Okul Müdürlerinin Sosyal Adalet Liderliği ile Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Algılarının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 23 - 34, 30.03.2023

Tuncay Samdan

https://doi.org/10.52835/19maysbd.1268021

Öz

İlişkisel tarama modeline uygun olarak planlanan bu çalışmanın amacı okul müdürlerinin sosyal adalet liderliği ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkiye yönelik öğretmen algılarını incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul Kadıköy ilçesinde yer alan özel ilkokul ve ortaokuldan basit tesadüfi örneklem yoluyla seçilen 163 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın sonucuna göre öğretmenlerin sosyal adalet liderliği algı düzeyleri, medeni durumu, öğrenim durumu, branş, okul kademesi ve mesleki kıdeme göre anlamlı farklılık gösterirken; cinsiyet ve yaşa göre ise farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri ise cinsiyet, yaş ve mesleki kıdem durumu değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterirken; medeni durum, öğrenim durumu ve branşa göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Katılımcıların sosyal adalet liderliği algı düzeyleri ile örgütsel sinizm düzeyleri arasında negatif yönde, güçlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

örgütsel sinizm, adalet, örgütsel adalet, sosyal adalet liderliği

Kaynakça

• Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange. In Advances in experimental social psychology (Vol. 2, pp. 267-299). Academic Press.
• Andersson, L. M. ve Bateman, T. S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 18(5), 449-469.
• Bozkurt, B. (2018). Sosyal adalet liderliği ile yöneticiye bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki.
• Brandes, P. ve Das, D. (2006). Locating behavioral cynicism at work: Construct issues and performance implications. In Employee health, coping and methodologies (pp. 233-266). Emerald Group Publishing Limited.
• Brandes, P., Dharwadkar, R., & Dean, J. W. (1999). Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. In Eastern Academy of Management Proceedings (Vol. 2, No. 1, pp. 150-153).
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O., ve Ng, K. Y. (2001). Justice at the millennium: a meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of applied psychology, 86(3), 425.
• Çetin, B., Özgan, H. ve Bozbayındır, F. (2013). İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet ile sinizm algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Bakış, (37), 1-20.
• Dean Jr, J. W., Brandes, P. ve Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management review, 23(2), 341-352.
• Dipaola, M. ve Guy, S. (2009). The impact of organizational justice on climate and trust in high schools. Journal of School Leadership, 19(4), 382-405.
• Ferreira, F. H., & Gignoux, J. (2010). Eğitimde fırsat eşitsizliği: Türkiye örneği. TC Cumhuriyeti DPT ve Dünya Bankası Refah ve Sosyal Politika Analitik Çalışma Programı. Çalışma Raporu, 4.
• FitzGerald, M. R. (2002). Organizational cynicism: Its relationship to perceived organizational injustice and explanatory style. Unpublished Doctoral dissertation, University of Cincinnati.
• Folger, R. G., & Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management (Vol. 7). Sage.
• Furman, G. (2012). Social justice leadership as praxis: Developing capacities through preparation programs. Educational administration quarterly, 48(2), 191-229.
• Gewirtz, S. (1998). Conceptualizing social justice in education: Mapping the territory. Journal of education policy, 13(4), 469-484.
• Goldfarb, K. P., & Grinberg, J. (2002). Leadership for social justice: Authentic participation in the case of a community center in Caracas, Venezuela. Journal of School Leadership, 12(2), 157-173.
• Green, S.B. and Salkind, N.J. (2014). Using SPSS for Windows and Macintosh. New Jersey: Pearson.
• Hoy, W. K. ve Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: No justice without trust. International Journal of Educational Management, 18(4), 250-259.
• Hytten, K., & Bettez, S. C. (2011). Understanding education for social justice. Educational foundations, 25, 7-24.
• James, M. S. (2005). Antecedents and consequences of cynicism in organizations: An examination of the potential positive and negative effects on school systems, Unpublished Doctoral dissertation,The Florida State University.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler ve Teknikler (32. Baskı). Nobel Yayınevi, Ankara.
• Köybaşı, F., Uğurlu, C. T. ve Öncel, A. (2017). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-14.
• Kutanis, R. Ö. ve Çetinel, E. (2010). Adaletsizlik algisi sinisizmi tetikler mi?: Bir örnek olay. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (26).
• Novak, M. (2000). Defining social justice. First things, 11-12.
• Rawls, J. (1972). A theory of justice. Oxford: Oxford University Press.
• Reyes, P., & Wagstaff, L. (2005). How does leadership promote successful teaching and learning for diverse students. A new agenda for research in educational leadership, 101-118.
• Şamdan, T., ve Baskan, G. A. (2019). Öğretmenlerin algılarına göre örgütsel adalet ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 17-40.
• Şirin, E. (2011). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin okul kültürü algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (İstanbul ili, Esenyurt ilçesi örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Taymaz, H. (1986). Okul yönetimi ve yönetici yetiştirme. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 19(1), 123-135.
• Theoharis, G. (2007). Social justice educational leaders and resistance: Toward a theory of social justice leadership. Educational administration quarterly, 43(2), 221-258.
• Tomul, E. (2010). İlköğretim okullarındaki sosyal adalet uygulamalarına ilişkin yönetici görüşleri. Eğitim ve Bilim, 34(152).
• Tutar, H. (2016). Örgütsel Davranış. Detay Yayıncılık, Ankara.
• https://sozluk.gov.tr/ ( erişim tarihi: 31.10.2022)
• https://www5.tbmm.gov.tr//develop/owa/tc_anayasasi.maddeler?p3=42 ( erişim: 31.10.2022)
• https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/ ( erişim tarihi: 31.10.2022)
• https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739-20140206.pdf ( erişim tarihi: 31.10.202214.02.2023)