Yiyecek ve İçecek İşletmelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği: İş Kazaları Üzerine Bir Analiz

Year 2025, Volume: 32 Issue: 3, 601 - 619, 25.09.2025

Vildan Tüysüz , Serkan Semint , Gülçin Özbay

https://doi.org/10.18657/yonveek.1642924

Abstract

İş sağlığı ve güvenliği her alanda olduğu gibi yiyecek içecek işletmelerinde de önem arz etmektedir. Bu işletmelerde çalışma saatlerinin yoğun olması, patlayıcı, kesici ve delici aletlerle iç içe olunması sebebiyle iş kazaları kaçınılmazdır. Yapılan bu çalışmada, yiyecek içecek işletmelerinde meydana gelen iş kazaları ulusal ve uluslararası haberler bağlamında incelenmiştir. Araştırma kapsamında toplam 62 habere ulaşılmıştır. Bu haberlerin 33’ü ulusal, 29’u ise uluslararası basında yer almaktadır. Ulaşılan haberler toplam 8 parametre çerçevesinde incelenmiştir. Haberler yayımlandığı gazete, meydana geldiği şehir/ülke, etkilenen kişi sayısı, etkilenen kişilerin cinsiyeti, kazaların meydana geldiği yer, kazaya sebep olan ekipman, kaza nedenleri ve sonuçlarına göre değerlendirilmiştir. Her iki platformda yer alan haberlere bakıldığında kıyma makinesinin en çok iş kazasına sebep olan ekipman olduğu tespit edilmiştir. Kazaların meydana geldiği yer incelendiğinde yine her iki platformda da mutfağın ön plana çıktığı görülmüştür. İş kazalarının çoğunlukla yanmayla sonuçlanması araştırmanın kayda değer bir bulgusudur.
Anahtar Kelimeler: İş kazaları, İş Sağlığı ve Güvenliği, Yiyecek İçecek İşletmeleri
JEL Sınıflandırması: L66, L83

Keywords

İş kazaları , İş Sağlığı ve Güvenliği , Yiyecek İçecek İşletmeleri

Occupational Health and Safety in Food and Beverage Enterprises: An Analysis of Work Accidents

Abstract

Occupational health and safety are important in food and beverage businesses, as in every field. Work accidents are inevitable in these businesses due to intense working hours and exposure to explosives, cutting and piercing tools. In this study, occupational accidents occurring in food and beverage businesses were examined in the context of national and international news. A total of 62 news items were accessed within the scope of the research. 33 of this news are in the national press and 29 of them are in the international press. The news accessed was examined within the framework of a total of 8 parameters. The news was evaluated according to the newspaper in which it was published, the city/country where it occurred, the number of people affected, the gender of the affected people, the place where the accidents occurred, the equipment that caused the accident, the causes and consequences of the accident. When we look at the news on both platforms, it has been determined that the meat grinder is the equipment that causes the most work accidents. When the place where the accidents occurred was examined, it was seen that the kitchen came to the fore on both platforms. It is a notable finding of the research that work accidents often result in burns.
Key Words: Occupational Accidents, Occupational Health and Safety, Food and Beverage Businesses
JEL Classification: L66, L83

Keywords

Occupational Accidents , Occupational Health and Safety , Food and Beverage Businesses

References

• Afube, G. C., Nwaogazie, I. L. and Ugbebor, J. N. (2019). Assessment of Hazards and Safety Practices in Food and Beverage Industry in Nigeria. Journal of Engineering Research and Reports 7(2), 1-18.
• Akkus, G., Arslan, A., Iscen, M. and Isik, B. (2022). A Heuristic Outlook on the Occupational Accidents of Food & Beverage Staff in Hotels. Journal of Global Business Insights, 7(2), 122-139.
• Akkuş, G. (2021). İş Sağlığı ve Güvenliğine Keşifsel Bir Bakış: Otel Çalışanlarının Yaşadıkları İş Kazaları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(46), 1185-1204.
• Akturfan, M., Sormaz, Ü. ve Çiftkaya, B. (2023). Unlu Mamul Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden Farkındalık Düzeyinin Belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 35-46.
• Alamgir, H., Swinkels, H., Yu, S. ve Yassi, A. (2007). Occupational Injury Among Cooks and Food Service Workers in the Healthcare Sector. Am J Ind Med; 50(7), 528-535.
• Bilgin, Y. K. (2022). Gençlik Çalışmak İstemiyor Mu? Yiyecek-İçecek İşletmelerinde İstihdamın İşveren ve İşgören Açısından Değerlendirilmesi. Beykoz Akademi Dergisi, 10(2), 235-257.
• Camkurt, M. Z. (2013). Çalışanların Kişisel Özelliklerinin İş Kazalarının Meydana Gelmesi Üzerindeki Etkisi. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 24(6), 70-101.
• Coşar, Ş. (2012). Toplu Çalışma Alanlarında Biyolojik Ajanlar ve Çalışan Üzerine Etkileri Önleme Yöntemleri. Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü.
• Courtney, T. K., Huang, Y. H., Verma, S. K., Chang, W. R., Li, K. W. ve Filiaggi, A. J. (2006). Factors Influencing Restaurant Worker Perception of Floor Slipperiness. Journal of Occupational and Environmental Hygiene, 3(11), 592-598.
• Çalık, İ. ve Demir, O. (2015). İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamında Konaklama ve Yiyecek-İçecek İşyerlerinde Psikososyal Riskler. Journal of International Social Research, 8(41), 1170-1177.
• Çekal, N. (2013). Yiyecek İçecek İşletmelerinde Mutfak Tasarımında Dikkat Edilmesi Gereken Faktörler. Social Sciences, 8(1), 62-66.
• Çetin, S. A. ve Şahin, B. (2017). Gıda Güvenliğinde Risk Faktörleri ve Hijyenin Önemi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 310-321.
• Çiloğlu Yörübulut, M. (2024). İş İlişkisinde Aileyi Koruyan İş Hukuku Düzenlemelerinin Sosyal Politika Açısından Değerlendirilmesi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (86), 145-163.
• Demir, A. ve Öz, A. (2018). Teolojik Açıdan İş Kazalarının İncelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (14), 189-197.
• Dinçer, Ö. ve Utlu, Z. (2017). Restoran Sektöründe Yaşanan İş Kazalarını Önlemede İş Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi. Aydın Gastronomy,1(2), 41-50.
• Doğan, M. (2020). Gıda Mühendisliğine Giriş. Ankara: Nobel Akademik Yayınları.
• Doğan, M. (2020). Mutfak Hizmetleri Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Erkmen, O. (2010). Gıda Kaynaklı Tehlikeler ve Güvenli Gıda Üretimi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 53, 220-235.
• Evtushenko, O., Siryk, A., & Zomchak, V. (2019). Analysis of Causes, Circumstances and Consequences of Occupational Traumatic Injuries at the Food Beverage Enterprises. Ukrainian Journal of Food Science. Volume 7. I.
• Gezgel, H., & Dikici, A. (2021). Hazır Yemek Sektörü Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliğine Kaderci Bakış Açılarının Değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Fen ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-13.
• Güngör, M. (2023). Yerel Haber Sitelerinin Güncelliği ve Yerelliğinin Tıklanma Oranlarına Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (52), 126-141.
• Haruyama Y, Matsuzuki H, Tomita S, Muto T, Haratani T. ve Muto S, (2014). Burn and Cut İnjuries Related to Job Stress Among Kitchen Workers in Japan. Ind Health 52(2),113-120.
• Jeong, B. Y. ve Shin, D. S. (2016). Characteristics of Occupational Accidents in Korean, Chinese, Japanese and Western Cuisine Restaurants. Human Factors and Ergonomics in Manufacturing & Service Industries, 26(3), 316-322.
• Johnstone, R., Quinlan, M. ve Walters, D., (2004). Policy and Practice in Health and Safety, Australia, s.2.
• Kırmızı, A. (2021). Ticari Mutfakların Barındırdığı Tehlike ve Risklerin Araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Yeni Yüzyıl Üniversitesi, İstanbul.
• Meloury J. ve Signal T. (2014). When the Plate Is Full: Aggression Among Chefs. Int. J. Hosp. Manage 41, 97-103.
• Mil, H. İ. ve Güvercin, A. (2016). İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortasının Meslek Hastalığı Boyutunun Analizi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(27/3), 82-100.
• Musungwa, T. & Kowe, P. (2022). Effects of Occupational Health and Safety Management Systems Implementation in Accident Prevention at A Harare Beverage Company. Cogent Engineering, 9(1), 1-19.
• Prasetyo, YT, Garcia, MM, Dewi, RS, Chuenyindee, T., Kurata, YB ve Widia, M. (2022). Accident Patterns and Prevention Measures For Occupational Injuries in the Philippine Food and Beverage Manufacturing Industry. Work 73 (4), 1307-1324.
• Resmî Gazete (2006). Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/06/20060616-1.htm (Erişim Tarihi: 03.06.2025).
• Serin, H., Şahin, Y., Şimşek, A. ve Durgun, M. (2015). Kahramanmaraş İmalat Sanayiindeki İş Kazazedelerinin Durumu. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 553-557.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (2025). İstatistik Yıllıkları. https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4 (Erişim Tarihi: 03.06.2025).
• Sosyal Güvenlik Kurumu. (2024). İş kazası. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. https://www.sgk.gov.tr/Content/Post/7b0b48c6-ceba-472b-8011-c4a9b3125133/IsKazasi-2022-07-21-09-56-51 (Erişim Tarihi: 25.01.2024).
• Subaşı, M. ve Okumuş, K. (2017). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Şahin, M. ve Çoğun, H. Y. (2001). Güvenli Gıda Tüketimi. Ankara: ÖDTÜ Yayınevi.
• Telman, N., Önen, L. ve Özgeldi, M. (2015). Psikolojide İş Sağlığı ve Güvenliği. (Birinci Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Temizkan, R. ve Gökgöz, E.S. (2023). Erkek Aşçıların Perspektifinden Kadın Aşçıların İş Yaşamında Karşılaştıkları Cinsiyet Temelli Ayrımcılık Uygulamaları. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 6(4), 1871-1888.
• Teo, S., Teik-Jin Goon, A., Siang, L.H., Lin, G.S. ve Koh, D., (2009). Occupational Dermatoses in Restaurant, Catering and Fast-Food Outlets in Singapore. Occp Med (Lond), 59(7), 466-471.
• Üner, M. H., ve Ayberk, H. S. (2019). Düzce İlindeki Mutfak Çalışanlarının Genel Bilgileri ile Kaza Geçirme Oranlarının İncelenmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(1), 849-860.
• Yağmurluklu, Y. (2016). Otel İşletmelerinde İş Sağlığı ve Güvenliğinin Değerlendirilmesi. ((İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi). T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara.
• Yıldız, Z. (2011). Turizmin Sektörünün Gelişimi ve İstihdam Üzerindeki Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3(5), 54-71.