Psikolojik Danışman Adaylarının Duygusal Farkındalık Düzeylerinin Belirleyicileri

Year 2015, Volume: 5 Issue: 44, 15 - 24, 01.09.2015

Dilek Gençtanırım Kurt Seval Kızıldağ Selen Demirtaş Zorbaz Arif Özer

Abstract

Ruh sağlığını korumayı ve iyileştirmeyi hedefleyen, psikolojik danışman ile danışan arasında kurulan profesyonel ilişkinin, başka deyişle terapötik ilişkinin temelinde duyguların farkında olma ve duyguları ifade etme yatmaktadır. Psikolojik danışmanların kendilerinin ve diğerlerinin duygularını fark edip ifade edebilmeleri mesleki bir beceri olarak ele alınmaktadır. Bu sebeple, bu çalışma kapsamında psikolojik danışman adaylarının duygusal farkındalık düzeyleri cinsiyet, sınıf düzeyi, algılanan sosyal destek (aile desteği ve arkadaş desteği) değişkenleri açısından incelenmiştir. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Lisans programına devam eden 181 aday üzerinde yapılan bu çalışmada, öğrencilerin duygusal farkındalıklarını ölçmek amacıyla Duygusal Farkındalık Düzeyi Ölçeği (DFDÖ), algıladıkları sosyal destek düzeylerini ölçmek amacıyla Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ASDÖ) ve demografik bilgilerini belirlemek için Demografik Bilgi Formu (DBF) kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS ile analiz edilmiştir. Arkadaştan ve aileden algılanan sosyal destek ile cinsiyet ve sınıf düzeyinin, bireylerin kendi ve diğerlerinin duygularını anlamadaki yordama güçleri, doğrusal regresyon analiziyle incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, cinsiyetin ve sınıf düzeyinin duygusal farkındalık düzeyini etkilediği; algılanan sosyal desteğin de duygusal farkındalığı etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.

Keywords

Duygusal farkındalık, cinsiyet, psikolojik danışman adayları, sınıf, sosyal destek

References

• Barrett, L. F., Lane, R. D. Sechrest L. &Schwartz, G. E. (2000). Sex differences in emotional awareness. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(9), 1027-1035.
• Bem, S. L. (1993). The lenses of gender: Transforming the debate on sexual inequality. Connectticut: Yale University Press.
• Boden, M. T. (2008). Emotional awareness and peculiar beliefs. Unpublished Doctoral Dissertation. University of San Francisco.
• Boden, M. T., Gala, S. & Berenbaum, H. (2013). Emotional awareness, gender and peculiar bodyrelated beliefs. Cognition and Emotion, 27(5), 942–951.
• Boden, M.T. & Berenbaum, H. (2007). Emotional awareness, gender and suspiciousness. Cognition and Emotion, 21(2), 268-280.
• Coffey, E., Brenbaum, H., & Kerns, J. G. (2003). The dimensions of emotional intelligence, alexithymia, and mood awareness: Associations with personality and performance on an emotional stroop task. Cognition and Emotion, 17(4), 671-679.
• Dizen, M., Berenbaum, H. & Kerns, J. G. (2005). Emotional awareness and psychological needs. Cognition and Emotion, 19(8), 1140-1157.
• Doğan, T. (2008). Psikolojik belirtilerin yordayıcısı olarak sosyal destek ve iyilik hali. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 30-44.
• Gençoğlu, C. (2012). Duygu odaklı terapiye dayalı farkındalık eğitiminin genç yetişkinlerin iyimserlik düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Heesacker, M. & Bradley, M. M. (1997). Beyond feelings: Psychotherapy and emotion. The Counseling Psychologist, 25(2), 201-219.
• Hill, T. L. (2004). The application of an intrainterpersonal model of people and their relationships. Unpublished Doctoral Dissertation. Spalding University.
• Koknutphongchai, J. (2011). Preparedness to provide therapy in relation to emotional intelligence and awareness. Unpublished Master of Art Thesis. The Adler School of Professional Psychology.
• Kuyumcu, B. (2012). Türk ve İngiliz üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluş, duygusal farkındalık ve duygularını ifade etmelerinin ülke ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Erzincan Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 1-24.
• Kuzucu, Y. (2006). Duyguları fark etmeye ve ifade etmeye yönelik bir psikoeğitim programının, üniversite öğrencilerinin duygusal farkındalık düzeylerine, duyguları ifade etme eğilimlerine, psikolojik ve öznel iyi oluşlarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi.
• Lacewing, M. (2005). Emotional self-awareness an ethical deliberation. Ratio, 18(1), 0034–0006.
• Lane, R., & Schwartz, G. (1987). Levels of emotional awareness: A cognitive–developmental theory and its application to psychopathology. American Journal of Psychiatry, 144, 133–143.
• Lane, R., Sechrest, L., & Riedel, R. (1998). Sociodemographic correlates of alexithymia. Comprehensive Psychiatry, 39, 377–385.
• Nandrino, J. L., Baracca, M., Antoine, P., Paget, V., Bydlowski, S., & Carton, S. (2013). Level of emotional awareness in the general French population: Effects of gender, age, and education level. International Journal of Psychology, 48(6), 1072-1079.
• Stanton, A. L., Kirk, S. B., Cameron, C. L., & DanoffBurg, S. (2000). Coping through emotional approach: Scale construction and validations. Journal of Personality and Social Psychology, 78, 1150-1169.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. (6 th Edition). Boston: Allyn and Bacon.
• Yıldırım, İ. (2006). Anne baba desteği. Ankara: Anı Yayıncılık.