Hemşirelik Duygusal Habitusu ile İlgili Lisansüstü Tezlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 15 - 38, 31.12.2021

Bahanur Malak

https://doi.org/10.22466/acusbd.992536

Cited By: 1

Öz

Türkiye’de hemşirelik duygusal habitusu kavramı üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında “duygu, duygusal emek, habitus, duygusal habitus, sermaye, duygusal sermaye, kültürel sermaye, sosyal sermaye, psikolojik sermaye, simgesel sermaye, hemşire, hemşirelik” anahtar kelimeleri ayrı ayrı ve birlikte kullanılarak tarama yapılmıştır. Tez değerlendirme formu araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Anahtar sözcüklerden duygu, duygusal emek, duygusal habitus, sosyal sermaye, psikolojik sermaye ile ilgili hemşireler ve Hemşirelik öğrencileri ile yürütülen lisansüstü 64 teze ulaşılmıştır. Dolaylı kavramlarla hemşirelik duygusal habitusu hakkında birçok alanda çalışmanın var olduğu anlaşılmaktadır. Bu kavramlar duygusal habitusun temellendiği ve şekillendirdiği hemşirelik sermayeleri ve duygusal emek ile ilgilidir. Tezlerin %78.1 yüksek lisans tezidir. Bu tezler %25 oranında İşletme, %21.9 oranında Hemşirelik ana bilim dallarında; çoğunlukla Hacettepe ve Ondokuz Mayıs üniversitelerinde (%7.8), 2019 (%32.8) yılında yapıldığı görülmüştür. Tezlerin %95.3’ü nicel çalışmadır. sağlık bilimleri enstitülerinde ağırlıklı olarak duygusal emek, sosyal bilimler enstitülerinde psikolojik sermaye çalışılmıştır. En fazla konu çeşitliliği Psikiyatri ve Ruh Sağlığı Hemşireliği eğitim programıdır. Duygusal emek konusunda 21 ve psikolojik sermaye konusunda 8 tez hemşirelerle yürütülmüştür. Hemşirelerin dâhil olduğu sağlık personeli ile yürütülen tezlerin 12’si psikolojik sermaye ve 2’si sosyal sermaye konularındadır. Öğrenci hemşireler ile yürütülen tezler Hemşirelik Ana Bilim Dalı ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Programıdır. Hemşirelerin örneklem olduğu tezlerin sadece 4’ü doktora tezidir. Tezlerin büyük çoğunluğunun yüksek lisans tezi olduğu, nicel araştırma deseninde yapıldığı, doğrudan duygusal habitus kavramıyla 1 tez yürütüldüğü saptanmıştır. Duygusal habitus konusunda çalışma yapacak olan araştırmacılara yol gösterici olması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal habitus, Duygusal emek, Sosyal sermaye, Psikolojik sermaye, Hemşire, lisansüstü hemşirelik eğitimi

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır

Evaluation of Postgraduate Theses on Nursing Emotional Habitus

Öz

It is aimed to examine some features of postgraduate theses on nursing emotional habitus in Turkey. Search terms included “emotion, emotional labour, habitus, emotional habitus, capital, emotional capital, cultural capital, social capital, psychological capital, symbolic capital, nurse, and nursing” were used separately and together on the database of the National Council of Higher Education Thesis Center. The Thesis Evaluation Form was developed by the researcher. With the keywords emotion, emotional labour, emotional habitus, social capital, psychological capital 64 postgraduate theses which were conducted with nurses and nursing students were reached. It is understood that there are many studies on the nursing emotional habitus with indirect concepts. These concepts are related to nursing capitals and emotional labour on which emotional habitus is based and shaping. 78.1% of theses are master's theses. 25% of these theses are in business administration, 21.9% are in nursing departments, mostly in Hacettepe and Ondokuz Mayıs Universities (7.8%), 2019 (32.8%) it was built in the year. 95.3% of theses are quantitative studies. Emotional labor was studied mainly at the Institute of Health Sciences, and psychological capital was studied at the Institute of Social Sciences. The greatest variety of subjects is the psychiatry and mental health nursing training program. 21 theses on emotional labor and 8 theses on psychological capital were conducted with nurses. 12 of the theses conducted with the health personnel are on psychological capital and 2 on social capital. The theses was conducted with student nurses at the department of nursing and the program of child health and disease nursing. Only 4 of the thesis in which nurses are sampled are doctoral theses. It was determined that the majority of theses were master's thesis, they were made in a quantitative research design, and 1 thesis was conducted directly with the concept of emotional habitus. It is expected to lead researchers who will study on emotional habitus.

Anahtar Kelimeler

Emotional habitus, Emotional labour, Eocial capital, Psychological capital, Nurse, Postgraduate nursing education

Kaynakça

• Akdemir, B. & Açan, A. M. (2017). Psikolojik sermaye ve iş tatmini ilişkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 8(2), 57-79.
• Aloğlu, Ö. G. N. (2017). Sosyal sermayenin tükenmişlik üzerine etkisi: Kahramanmaraş’ta bir alan çalışması. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 3(4), 328-343.
• Ashforth, B. E. & Humphrey, R. H. (1993). Emotional labor in service roles: The influence of identity. Academy of Management Review, 18(1), 88-115.
• Ataman, E. & Barış, İ. (2019). Sosyal sermaye ürünü olarak taziye kültürü ve kurumsal bir hizmet olarak yas danışmanlığı: Türkiye-Almanya örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 93-112.
• Avey, J. B., Luthans, F., Smith, R. M. & Palmer, N. F. (2010). Impact of positive psychological capital on employee well-being over time. Journal of Occupational Health Psychology, 15(1), 17.
• Bitmiş, M. G. (2014). Öncülleri ve Sonuçları ile Psikolojik Sermaye: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bourdieu, P. (1985). The social space and the genesis of groups. Social Science Information, 24(2), 195-220.
• Bourdieu P. (2006). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine. Hülya Uğur Tanrıöver (Çev.). Hil Yayınları.
• Bourdieu, P. (2010). Sermaye Biçimleri, Derleyenler: M. M. Şahin ve A. Z. Ünal, Sosyal Sermaye. Değişim, s. 45-75.
• Bourdieu, P. & Wacquant, L. (2012.) Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. Nazlı Ökten (Çev.). İletişim Yayınları.
• Boyas, J., Wind, L. H. & Kang, S. Y. (2012). Exploring the Relationship between Employment Based Social Capital, Job Stress, Burnout, and Intent to Leave among Child Protection Workers: An Age-Based Path Analysis Model. Children and Youth Services Review, 34(1), 50-62.
• Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94, S95-S120.
• Coşkun, K. (2018). Duygusal Emeğin Tükenmişlik Üzerindeki Etkisinin Psikolojik Sermaye Bağlamında İncelenmesi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gümüşhane Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• Çiçeklioğlu, H. (2020). Psikolojik sermayenin lider üye etkileşimine etkisi: sağlık sektöründe bir alan araştırması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 192-208.
• Çidem, A. (2020). Hemşirelerin Maneviyat ve Manevi Bakım Düzeyleri ile Duygusal Emek Davranışları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Okan Üniversitesi/ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Doğan, S. & Aslan, M. (2018). Psikolojik sermaye, içsel motivasyon ve iş tatmini ilişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 112-125.
• El, İ. (2019). Psikolojik Sermaye ve Sosyal Sermayenin Hemşirelerin İşe Adanmışlık ve Tükenmişlik Duygusu Üzerindeki Etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Farahbod, F., Chegini, M. G., Eramsadati, L. K. & Mohtasham-Amiri, Z. (2015). The association between social capital and burnout in nurses of a trauma referral teaching hospital. Acta Medica Iranica, 53(4), 214-219.
• Fry, D. M. (1995). Reproductive effects in birds exposed to pesticides and industrial chemicals. Environmental Health Perspectives, 103(suppl 7), 165-171.
• Ghasemzadeh, A., Zavvar, T. & Rezaei, A. (2015). Impact of psychological capital and social capital on the job stress and deviant behaviors in clinical staff. Internatıonal Journal Hospital Research, 4(4), 149-154.
• Ghashghaeizadeh, N. (2016). The study of effectiveness of training of psychological capital on dimensions of social capital among women teachers of elementary schools. Journal of Psychological Studies, 12(1), 125-140.
• Hochschild, A. R. (1979). Emotion work, feeling rules, and social strucuture. American Journal of Sociology, 85, 551-75.
• Husso, M. & Hirvonen, H. (2012). Gendered agency and emotions in the field of care work. Gender, Work and Organization, 19, 29-51.
• Karabulut, N., Gürçayır, D. & Aktaş, Y. Y. (2019). Hemşirelik araştırma tarihi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (2), 121-128.
• Karagözoğlu, Ş. (2006). Bilim, bilimsel araştırma süreci ve hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 13(2):64-71.
• Karaman, M. (2018). Psikolojik Sermaye ve Maneviyat Algısının Algılanan Performansa Etkisi: Sağlık Çalışanlarında Bir Uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Karaman, M., Macit, M. & Karatepe, H. K. (2020). Psikolojik sermayenin iş performansına etkisi: sağlık çalışanlarında bir uygulama. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 127-146.
• Karatepe, H. K., Kuşcu, F. N. & Karaman, M. (2019). Psikolojik sermayenin bireysel performansa etkisi: Hemşireler üzerinde bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 105-114.
• Knights, D. & Surman, E. (2008). Editorial: Addressing the gender gap in studies of emotion. Gender, Work and Organization, 15(1), 1-8.
• Kowalski, C., Ommen, O., Driller, E., Ernstmann, N., Wirtz, M. A., Köhler, T. & Pfaff, H. (2010). Burnout in nurses–the relationship between social capital in hospitals and emotional exhaustion. Journal of Clinical nursing, 19(11‐12), 1654-1663.
• LeGrow, K., Hodnett, E., Stremler, R., McKeever, P. & Cohen, E. (2014). Bourdieu at the bedside: briefing parents in a pediatric hospital. Nursing inquiry, 21(4), 327-335.
• Luthans, F. & Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143–160.
• Luthans, F. & Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of Management, 33(3), 321-349.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Walumbwa, F. O. & Li, W. (2005). The psychological capital of Chinese workers: Exploring the relationship with performance. Management and Organization Review, 1(2), 249-271.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541-572.
• Luthans, F., Youssef, C. M. & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford University Press.
• Luthans, K. W. & Jensen, S. M. (2005). The linkage between psychological capital and commitment to organizational mission: A study of nurses. Journal of Nursing Administration, 35(6), 304-310.
• Malak Akgün, B. (2019). The field of care work and habitus. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(2), 143-148. Malak Akgün, B., & Öz F. (2017). Hemşirelikte Duygusal Habitus. Nobel Tıp Kitabevi.
• Akgün, B. M. (2015). Hemşirelerin Duygusal Emek, Duygusal Özyeterlik ve Tükenmişlik Düzeylerinin Duygusal Habitus Bağlamında İncelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi/ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Maslach, C., Schaufeli, W. & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397-422. Maslach, C. & Jackson S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
• Maslach, C. & Goldberg J. (1998). Prevention of burnout: New perspectives. Applied and Preventive Psychology, 7, 63-74.
• Morris, J. A. & Feldman, D. C. (1996). The dimensions, antecedents, and consequences of emotional labor. Academy of Management Review, 21(4), 986-1010.
• Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266.
• Polit, D. F. & Beck, C. T. (2004). Nursing Research: Principles And Methods: United States Of America. Lippincott Williams Wilkins.
• Sapp, A. L., Kawachi, I., Sorensen, G., LaMontagne, A. D. & Subramanian, S. V. (2010). Does workplace social capital buffer the effects of job stress? A cross-sectional, multilevel analysis of cigarette smoking among US manufacturing workers. Journal of Occupational and Environmental Medicine/American College of Occupational and Environmental Medicine, 52(7), 740.
• Savage, J. (2004). Researching emotion: The need for coherence between focus, theory and methodology. Nursing Inquiry, 11(1), 25–34.
• Savcı, C., Şerbetçi, G. & Hacer, Ö. (2021) Hemşirelerin bilimsel araştırma sürecine ilişkin deneyimleri ve karşılaştıkları engeller. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 9(2), 694-705.
• Sezer, H. K. & Geçkil, E. (2018). Pediatri hemşirelerinin duygu gereksinimleri ile maneviyat ve manevi bakım hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(2), 167-174.
• Scheer, M. (2012). Are emotions a kind of practice (and is that what makes them have a history)? A Bourdieuian approach to understanding emotion. History and Theory, 51, 193–220.
• Souza, D. F. & Silvino, Z. R. (2018). The sociology of Pierre Bourdieu: theoretical potential for the subfield of nursing. Revista Brasileira De Enfermagem, 71, 2055-2059.
• Şahin, M. M. & Yilmaz, O. (2020). Sosyal sermaye, motivasyon ve iş tatmini arasındaki aracılık etkisi: Batman Üniversitesi örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(3), 587-606.
• Theodosius, C. (2008). Emotional Labour in Health Care: The Unmanaged Heart of Nursing. Routledge.
• Türesin Tetik, H. & Köse, S. (2017). Psikolojik sermayenin lider-üye etkileşimi üzerindeki etkisinin hizmet sektöründe araştırılması. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 22(2), 341-378.
• Virkki, T. (2008a) Habitual trust in encountering violence at work: Attitudes towards client violence among Finnish social workers and nurses. Journal of Social Work, 8(3), 247-67.
• Virkki, T. (2008b). The art of pacifying an aggressive client: ‘Feminine’ skills and preventing violence in caring. Work Gender, Work and Organization, 15(1), 72-87.
• Yılmaz, M. (2019). Pozitif psikolojik sermaye ile mesleki tükenmişlik arasındaki ilişkinin analizi: Hemşireler üzerinde yapılan bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nişantaşı Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yurt, V. (1988). Mastektomi Ameliyatı Olan Hastaların Öncesi ve Sonrası Dönemindeki Duygusal Tepkileri ve Hemşirelerin Bu Tepkilere İlişkin Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi/ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Zişan, D. A. (2021). İdeal çalışanın oluşmasında sosyal sermaye, hizmet inovasyonu ve bilgi paylaşımının önemi: İşe bağlılık değişkeninin aracılık rolü. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 163.