BURHAN FELEK VE REFİ' CEVAD ULUNAY'IN TÜRK MÜZİĞİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 950 - 969, 30.06.2025

Serdar Sezer Şimşek

https://doi.org/10.51576/ymd.1687822

Abstract

Türkiye’de müzik sosyolojisi alanındaki çalışmaların temel konularından birisi Türk müziği tartışmalarıdır. Bu konu Cumhuriyet devri basınında da sıklıkla işlenmiş ve dönemin yazarları Türk müziğine dair bu tartışmalara müdahil olmuşlardır. Bu yazarlar arasında Burhan Felek (1889-1982) ve Refi’ Cevad Ulunay’ın (1890-1968) önemli bir yeri bulunmaktadır. 19. yüzyıl sonlarında doğan ve İstanbul kültürüyle yetişen Burhan Felek ve Refi’ Cevad Ulunay, Türk müziğiyle de çok erken yaşta tanışmışlar ve dönemin mûsikî meclislerinde bulunmuşlardır. Meşrutiyet döneminde gazeteciliğe başlayan Burhan Felek ve Refi’ Cevad Ulunay, Cumhuriyet dönemi basınında çok uzun yıllar boyunca köşe yazarlığı yapmışlar, çeşitli konulardaki düşüncelerini basın aracılığıyla dile getirmişlerdir. Felek ve Ulunay’ın ele aldıkları konulardan birisi de Türk müziğidir. Bu çalışma Türk müziğine dair görüş sahibi isimlerden olan Burhan Felek ve Refi’ Cevad Ulunay’ın konuyla ilgili fikirlerini tanıtarak karşılaştırmalı olarak ele alabilmeyi ve Türk müziği tartışmalarıyla ilgili literatüre bir katkı sunabilmeyi amaçlamaktadır. Bu amaca bağlı olarak Burhan Felek’in ve Refi’ Cevad Ulunay’ın Türk müziği hakkındaki yazılarına gazete taraması yapılarak ulaşılmış ve elde edilen yazılar Türk müziği tartışmaları bağlamında anlamlandırılarak karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır.

Keywords

Türk müziği , Batılılaşma , Mûsikî İnkılâbı , müzik sosyolojisi , Burhan Felek , Refi’ Cevad Ulunay

THE COMPARISON OF BURHAN FELEK AND REFİ' CEVAD ULUNAY'S VIEWS ON TURKISH MUSIC

Abstract

One of the main topics of studies in the field of music sociology in Turkey is the debates on Turkish music. This subject was frequently covered in the press of the Republican period and the writers of the period were involved in these debates on Turkish music. Among these writers, Burhan Felek (1889-1982) and Refi' Cevad Ulunay (1890-1968) have an important place. Born in the late 19th century and educated in the culture of Istanbul, Burhan Felek and Refi' Cevad Ulunay became acquainted with Turkish music at a very early age and participated in the musical assemblies of the period. Burhan Felek and Refi' Cevad Ulunay, who started journalism in the Constitutional Monarchy period, worked as columnists in the Republican period press for many years and expressed their opinions on various issues through the press. One of the subjects Felek and Ulunay addressed was Turkish music. This study aims to introduce and compare the opinions of Burhan Felek and Refi' Cevad Ulunay on Turkish music and to make a contribution to the literature on Turkish music debates. In line with this aim, Burhan Felek's and Refi' Cevad Ulunay's writings on Turkish music have been accessed by scanning newspapers, and the articles obtained have been evaluated and interpreted comparatively by making sense of them in the context of Turkish music debates.

Keywords

Turkish music , Westernisation , Music Revolution , music sociology , Burhan Felek , Refi' Cevad Ulunay

References

• Aksoy, B. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Musıki ve Batılılaşma. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi içinde (Cilt 5, 1212-1236. ss.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ayas, G. (2014). Mûsiki İnkılâbı’nın Sosyolojisi: Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Değişim. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Ayas, G. (2013). Osmanlı-Türk Müziğini Dışlama ve Ayakta Tutma Stratejileri Çerçevesinde “Müzecilik” ve Altın Çağ Söylemleri. Tarih ve Uygarlık: İstanbul (3), 149-159.
• Ayverdi, İ. (2011). Asırlar boyu târihî seyri içinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Bardakçı, M. (2012). Refik Bey: Refik Fersan ve hatıraları. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Behar, C. (1985). Ziya Gökalp ve Türk Musikisi. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi içinde (Cilt 5, 1225-1227. ss.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eğribel, E. (1993). Müzik ve Toplum Kimliği. E. Eğribel ve B. Sezer (Ed.), Türk Müziği içinde (57-67 ss.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Eğribel, E. (2009). Yeni Türkiye Devleti ve Müzik Devrimi: Toplum Kimliğinin Zorlanması. Türkiye’de Toplum Bilimlerinin Gelişimi I: Kıta Avrupası Etkisi (Sosyoloji Yıllığı: 18) içinde (385-398 ss.). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Eğribel, E. ve Sezer, B. (Ed.). (1993). Türk Müziği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Felek, B. (1950a, 3 Temmuz). Alaturka mı, alafranga mı? Cumhuriyet, s. 3.
• Felek, B. (1949a, 30 Nisan). Bir acaib mektub. Cumhuriyet, s. 3.
• Felek, B. (1970, 27 Mayıs). Eski Musiki. Milliyet, s. 2.
• Felek, B. (1949b, 19 Nisan). İnkılâb davası mı? Cumhuriyet, s. 3.
• Felek, B. (1950b, 8 Eylül). Terbiyeye Dair. Cumhuriyet, s. 3.
• Gökalp, Z. (2004). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. Gökalp, Z. (1976). Türklük ve Osmanlılık. Ş. Beysanoğlu (Haz.), Makaleler I (Diyarbekir-Peyman-Volkan Gazetelerindeki Makaleleri içinde (54-57 ss.). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Müren, Z. (1967, 28 Aralık). Ulunay’la bir Sohbet. Hafta Sonu, s. 3.
• Sezer, B. (1993). Müzik ve Batıcılaşma. E. Eğribel ve B. Sezer (Ed.), Türk Müziği içinde (45-55ss.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Sezer, B. (2000). Türkiye Sosyolojisi Seminer Notları 1. E. Eğribel. (Yay. Haz.), Osmanlılık: Türkiye Sosyolojisi 1 içinde (73-248 ss.). İstanbul: Berdan Matbaası.
• Şimşek, S. (2016). İki Devrin Muhalifi Refi’ Cevad Ulunay ve İstanbul. İstanbul: Libra Yayınları.
• Şimşek, S. (2017). Şeyhü’l-muharrirîn Burhan Felek. İstanbul: Libra Yayınları.
• Toros, T. (1998). Türk Edebiyatından Altı Renkli Portre. İstanbul: İsis Yayımcılık.
• Ulunay, R. C. (1959). Bir Kıymet Daha Gitti. Milliyet, s. 3.
• Ulunay, R. C. (1948a). Buyurun Cenaze Namazına. Yeni Sabah, s. 1-2.
• Ulunay, R. C. (1948b). Dinle.. Tanburun Enînin..Salon (7), 98.
• Ulunay, R. C. (1945). Radyoda Türk Musikisi. Yeni Sabah, s. 1.
• Ulunay, R. C. (1951). Tatlı su Türkleri ve Musikimiz. Türk Musikisi Dergisi (43), 1, 8.
• Umur, S. (1987). Abdülmecit, Opera ve Dolmabahçe Saray Tiyatrosu. Milli Saraylar (1), 43-59.