Ergenlerde siber zorbalık, siber mağduriyet ve depresyon: Kesitsel bir çalışma

Yıl 2024, , 69 - 83, 23.04.2024

Ümmü Boyar , Hülya Arslantaş

https://doi.org/10.30569/adiyamansaglik.1340112

Cited By: 1

Öz

Amaç: Çalışma lise öğrencilerinin siber zorbalık, siber mağduriyet ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkiyi ve bu değişkenleri etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı kesitsel olarak yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma 2021-2022 eğitim öğretim yılında batıda bir ilde yapılmış olup evreni 5686 bireydir. Örneklemini ise 466 öğrenci oluşturmuştur. Veri toplamak için Anket Formu, Siber Zorbalık Ölçeği (SZÖ), Siber Mağduriyet Ölçeği (SMÖ) ve Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların %58,4’ünün kadın, yaş ortalamalarının 15,99±1,13 yıl olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların cinsiyet, okul türü ve gelir düzeylerine göre SZÖ toplam puanları arasında anlamlı fark (sırasıyla: p=0,003; p<0,001; p=0,049), SMÖ toplam puanları açısından da okul türüne göre anlamlı fark (p<0,001), cinsiyete göre ise BDÖ toplam puanı açısından anlamlı fark bulunmuştur (p<0,001).
Sonuç: Çalışmaya katılan erkek öğrencilerin daha fazla siber zorbalık davranışı gösterdikleri, yaş arttıkça siber zorbalık davranışının da arttığı, siber zorbalığa uğrayan kız öğrencilerin daha fazla depresyon riski yaşadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Depresyon, Ergenlik, Siber zorbalık, Siber mağduriyet

Etik Beyan

Araştırmanın yürütülebilmesi için bir devlet üniversitesinin Girişimsel Olmayan Etik Kurulunun onayı (Sayı:50107718-050.99, No:2020/202) ve araştırmanın yapıldığı batıdaki bir ilin İl Milli Eğitim Müdürlüğünden kurum izni (Sayı: E-16605029-44-41328141) alınmıştır. Katılımcılar 18 yaşından küçük olduğu için veli onam formlarınında aileler tarafından doldurulması sağlanmıştır.

Destekleyen Kurum

Çalışma boyunca herhangi bir kişi veya kuruluştan maddi olarak destek alınmamıştır.

Proje Numarası

yok

Teşekkür

Araştırmaya katılmayı kabul eden tüm öğrencilere teşekkür ederiz.

Cyberbullying, cyber victimization and depression in adolescents: A cross-sectional study

Öz

Aim: The study was conducted as a descriptive cross-sectional study to determine the relationship between high school students' cyber bullying, cyber victimization and depression levels and the factors affecting these variables.
Materials and Methods: The study was conducted in a western province in the 2021-2022 academic year and the population of the study is 5686. The sample consisted of 466 students. Questionnaire Form, Cyber Bullying Scale (CBS), Cyber Victimization Scale (CVS), and Beck Depression Scale (BDS) were used to collect data.
Results: It was determined that 58.4% of the participants were female, and their mean age was 15.99±1.13. There was a significant difference between the CBS total scores according to the gender, school type and income level of the participants (respectively: p=0.003; p<0.001; p=0.04), and a significant difference in terms of the CVS total scores according to the school type (p<0.001), and according to the gender.
Conclusion: It was found that male students participating in the study showed more cyberbullying behavior, cyberbullying behavior increased as the age increased, and female students who were cyberbullied experienced more of risk depression.

Anahtar Kelimeler

Adolescent, Depression, Cyber bullying, Cyber victimization

Etik Beyan

Araştırmanın yürütülebilmesi için bir devlet üniversitesinin Girişimsel Olmayan Etik Kurulunun onayı (Sayı:50107718-050.99, No:2020/202) ve araştırmanın yapıldığı batıdaki bir ilin İl Milli Eğitim Müdürlüğünden kurum izni (Sayı: E-16605029-44-41328141) alınmıştır. Katılımcılar 18 yaşından küçük olduğu için veli onam formlarınında aileler tarafından doldurulması sağlanmıştır.

Destekleyen Kurum

Çalışma boyunca herhangi bir kişi veya kuruluştan maddi olarak destek alınmamıştır.

Proje Numarası

yok

Teşekkür

Araştırmaya katılmayı kabul eden tüm öğrencilere teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Genişletilmiş 11. Baskı. Dahi Sahaf Yayınevi; 2013. 136s.
• Çam O, Engin E. Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Bakım Sanatı. İstanbul Tıp Kitapevi; 2021. 1016s.
• Espelage DL, Swearer SM. Research on school bullying and victimization: What have we learned and where do we go from here?. School Psychology Review. 2003;32(3):365-83.
• Öztürk MO, Uluşahin A. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Nobel Tıp Kitabevi; 2018. 95s.
• Yüksel N. Ruhsal Hastalıklar. MN Medikal ve Nobel Tıp Kitap Sarayı; 2006. 108s.
• Özen DS. Ergenlerde akran zorbalığına maruz kalmanın yas, çocuk yetiştirme stilleri ve benlik imgesi ile iliskisi. Türk Psikoloji Dergisi. 2006; 21(58):77-98.
• Olweus D. Bullying at school: What we know and what we can do. Cambridge, MA: Blackwell; 1993. 140p.
• Patchin JW, Hinduja S. Bullies move beyond the schoolyard: a preliminary look at cyberbullying. Youth Violence and Juvenile Justice. 2006;4(2):148-69.
• Baştürk E. Çevrimiçi Riskler ve Siber Zorbalık: Siber Zorbalıkla Mücadele. Ankara: Elma Yayınevi; 2020. 152s.
• Aktepe E. Ergenlerde siber zorbalık ve siber mağduriyet. New/Yeni Symposium Journal. 2013; 51(1): 31-6.
• Ybarra ML, Mitchell KJ. Online aggressor/targets, aggressors, and targets: A comparison of associated youth characteristics. Journal of Child Psychology & Psychiatry. 2004;45(7):1308-16.
• Ybarra ML, Mitchell KJ. Prevalence and frequency of internet harassment instigation: Implications for adolescent health. Journal of Adolescent Health. 2007; 41(2):189-95.
• Faucher C, Jackson M, Cassidy W. Cyberbullying among university students: Gendered experiences, impacts and perspectives. Education Research International. 2014;1-10.
• Kowalski RM, Toth A, Morgan M. Bullying and cyberbullying in adulthood and the workplace. The Journal of Social Psychology. 2018;158(1):64–81.
• Ayas T. Prediction cyber bullying with respect to depression, anxiety and gender variables. Journal of Technology Addiction & Cyberbullying. 2014;1(1):1-17.
• Durna S. Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyet sıklığı ve bunların anksiyete ve depresyon ile ilişkisinin incelenmesi: Konya örneği [Tıpta uzmanlık tezi]. Konya, Türkiye: Necmettin Erbakan Üniversitesi; 2019.
• Abudusufuer K, Yıldırım O, Kumcağız H. Siber zorbalık ve siber mağduriyet ile psikopatolojik semptomlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2022; (48):278-88.
• Sağlık Bakanlığı Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2011-2023). Ankara; 2011. Available from: http://ahmetsaltik.net/arsiv/2014/07/Ulusal_Ruh_Saglıgı_Eylem_Planı_2011- 2023.pdf.
• Özcan CT, Gürhan N. Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliğinin Temelleri Kanıta Dayalı Uygulama Bakım Kavramları. Akademisyen Tıp Kitabevi; 2016. 932p.
• Arıcak OT, Kınay H, Tanrıkulu T. Siber zorbalık ölçeği'nin ilk psikometrik bulguları. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012;9(17):101-14.
• Arıcak OT, Tanrıkulu T, Kınay H. Siber mağduriyet ölçeği’nin ilk psikometrik bulguları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi. 2012;11:1-6.
• Beck AT. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry. 1961;4(6):561-71.
• Hisli N. Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği, güvenilirliği. Psikoloji Dergisi. 1989;7(23): 8-13.
• Arıcak OT. Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students. Eurasian Journal of Educational Research. 2009; 9(34):167-84.
• Bayhan V. Z kuşağı lise gençlerinde sosyal medya bağımlılığı ile siber zorbalık ve siber mağduriyet deneyimleri. İlahiyat Akademi. 2020;12:117-44.
• Korkmaz A. Siber zorbalık davranışları sergileme ve siber zorbalığa maruz kalma durumlarının karşılaştırılması. TRT Akademi. 2016; 1(2):620-39.
• Hinduja S, Patchin JW. Bullying, cyberbullying, and suicide. Arch Suicide Res. 2010;14 (3):206-21.
• Bolat D, Korkmaz Ö. Ortaokullarda ergenlik çağındaki öğrencilerin siber zorbalık davranışları, sosyal medya bağımlılıkları ve sosyal medya bozuklukları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2021; 25(1):253-68.
• Slonje R, Smith PK. Cyberbullying: another main type of bullying? Scand J Psychol. 2008;49(2):147-54.
• Erdoğan E. Dijital okuryazarlık ve siber zorbalık: ortaokul öğrencilerine yönelik bir ilişkisel tarama araştırması. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi. 2021; 7(2):61-76.
• Eroğlu Y. Ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyeti yordayan risk etmenlerini belirlemeye yönelik bütüncül bir model önerisi [Doktora tezi]. Bursa, Türkiye: Bursa Uludağ Üniversitesi; 2014.
• Özer N, Şad SN. Lise öğrencilerinde siber zorbalık, siber mağduriyet ve okul tükenmişliği. Milli Eğitim Dergisi. 2021;50(229):393-417.
• Erdur-Baker Ö, Kavşut F. Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık. Eurasian Journal of Educational Research. 2007; 27:31-42.
• Karoğlu TT, Çılğın M. Lise öğrencilerinin siber zorbalığı ve siber mağduriyeti üzerine bir çalışma. Journal of Social Sciences and Education. 2020;3(1):344-55.
• Taştekin E, Bayhan P. Ergenler arasındaki siber zorbalığın ve mağduriyetin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying. 2018;5(2):21-45.
• Smith PK, Mahdavi J, Carvalho M, et al. Cyberbullying: its nature and impact in secondary school pupils. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 2008; 49(4):376-85.
• Ybarra ML, Diener-West M, Leaf PJ. Examining the overlap in internet harassment and school bullying: implicationsfor school intervention. J Adolesc Health. 2007; 41(6):42-50.
• Gök S. Ergenlerde siber zorbalığın yordanmasında değerlerin rolü [Master tezi]. Denizli, Türkiye: Pamukkale Üniversitesi; 2019.
• Aydın M. Siber zorbalıkla karşılaşan gençlerin benlik saygısı ve stresle baş etme yöntemlerinin incelenmesi [Master tezi]. İstanbul, Türkiye: Maltepe Üniversitesi; 2019.
• Pekşen Süslü D. Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyetin benlik saygısı, anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi [Doktora tezi]. İstanbul, Türkiye: Maltepe Üniversitesi; 2016.
• Akbaba S, Eroğlu Y. İlköğretim öğrencilerinde siber zorbalık ve mağduriyetin yordayıcıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2013; 26(1):105-22.
• Serin H. Ergenlerde siber zorbalık/siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri [Doktora tezi]. İstabul, Türkiye: İstanbul Üniversitesi; 2012.
• Toraman L, Ertuğrul Usta E. Ortaokul öğrencilerinin dijital yerli ve siber zorba olma durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty. 2018; 37(2):57-77.
• Yıldırım AF, Yazgan ÇÜ. Saldırganlığın dijital ortamda yeniden üretimi: üniversite öğrencilerinin saldırganlık ve siber zorbalık/mağduriyet deneyimlerinin incelenmesi. TRT Akademi. 2022;7(15): 648-75.
• Çimen İD. Ergenlerde siber zorbalık, internet aile tutumu ve aile işlevselliğinin etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2018;19(4):397-404.
• Özdemir M, Akar F. Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2011;4(4). 605-26.
• Twyman K, Saylor C, Taylor LA, Comeaux C. Comparing children and adolescent serinsengaged in cyberbullying to matched peers. Cyberpsychol Behav Soc Netw. 2010;13(2):195-99.
• Akkurt Nurtan K. 9. sınıf öğrencilerinde internet bağımlılığı, siber zorbalık, siber mağduriyet ve anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Master tezi]. Nevşehir, Türkiye: Hacı Bektaş Veli Üniversitesi; 2019.
• Metli G, Şirin T. Ortaokul öğrencilerinin siber zorbalık, siber mağduriyet ve insani değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi. 2019;23(77):179-200.
• Yildiz Durak H, Saritepeci M. Examination of the relationship between cyberbullying and cyber victimization. Journal of Child and Family Studies. 2020; 29(10):2905-15.
• Alrajeh SM, Hassan HM, Al-Ahmed AS, et al. An investigation of the relationship between cyberbullying, cybervictimization and depression symptoms: A cross sectional study among university students in Qatar. PLoS ONE. 2021;16(12): e0260263.
• Reed KP, Cooper RL, Nugent WR, et al. Cyberbullying: A literature review of its relationship to adolescent depression and current intervention strategies. Journal of Human Behavior in the Social Environment. 2016;26(1):37-45.
• Wang W, Xie X, Wang X, et al. Cyberbullying and depression among Chinese college students: A moderated mediation model of social anxiety and neuroticism. J Affect Disord. 2019;256:54-61.
• Selkie EM, Kota R, Chan YF, et al. Cyberbullying, depression, and problem alcohol use in female college students: a multisite study. Cyberpsychol Behav Soc Netw. 2015;18(2):79-86.
• Thai TT, Duong MHT, Vo DK, et al. Cyber-victimization and its association with depression among Vietnamese adolescents. Peer J. 2022;10:e12907.
• https://www.unicef.org/turkiye/siber-zorbalık-nedir-ve-nasıl önlenir.
• Akca EB, Sayımer İ. Siber zorbalık kavramı, türleri ve ilişkili olduğu faktörler: mevcut araştırmalar üzerinden bir değerlendirme. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology. 2017; 8(30):1-20.