Huzurevleri ve yaşlı rehabilitasyon merkezlerinde çalışanların iş yükü algısı ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2022, , 221 - 229, 31.12.2022

Fatma Azizoğlu , Osman Hayran , Banu Terzi

https://doi.org/10.30569/adiyamansaglik.1112208

Cited By: 2

Öz

Amaç: Huzurevleri ve yaşlı rehabilitasyon merkezlerinde çalışanların iş yükü algıları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu çalışma, İstanbul'da bulunan özel ve kamu huzurevlerinde ve yaşlı rehabilitasyon merkezlerinde gerçekleştirilmiştir. Bu tesislerde yaşlı bakımı yapan çalışanlara (n=777) ilişkin verilerin toplanması için demografik özellikleri sorgulayan Bilgi Formu, Bireysel İş Yükü Algı Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Envanteri kullanılmıştır.

Bulgular: Maslach Tükenmişlik Envanteri'nin duygusal tükenme, duyarsızlaşma, kişisel başarı alt boyutlarının toplam puan ortalamaları ile ölçek toplam puan ortalaması sırasıyla 23,34±7,35, 9,87±4,56, 17,22±5,47 ve 50,44±13,77 olarak hesaplanmıştır. Bireysel iş yükü algısı, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı ile istatistiksel olarak anlamlı ilişkilere sahipti (F=39,273, p=0,001; F=23,894, p=0,001; F=33,971; p=0,001).

Sonuç: Yönetici desteği, iş arkadaşı desteği, birim desteğindeki artış ile toplam tükenmişlik düzeyindeki azalma arasında anlamlı bir ilişki gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Yaşlı bakımı, Sağlık Çalışanları, Bakım evleri, Rehabilitasyon Merkezi, İş Yükü

Investigaton of relationship between workload perception and burnout levels of employees at nursing homes and elderly rehabilitation centers

Öz

Aim: To identify the relationship between workload perception and burnout levels of employees at nursing homes and elderly rehabilitation centers.

Materials and Methods: This cross-sectional study was conducted at private and public nursing homes and elderly rehabilitation centers in Istanbul. An Information Form that questioned demographic characteristics, the Individual Workload Perception Scale and Maslach Burnout Inventory were used to collect data on the employees (n=777) that provided elderly care at these facilities.

Results: Averages total scores of the emotional exhaustion, depersonalization, personal accomplishment sub-dimensions of the Maslach Burnout Inventory and the average total score of the overall scale were calculated as 23.34±7.35, 9.87±4.56, 17.22±5.47, and 50.44±13.77, respectively. Individual workload perception had statistically significant relationships with emotional exhaustion, depersonalization, and personal accomplishment (F=39.273, p=0.001; F=23.894, p=0.001; F=33.971; p=0.001).

Conclusion: A significant relationship was observed between the increase in manager support, coworker support, unit support, and the decrease in the total burnout level.

Anahtar Kelimeler

Burnout, Elderly Care, Healthcare Professionals, Nursing Homes, Rehabilitation Center, Workload

Kaynakça

• United Nations. World Population Ageing 2019. New York: Department of Economic and Social Affairs, 2020. https://www.un.org/en/development/desa/population/-publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeing-2019-Report.pdf Accessed 15.10.2020.
• TÜİK. Türkiye İstatistik Kurumu. Haber Bülteni: İstatistiklerle Yaşlılar, 2018 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30699 Accessed 15.12.2020.
• Rachel H, Francesco S. Factors associated with and impact of burnout in nursing and residential home care workers for the elderly. Acta Biomed. 2018;89(Suppl 7):60-9. . https://doi.org/10.23750/abm.v89i7-S.7830.
• Berkman K. Yaşlı bakım hizmetlerinin bakım hi̇zmeti̇ çalışanları ve yaşlı bireyler bakış açısıyla değerlendirilmesi̇: Denizli̇ i̇li̇ alan çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2019;12(65):978-93.
• Saridi̇ken N, Çinar F. Sağlık profesyonellerinin bireysel iş yükü algı düzeylerinin ölçülmesi: türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi. 2021;3(1):61-6.
• Genç Y, Barış İ. Yaşlı bakım hizmetlerinde çağdaş yaklaşım: kurumsal bakım yerine evde bakım hizmetlerinin güçlendirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015;(10):36-57.
• Şahinli S, Tarım M. Elderly health services: Turkey-Norway comparative analysis. Journal of Social Research and Management. 2019;(1):13-27. https://doi.org/10.35375/sayod.532383.
• Munch PK, Nørregaard Rasmussen CD, Jørgensen MB, Larsen AK. Which work environment challenges are top of mind among eldercare workers and how would they suggest to act upon them in everyday practice? Process evaluation of a workplace health literacy intervention. Applied Ergonomics. 2021;90:103265.
• Çiftçioğlu G, Tunç G, Güneş A, Değer V, Çifçi S. Hastanelerde görevli sağlık çalışanlarının bireysel iş yükü algıları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2018;5(1):1-8.
• Özkalp E, Kırel Ç. Örgütsel Davranış. Genişletilmiş ve Güncellenmiş 6. Baskı. İstanbul: Ekin Basım Yayın Dağıtım; 2013.
• Alghamdı MG. Nursing workload: a concept analysis. Journal of Nursing Management. 2016;24:449-457. https://doi.org/10.1111/jonm.12354.
• Morris R, MacNeela P, Scott A, Treacy P, Hyde A. Reconsidering the conceptualization of nursing workload: literature review. Journal of Advanced Nursing. 2007;57(5):463–471. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2006.04134.x.
• Greenglass ER, Burke RJ, Moore KA. Reactions to increased workload: effects on professional efficacy of nurses. Applied Psychology. 2003;52(4):580-97. https://doi.org/10.1111/1464-0597.00152.
• Maslach C, Jackson S. The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior. 1981;2:9-113.
• Maslach C. The Cost of Caring, Englewood CIiffs. NY: Prentice Hall, 1982.
• Pines AM, Aronson E. Career Burnout: Causes And Cures. New York: Free Press., 1988.
• Akdemi̇r N, Özdemi̇r L, Alparslan GB, Kapucu S, Akkuş Y, Akyar İ. Huzurevi ve yaşlı bakım rehabi̇li̇tasyon merkezlerinde çalışan hemşirelerin yaşadıkları bakım sorunları ve tükenmişlik düzeyleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2010;12(3):49-62.
• Özyurt A, Hayran O, Sur H. Predictors of burnout and job satisfaction among Turkish physicians. QJM. 2006;99(3):161-9.
• Maslach C, Jackson S. The role of sex and family variables in burnout. Sex Roles. 1985;12(7-8):837-51. https://doi.org/10.1007/BF00287876.
• Kesen NF, Dasbas S, Saruc S. Determining burnout levels of personnel working in nursing homes. Middle East Journal of Scientific Research. 2015;23(7):1427-35.
• Özçakar N, Kartal M, Dirik G, Tekin N, Güldal D. Burnout and relevant factors in nursing staff: what affects the staff working in an elderly nursing home?. Turkish Journal of Geriatrics. 2012;15(3):266-72.
• Narum L, Transtrom N. Caregiver Stress and Coping: The Journey Through Caregiving. North Dakota State University, The North Dakota Family Caregiver Project, 2003.
• Wang E, Hu H, Mao S, Liu H. Intrinsic motivation and turnover ıntention among geriatric nurses employed in nursing homes: the roles of job burnout and pay satisfaction. Contemp Nurse., 2019;55(2-3):195-210.
• Yıldızhan E, Ören N, Erdoğan A, Bal F. The burden of care and burnout in ındividuals caring for patients with alzheimer’s disease. Community Ment Health J. 2019;55(2):304-10. https://doi.org/10.1007/s10597-018-0276-2.
• Cox KS, Teasley SL, Lacey SR, Carroll CA, Sexton KA. Work environment perceptions of pediatric nurses. J Pediatr Nurs. 2007;22(1):9-14.
• Saygılı M, Çeli̇k Y. Hastane çalışanlarının çalışma ortamlarına ilişkin algıları ile iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2011;14(1):39-71.
• Azizoğlu F, Hayran O, Terzi B. Bireysel İş Yükü Algısı Ölçeği’nin Huzurevi ve Yaşlı Bakım Rehabilitasyon Merkezleri Sağlık Çalışanlarında Türkçe Geçerlik ve Güvenirliğinin İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;24(3):298-303. https://doi.org/10.17049/ataunihem.9477.
• Karagöz Y. SPSS 21.1 Uygulama, Biyoistatistik. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2014.
• Ergin C. Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uygulanması. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1992.
• Çam O. Tükenmişlik Envanterinin Geçerlilik ve Güvenirliğinin Araştırılması. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1993.
• Işıkhan V. Kurumda çalışan yaşlı bakım elemanlarının bakım yükünü etkileyen faktörlerin incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2018;29(1):1-26.
• Jamaludin MR, Hasbollah HR, Mohd Yasin NH, Mohd Nasir MF, Abdul Halim MH, Nik Nordin NMF, vd. Factors of ınfluencing turnover ıntention among nursing home staff in Malaysia. International Journal of Innovative Technology and Exploring Engineering. 2019;8(8S):2278-3075.
• Yılmaz E. Huzurevleri̇nde çalışan personelin tükenmi̇şlik düzeyleri üzerine bi̇r araştırma. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 2017;1(9):1-21.
• Kabullar G. Yaşlıya bakım veren bireylerde yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik sendromu. Istanbul Aydın University Institute of Health Sciences, Master Thesis, İstanbul, 2019.
• Öksüzoğlu S. Palyatif bakım hastalarına bakım verenlerde depresyon ve tükenmişlik durumunun bakım süresiyle olan ilişkisi. Health Sciences University Bozyaka Training and Research Hospital, Master Thesis, İzmir, 2018.
• Avci A. Cerrahi yoğun bakım ünitelerinde hemşirelik iş yükü algısı ve iş yükünün incelenmesi. Hacettepe University Institute of Health Sciences, PhD Thesis, Ankara, 2019.
• Karacabay K, Savci A, Çömez S, Çeli̇k N. Cerrahi hemşirelerinin iş yükü algilari ile tıbbi hata eğilimleri arasindaki ilişkinin belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;13(3):404-17.
• Kurzeja P, Szurmik T, Prusak J, Kuziel A, Mrozkowiak M. Selected Aspects of Burnout Among Physiotherapists. Journal of Education, Health and Sport. 2018;8(8):780-95. https://doi.org/10.5281/zenedo.1402484.
• Taştan S. X ve Y Kuşağı sağlık çalışanlarında tükenmi̇şlik düzeyleri̇ni̇n incelenmesi̇ne ili̇şki̇n bi̇r uygulama. Hitit University Institute of Social Sciences, Master Thesis, Çorum, 2019.
• Eylevler FB. Ankara’daki yanık merkezlerinde çalışan doktor ve hemşirelerin iş yükü ve tükenmişlik durumları. TR Health Sciences University Ankara Numune Health Application and Research Center, Specialization Thesis in Medicine, Ankara, 2018.
• Karahüseyin A. Dinlenme ve bakımevinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeylerini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Dokuz Eylul University Institute of Health Sciences, Master Thesis, İzmir, 2010.
• Şimşek-Bilgin Y. Huzurevi çalışanlarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin araştırılması. Ankara University Institute of Health Sciences, Master Thesis, Ankara, 2007.
• Demir Y, Yıldırım R, Esen A. Diyaliz hemşirelerinde tükenmişlik. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2010;(1-2):55-63.
• Arıkan F, Köksal CD, Gökçe Ç. Work‐related stress, burnout, and job satisfaction of dialysis nurses in association with perceived relations with professional contacts. Dialysis & Transplantation. 2007;4:1-7.
• Kekeç D, Tan M. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyinin belirlenmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;6(1):64-72.
• İlhan MN, Durukan E, Taner E, Maral I, Bumin MA. Burnout and its correlates among nursing staff: questionnaire survey. J Adv Nurs. 2008;61(1):100-6. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04476.x.
• Shimizu T, Mizoue T, Kubota S, Mishima N, Nagata S. Relationship between burnout and communication skill training among Japanese hospital nurses: a pilot study. J Occup Health. 2003;45(3):185-90. https://doi.org/10.1539/joh.45.185.
• Karlıdağ R, Ünal S, Yoloğlu S. Hekimlerde İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2000;11(1):49-57.
• Tayfur Ö, Arslan M. Algılanan iş yükünün tükenmi̇şli̇k üzeri̇ne etki̇si̇: iş-ai̇le çatışmasının aracı rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2012;30(1):147-72.
• Cordes C, Dougherty T. A Review and an integration of research on job burnout. Academy of Management Review. 1993;18(4):621-56.
• Leiter MP, Gascón S, Martínez‐Jarreta B. Making sense of work life: a structural model of burnout. Journal of Applied Social Psychology. 2010;40(1):57-75.
• Phillips C. Relationships between workload perception, burnout, and intent to leave among medical–surgical nurses. Int J Evid Based Healthc. 2020;8(2):265-73. https://doi.org/10.1097/XEB.0000000000000220.