Öz
Öz: Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının tam ortasında bulunan, Ege Denizi’nin giriş çıkışına etkisi olan ve Mısır ile Süveyş Kanalı’na olan yakınlığı ile bilinen Akdeniz’in önemli noktalarından olan Kıbrıs Adası, stratejik konumu itibariyle tarih boyunca tüm medeniyetlerin ilgi odağı olmuştur. Günümüze kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, aynı zamanda siyasi ve askerî müdahalelerden de nasibini almıştır. 1571 yılında Osmanlı idaresine geçen Kıbrıs, 1878 yılında geçici olarak İngiltere’ye devredilmiştir. Adada İngiliz yönetimi ile beraber Rumların Kıbrıs’ı Yunanistan’a ilhak etme çalışmaları, ENOSİS adı altındaki fikirleri ile başlamıştır. Bu amaçla EOKA başta olmak üzere kurdukları örgütler ile Kıbrıs Türklerine karşı saldırı ve katliamlar gerçekleştirmişlerdir. Bu saldırı ve katliamlara daha fazla kayıtsız kalamayan Türkiye, Kıbrıs’taki durumun, Türkiye’nin bir askerî müdahalesini gerektirecek kadar ciddi olduğunu belirterek, garantör devlet olarak müdahale hakkını kullanarak 20 Temmuz 1974’de Kıbrıs’a askerî müdahale gerçekleştirmiştir. Bu çalışmada, iki harekât şeklinde gerçekleşen bu askerî müdahaleye Tekirdağ ilinden katılan Kıbrıs gazileriyle sözlü tarih çalışması gerçekleştirilerek Kıbrıs Barış Harekâtı anlatılmıştır. Bu çalışma ile harekâta katılan gazilerimizin harekâta ne şekilde katıldıkları, orada yaşadıkları zorlukları, başlarından geçen olayları bizzat kendi ağızlarından dinleyip kayıt altına alarak gün yüzüne çıkarmak, topluma ve gelecek nesillere sunmak amaçlanmıştır. Canları pahasına harekâta katılan gazilerimizin unutulmaması da bu çalışmanın amaçlarından biridir. Sözlü anlatımları sağlayan kişiler ve araştırmacı ile hazırlanan iki yönlü bir çalışmadır.
Anahtar Kelimeler
Kıbrıs Kıbrıs Barış Harekâtı Kıbrıs Gazileri Sözlü Tarih Tekirdağ
Kaynakça
- ARMAOĞLU Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, Timaş Yayınları, İstanbul, 2015.
- ATALAY, Talip. Geçmişten Günümüze Kıbrıs İdari Yapılanma ve Din Eğitimi, Mehir Vakfı Yayınları, Konya, 2003.
- AVCI AKÇALI, Aslı ve ASLAN, Erdal, “Tarih Öğretiminin İyileştirilmesi Yolunda Alternatif Bir Yöntem: Sözlü Tarih”, Kastamonu Eğitim Dergisi, c. 20, sy. 2 (2012), ss. 669-688.
- Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu-Arazi Dağılımı ve Türk Vakıfları), Başbakanlık Basımevi, Yayın Nu. 43, Ankara 2000.
- BCA, belge no. 030.18.01.02.317.47.12 (20 Temmuz 1974).
- Bilim ve Sanat Vakfı, Sözlü Tarih Araştırmacıları İçin Pratik El Kılavuzu, Bilim ve Sanat Vakfı, İstanbul 2006.
- BİRAND Mehmet Ali, 30 Sıcak Gün, Milliyet Yayınları, İstanbul 1990.
- CAUNCE Stephen, Sözlü Tarih ve Yerel Tarihçi, çev. Bilmez Bülent Can ve Alper Yalçınkaya, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2001.
- Cumhuriyet Gazetesi, 7 Aralık 1963, s. 1.
- Cumhuriyet Gazetesi, 16 Temmuz 1974, s. 5.
- DANACIOĞLU Esra, Geçmişin İzleri Yanı Başımızdaki Tarih İçin Bir Kılavuz, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2001.
- DANKER M. Sami, Bir Millet ve Devletin Yaşama Hakkı Kıbrıs Sorunu, Türkar Yayınları, Ankara 2001.
- DENİZLİ Ali, “Kıbrıs’ta Yunan Terör Örgütü Eoka ve Katliamları”, Uluslararası Eğitim ve Tarih Araştırmaları Dergisi, sy. 2, (2020) ss. 1-25.
- DENİZLİ Ali, Kıbrıs Barış Harekâtı 20 Temmuz 1974, Berikan Yayınevi, Ankara 2014.
- EROĞLU Hamza, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini Yaratan Tarihî Süreç ve Son Gelişmeler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, c. 18, sy. 54 (2002), ss. 735-793.
- FIRAT Melek, “Yunanistan’la İlişkiler”, Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Baskın Oran (Ed.), (ss. 716-767), c. 1, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
- GÜÇLÜ Mustafa, “Eğitim Tarihi Araştırmalarında Sözlü Tarih Uygulaması”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2013, c. 11 sy. 1, ss. 100-113.
- GÜLER Yavuz, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Kuruluşuna Kadar Kıbrıs Meselesi”, Gazi Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, c. 5, sy. 1 (2004), ss. 101-112.
- KESER Ulvi, “Türk Mukavemet Teşkilatı’nda Muharebe 1955-1974,” U.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 8, sy.2 (2015), ss. 61-114.
- KESER Ulvi, Kızılay Belgeleri Işığında Kıbrıs Barış Harekâtı 1974, Pulat Basımevi, Ankara 2013.
- KÜPÜÇ Esra, Sözlü Tarih Kavramı ve Sözlü Tarihin Tarih Öğretimindeki Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van 2014. Yüksek Öğretim Kurulu: Ulusal Tez Merkezi, (Tez No. 385980).
- MANİSALI Erol, Dünden Bugüne Kıbrıs, Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul 2000.
- OLGUN Aydın, Kıbrıs Gerçeği 1931-1990, Demircioğlu Matbaacılık, Ankara 1991.
- SARI İbrahim, Sosyal Bilgiler Öğretiminde Sözlü Tarih Etkinliklerinin Öğrenci Başarı, Beceri ve Tutumlarına Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2007. Yüksek Öğretim Kurulu: Ulusal Tez Merkezi (Tez No. 207141).
- SARICA Murat, TEZİÇ Erdoğan ve ESKİYURT Özer, Kıbrıs Sorunu, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1975.
- TANDOĞAN M. Şükrü, Kıbrıs Barış Harekâtı Birlikler ve Muharebeleri, Türkiye Muharip Gaziler Derneği, Ankara 2016.
- THOMPSON Paul, Geçmişin Sesi Sözlü Tarih, çev. Şehnaz Layıkel, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1999.
- TUNCER Hüner, Kıbrıs Sarmalı Nasıl Bir Çözüm?, Ümit Yayıncılık, Ankara 2005.
- UÇAROL Rıfat, Siyasi Tarih (1789-1994), Filiz Kitabevi, İstanbul 1995.
- VATANSEVER Müge, “Kıbrıs Sorununun Tarihi Gelişimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 12, Özel Sayı (2010), ss. 1487-1530.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Mayıs 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Aralık 2021 |
| Kabul Tarihi | 17 Mart 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |