Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Kullanımının Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 154 - 162, 30.06.2024

Rumeysa Çelik , Seher Balcı Çelik

https://doi.org/10.52835/19maysbd.1480121

Öz

Araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım düzeyleri ile karanlık üçlü kişilik özellikleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesinde öğrenim görmekte olan 250 (168 kadın, 82 erkek) üniversite öğrencisi araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında veri toplama aracı olarak Ergenler için Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği ve Kısaltılmış Karanlık Üçlü Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım düzeyleri ile karanlık üçlü kişilik özelliklerinin cinsiyete göre farklılaştığı sınıf düzeyi, anne-baba eğitim düzeyi ve algılanan ekonomik durum değişkenleri açısından farklılık göstermediği görülmüştür. Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım düzeyleri ile karanlık üçlü kişilik özellikleri arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Karanlık Üçlü, Makyavelizm, Narsisizm, Psikopati

Kaynakça

• Akyıldız, B. (2023). Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ve Tüketici Satın Alma Karar Verme Tarzlarının Sosyal Medya Bağımlılığı ile Tüketici Katılımı Arasındaki Rolü. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atın, A. (2022). Sosyal Medya Bağımlılığı ve Arkadaşa Bağlanma ile Sosyal, Duygusal Öğrenme Becerilerinin İncelenmesi: Ergenler Üzerinde Bir Araştırma. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Ay, H. (2022). Emotion Regulation And Social Media Addiction: Investigating The Role Of Basic Psychological Need Experiences. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2015). Sosyal Bilimler İçin İstatistik (17). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2022). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (32). Ankara: Pegem Akademi.
• Cavga, Z. (2019). Lise Öğrencilerinde Aile Yaşam Doyumu ile Psikolojik Dayanıklılık ve Sosyal Medya Kullanım Bozukluğu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetinkaya, S. (2021). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığının Sosyal Görünüş Kaygısı ve Olumsuz Değerlendirilme Korkusuyla İlişkisi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Deniz, B. N. (2022). Beyaz Yakalı Örnekleminde Mobbing ile, Çocukluk Çağı Travmaları, Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ve Psikososyal Risk Faktörleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. (Yayınlanmış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü.
• Ekizler, H. ve Bolelli, M. (2019). The Effects Of Dark Triad (Machiavellianism, Narcissism, Psychopathy) On The Use Of Power Sources. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 27-44.
• Erdem, D. V. (2023). Ergenlerde Öz-Kontrol ile Sosyotelizm Arasındaki İlişki: Sosyal Medya Bağımlılığının Aracı Rolü. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Erdoğan, B. (2019). Klinik Olmayan Örneklemde Sosyal Medya Bağımlılığının Sosyal Görünüş Kaygısı ve İletişim Becerileri ile Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ersoy-Kara, B. (2023). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Sosyal Destek Düzeyinin Sosyal Medya Bağımlılığına Etkisinde Kişiler Arası Problem Çözme Becerilerinin Rolü. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Okan Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Karslı, B. (2022). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Yalnızlık İlişkisinin İncelenmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Özgenel, M., Canpolat, Ö. ve Ekşi, H. (2019). Ergenler için Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (ESMBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 629–662. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2019.6.3.0086
• Özmen, S., ve Kocakaya, K. (2024). Sağlık Yönetimi Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığının Karanlık Kişilik Özellikleri Üzerine Etkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(35), 146-159. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1314855
• Özsoy, E., Rauthmann, J. F., Jonason, P. K. ve Ardıç, K. (2017). Reliability and validity of the Turkish versions of Dark Triad Dirty Dozen (DTDD-T), Short Dark Triad (SD3-T), and Single Item Narcissism Scale (SINS-T). Personality and Individual Differences, 117, 11–14. Doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2017.05.019
• Paulhus, D. L. ve Williams, K. M. (2002). The dark triad of personality: narcissism, machiavellianism, and psychopathy. Journal of Research in Personality, 36, 556–563.
• Sağır, R. (2021). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Narsisizm Arasındaki İlişki. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Demiroğlu Bilim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Saltoğlu, S. ve Uysal-Irak, D. (2020). Dark Triad Personality: Narcissism, Machiavellianism, and Psychopathy. Turkish Psychological Articles, 23(45), 59-62. DOI: 10.31828/tpy1301996120190516m000017
• Tekiner, B. (2022). Kişilerarası İlişkilerdeki Manipülasyonun Çocukluk Çağı Travmaları, Kendilik Nesnesi İhtiyaçları ve Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri Bağlamında İncelenmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Tozar, M. Z. (2019). Karanlık Üçlü Kişilik Özelliklerine Göre Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumları. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tutgun-Ünal, A. (2015). Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uyanık-Bakır, R. (2022). Karanlık Üçlü Kişilik Özelliklerinin Aldatmaya Dair Tutumla İlişkisinde Sosyal Medya Kullanımının Rolü. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yazgan İnanç, B. ve Yerlikaya, E. E. (2016). Kişilik Kuramları(11). Ankara: Pegem Akademi.