Cilt: 9 Sayı: 1, 23.04.2023

Yıl: 2023
Doç. Dr. İbrahim Hakan BUCAK ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Acil
Sağlık Bilimleri
Prof. Dr. Musa ABEŞ ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ, TIP FAKÜLTESİ
Çocuk Cerrahisi
Doç. Dr. Hilal AYDIN BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ, TIP FAKÜLTESİ
Çocuk Nörolojisi
Dr. Öğr. Üyesi Ozlem YAGIZ AGAYAROV İzmir SBÜ Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi 0000-0002-8455-4400
Kulak Burun Boğaz, Sağlık Bilimleri
Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Matematik Eğitimi, Ekonometri, Biyoistatistik, İstatistiksel Analiz, İstatistiksel Kalite Kontrol
İngiliz ve İrlanda Dili, Edebiyatı ve Kültürü

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi (ISSN: 2458-9179), yılda 3 sayı (Nisan, Ağustos ve Aralık) olarak yayımlanan, çift-kör" hakemlik ilkeleri ile makaleleri değerlendiren, bağımsız ve önyargısız, tarafsız, açık erişimli çevrimiçi Adıyaman Üniversitesi Rektörlüğü’nün uluslararası hakemli bir bilim dergisidir.

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi (ISSN: 2458-9179), Temel ve Klinik Tıp Bilimleri, Hemşirelik, Ebelik, Beslenme ve Diyetetik, Çocuk Gelişimi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Ergoterapi, Dil ve Konuşma Terapisi, İş Sağlığı ve Güvenliği, Gerontoloji, Sosyal Hizmetler, Afet Yönetimi, Odyoloji, Sağlık Yönetimi ve Eğitimi gibi sağlık alanlarında kaydedilen güncel gelişmeleri aktarmak, özgün çalışmaların bilim dünyasına paylaşılmasını sağlamak, aynı zamanda da olumlu ve olumsuz yönleriyle bu gelişmelerin tartışılabildiği bir platform olmayı amaç edinmiştir. 

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi (ISSN: 2458-9179), Temel ve Klinik Tıp Bilimleri, Hemşirelik, Ebelik, Beslenme ve Diyetetik, Çocuk Gelişimi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Ergoterapi, Dil ve Konuşma Terapisi, İş Sağlığı ve Güvenliği, Gerontoloji, Sosyal Hizmetler, Afet Yönetimi, Odyoloji, Sağlık Yönetimi ve Eğitimi gibi sağlık bilimleri branşında orijinal retrospektif, prospektif veya deneysel araştırma, derleme, davetli derleme, olgu sunumu, yayınlanmış yazılara ilişkin değerlendirmeleri içeren editöryal yorum/tartışma, editöre mektup, bilimsel mektup, cerrahi teknik, ayırıcı tanı ve sağlık bilimleri gündemini belirleyen güncel konularda Türkçe ve İngilizce dillerinde yayım yapmaktadır.

Tıp/sağlık profesyonelleri, Akademisyenler, klinisyen araştırmacılar, öğrenciler, ilgili mesleki kurum ve kuruluşlar derginin hedef kitlesini oluşturmaktadır.

Dergimizin tüm editöryal ve yayıncılık süreci the International Committee of Medical Journal Editors(ICMJE), “the World Association of Medical Editors (WAME), the Council ofScience Editors (CSE), "the European Association of Science Editors (EASE), “the Committee on Publication Ethics (COPE)” tarafından yayınlanan yayıncılık ilkelerine uygun olarak yapılmaktadır.

Yazarlara Bilgi
A-Genel Bilgiler


A 1. 1. Makale Başvurusu


1. Başvurunuzu yapmadan önce tüm yazarlara ait bilgilerin (isim-soy isim, açık adres, kurum bilgisi) ve yazarların her birinin ORCID hesaplarına ait numaraların elinizde olduğundan emin olunuz (Makale Başlık Sayfası bu bilgilerden oluşmaktadır). Yoksa başvurunuz ilerleyemeyecektir.


2. Makaleniz üç ayrı word (*.doc, *.docx) dosyasından oluşmalıdır: 1. Kapak Mektubu, 2. Başlık Sayfası, 3. Ana Metin Dosyası. Başlık sayfasında yazarların adları, açık kurum adresleri, iletişim bilgileri ve ORCID hesaplarına ait numaraları bulunmalıdır. Ana metin dosyası kesinlikle yazar isimlerini ve kişisel bilgileri içermemelidir. Bu üç dosyayı hazırladığınızdan emin olunuz.


3. İnternet tarayıcınızda https://dergipark.org.tr/tr/pub/adiyamansaglik adresini açınız.


4. Dergi Park sistemine giriş yaptıktan sonra “Makale gönder” butonuna tıklayınız.


5. Telif Hakkı ve Yayıncılık Politikası Onayı ve Çıkar Çatışması Beyan Formunu indirerek doldurunuz ve aynı sayfada “Dosya” butonuna basarak yükleyiniz.


6. “Kaydet ve devam et” butonuna tıklayınız.


7. Açılan sayfada makale türü, konusu, dili, başlık, anahtar kelimeler ve öz bilgilerini giriniz.


8. Makale yazarlarına ilişkin isim, kurum, ülke ve ORCID numarası bilgilerini doldurunuz.


9. Birden fazla yazar varsa, “Yazar ekle” butonuna basarak yeni yazar ekleyip, o yazara ait bilgileri de girebilirsiniz.


10. Makale kaynakçanızı AMA stiline uygun olarak hazırlayınız ve birer satır boşluk bırakarak ekranda çıkan alana kopyalayarak yapıştırınız (Kaynakça Ana Metinde de bulunmak zorundadır).


11. Makale dosyaları kısmında “Dosya” butonuna tıklayarak makalenizin “yazar isimleri olmayan” bir kopyasını yükleyiniz. Dosyanın ismini aşağıdaki “Dosya başlığını metinsel olarak girmek istiyorum”u işaretleyerek kendiniz “tam metin” olarak yazınız.


12. Yeni dosya ekle’ butonuna basarak da yazar bilgilerini bulunduran “başlık sayfası dosyası”nı yükleyiniz ve dosyanın ismini aşağıdaki “Dosya başlığını metinsel olarak girmek istiyorum”u işaretleyerek kendiniz 'Başlık Sayfası' olarak yazınız ve “Kaydet” butonuna tıklayınız.


13. Açılan sayfada girmiş olduğunuz kaynakçanın doğru olarak hazırladığınızdan emin olunuz. Devamında “Kaydet” butonuna tıklayarak ilerleyiniz.


14. Açılan ön izleme sayfasında varsa ‘editöre notlar’ kısmından notunuzu iletebilirsiniz.


15. Ön izleme sayfanızı kontrol edip, eksiğiniz varsa ‘Makale gönderimi düzenlemesine devam et’ butonuna tıklayarak gerekli düzenlemeleri yapınız.


16. Bilgileriniz tam ve doğruysa “Makale Gönder” butonuna tıklayınız. Bu aşamadan sonra makale gönderinizde değişiklik yapamazsınız (Değişiklik taleplerinizi dergi iletişim kanallarına iletiniz)


A 1. 2. Yayın Politikası


Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi açık erişimli bir dergidir. Geçmiş sayılarına internet aracılığıyla ücret talep edilmeksizin ulaşılabilir. Makale başvurularında, yazar, yayınlama hakkını Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’ne verdikten sonra makalesi Creative Commons Atıf-Aynı Lisansla Paylaş 4.0 Uluslararası lisansı (CC BY-NC-SA 4.0) altında lisanslanmıştır. Bu lisans sayesinde diğer araştırmacılar, makalelerden kaynak göstererek yaptıkları alıntılarda değişiklik yapabilir ve kendileri kullanabilirler. Ancak makaleler mevcut lisansla paylaşmalıdır. Creative Commons Atıf-Aynı Lisansla Paylaş 4.0 ile ilgili daha fazla bilgi almak için linke tıklayınız. https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/


Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, makale gönderim, değerlendirme ve yayın sürecinde herhangi bir ücret talep etmemektedir. Ayrıca makale açık erişimi için yazarlardan ücret alınmamaktadır


➢A 2. 1. Derginin Kapsamı


Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, sağlık bilimleri alanındaki çalışmalara yer verir ve sadece çevrimiçi (online) olarak Nisan, Ağustos, Aralık aylarında yılda 3 kez yayınlanır. Derginin yayın dili Türkçe veya İngilizce’dir. Makale türü olarak: özgün araştırma, davetli derleme, derleme, olgu sunumu, kısa bildiri, teknik rapor ve editöre mektup dergimizde yayınlanmaktadır.



➢A 2. 2. Makale Gönderme İşlemleri



Tüm yazılar elektronik olarak ULAKBİM DergiPark (https://dergipark.org.tr/tr/pub/adiyamansaglik) sistemi üzerinden Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi'ne gönderilmelidir. Yazarlar, sistem üzerinde çeşitli dosyaların oluşturulması ve yüklenmesi sırasında adım adım yönlendirilecektir.


Gönderime başladıktan sonra https://dergipark.org.tr/tr/pub/adiyamansaglik/page/9086  adresinde yer alan ‘Telif Hakkı ve Yayın Politikası Kabul Formu’, ‘ICJME Çıkar Çatışması Formu’ sorumlu yazar tarafından diğer yazarların adına imzalanmalıdır ve tüm yazarların gönderilen makaleye onay vermesi gerekmektedir (Lütfen Telif Hakkı ve Yayın Politikası Kabul Formu'na bakınız).



Ayrıca tüm yazarlar tarafından ‘Yazar Katkı Formu’ imzalanmalı veya mevcut halini onayladıkları gösterilmelidir.



Bir makale gönderildikten sonra yeni bir yazar eklemek, kaldırmak veya yazarları değiştirmek yasaktır.



Hakem değerlendirmesi süreci çift kördür, yani hem yazarlar hem de hakemler birbirlerinin ismini göremezler. Yazarın talimatlara uymaması veya yazının derginin kapsamı dışında olması halinde, editörün makaleyi hakem değerlendirmesi olmadan reddetme yetkisi vardır. Biyomedikal dergilere gönderilen makalelerin formatına uygun olmayan yazılar (http://www.icmje.org/icmje-recommendations.pdf) reddedilecektir. Bir makale yayınlanmak üzere kabul edildikten sonra, örneğin hakem değerlendirme süreci tamamlandıktan sonra, yazarların makaleden ayrılmalarına izin verilmeyecektir.



➢A 2. 3. Yazı Stilinin Hazırlanması ve Formatlanması



Yazılar A4 boyutunda, ‘Times New Roman’ stilinde, ana metin 12 punto büyüklüğünde, tek satır aralığı, her iki yana yaslı ve iki sütun şeklinde Microsoft Word dosyası (*.doc, *.docx) olarak hazırlanmalıdır. Paragraflarda ilk satır girintisi 0,5 cm olmalıdır. Kenar boşlukları üst, sol, sağ ve alt 2,5 cm olmalıdır.


Paragraf aralarında 6 nk boşluk olmalı, boş satır olmamalıdır. Tablo başlıkları ve tablo içeriği 10 punto, kaynaklar 8 punto ile yazılmalıdır.


Makalenin her sayfası sağ alt köşede olacak şekilde numaralandırılmalıdır.


Yazılar Türkçe veya İngilizce olarak yazılabilir. Anadili İngilizce olmayan katılımcılara, İngilizce bilen bir meslektaşın ya da profesyonel bir dil editörünün gönderilen makaleleri gözden geçirmesini sağlamak şiddetle tavsiye edilir. Metnin bilgisayarda yazım ve gramer programları ile taranması şiddetle tavsiye edilir.
Ondalık ile sayıların belirtilmesinde Türkçe metinlerde virgül işareti, İngilizce metinlerde nokta işareti kullanılmalıdır. Yüzde ile belirtilen sayılarda Türkçe metinlerde sayı önünde, İngilizce metinlerde ise sayı arkasında % işareti kullanılmalıdır.



➢A 2. 4 Semboller, Birimler ve Kısaltmalar



Dergimiz, Bilimsel Tarz ve Biçim, Yazarlar, Editörler ve Yayıncılar için CSE El Kitabı, Bilim Editörleri Konseyi, Reston, VA, ABD (7. basım) sözleşmelerini örnek alır.
İstatistiksel anlamlılık ifadesi olarak p, ‘=, < ve >’ sembollerinin önünde ve sonunda boşluk olmaksızın (p<0,05 gibi) italik ve küçük harfle ifade edilmelidir.
p, ×, µ, η veya ν gibi karakterler kullanılıyorsa, kelime işlem programının semboller menüsü kullanılarak eklenmelidir.
Büyük harf “o” veya “0” harfleri yerine Semboller menüsünden derece sembolleri (°) kullanılmalıdır.
“X” harfi yerine çarpma sembolleri (×) kullanılmalıdır. Sayılar ve birimler (örneğin, “3 kg”) arasına, sayılar ve matematiksel semboller (+, -, ±, ×, =, <,>) arasına veya sayı ve yüzde sembolleri arasına (ör. “%45”) boşluk bırakılmalıdır.
Yazarlar, Uluslararası Sistem (SI) birimlerini kullanırken tutarlı olmalıdır. Tüm kısaltmalar ve semboller ilk geçtiği yerde belirtilmelidir. Sonrasında metin içerisinde bahsi geçtiği yerlerde jenerik isimleri, tür isimleri, kısaltma ve semboller değiştirilmeden uygun şekilde kısaltılması kullanılmalıdır.



➢A 2. 5. Etik Kurallar



Dergiye gönderilen makalelerin daha önce başka bir dergide değerlendirme sürecinde olmaması, yayım için kabul edilmemiş ve de yayınlanmamış olması (tam metin bildiriler: 400 kelimeyi aşan poster bidiriler dahil), bilimsel ve etik kurallara uygun şekilde hazırlanması gereklidir. Yazarlar, makalelerin bilimsel ve etik kurallara uygunluğundan sorumludur (http://www.icmje.org/about-icmje/faqs/conflict-of-interest-disclosure-forms/).


Deneysel, klinik ve ilaç araştırmaları için Helsinki Deklarasyonu etik standartlarına uygun etik kurul onayı alınmalı. İnsanlar üzerinde yapılan tüm çalışmalarda “Gereç ve Yöntem" bölümünde çalışmanın ilgili komite tarafından onaylandığı veya çalışmanın Helsinki İlkeler Deklarasyonuna (www.wma.net/e/policy/b3.htm) uyularak gerçekleştirildiğine dair bir cümle yer almalıdır. Ayrıca, çalışmaya dahil edilen tüm insanların bilgilendirilmiş onam formunu imzaladığı metin içinde belirtilmelidir. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’ne gönderilen yazıların Helsinki Deklarasyonuna uygun olarak yapıldığını, kurumsal etik ve yasal izinlerin alındığını varsayacak ve bu konuda sorumluluk kabul etmeyecektir. Çalışmada “Hayvan” öğesi kullanılmış ise yazarlar, makalenin "Gereç ve Yöntem" bölümünde Guide for the Care and Use of Laboratory Animals (www.nap.edu/catalog/5140.html) prensipleri doğrultusunda çalışmalarında hayvan haklarını koruduklarını ve kurumlarının etik kurullarından onay aldıklarını belirtmek zorundadır.



Sonuç olarak, etik kurul kararı gerektiren klinik ve deneysel insan ve hayvanlar üzerindeki çalışmalar için etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede "Etik Kurul Onay Numarası ve Tarih" ile belirtilmelidir ve belgelendirilmelidir. Retrospektif (katalog) taramalara dayalı yazılarda Anabilim Dalı (Bilim Dalı) Başkanlığı, Başhekimlik veya Servis Şefliği tarafından arşivde çalışılmasına izin verildiğine dair bir belgenin çalışmaya eklenmesi dışında Etik Kurul onayı alınması zorunludur (Arşiv kayıtlarına dayanan retrospektif makaleler için bağlı olunan kurumun bölüm başkanı, hastane müdürü veya klinik sorumlusu tarafından imzalanan izin belgesi gereklidir).



Dahası hem retrospektif hem de prospektif klinik çalışmalarda etik kurul onayı gereklidir.


Olgu sunumları için Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’nin Bilgilendirilmiş Onam Formunun doldurulması gerekmektedir.


Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisinde yayımlanan makaleler ile ilgili etik sorumluluk dahil tüm sorumlulukları eser sahibi olarak yazarlarına aittir.



➢A 2.5.1 Dergi Aşırma Politikası (İntihal İlkesi)


İntihal, başkalarının yayınlanmış ve yayınlanmamış fikirlerinin veya kelimelerinin (veya diğer fikri mülkiyet haklarının) atıf veya izin olmadan kullanılması ve mevcut bir kaynaktan elde edildiğini belirtmek yerine yeni ve orijinal olarak sunulmasıdır. Kendinden aşırma, bir yazarın aynı konuyla ilgili önceki yazılarının bazı bölümlerini, yayınlarında başka bir yerde, özellikle alıntı olarak belirtmeden kullanması anlamına gelir (https://wame.org/recommendations-on-publication-ethics-policies-for-medical-journals).


Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, makale yükleme sürecinde çalışmaların “iThenticate” intihal programı tarafından intihal denetiminden geçirilmesini zorunlu kılar. Bu kapsamda her çalışma yazarı tarafından intihal denetiminden geçirilmeli ve raporu ile birlikte dergiye gönderilmelidir. Bu raporun benzerlik oranı Editör/Editör Yardımcısı tarafından incelenerek uygunluğu onaylanır. Benzerlik oranının yüksek çıkması veya akademik kurallara uygun alıntı yapılmaması halinde gönderi reddedilir. Benzerlik oranı çok düşük olsa bile içeriğin akademik etik kurallarına uygun olması yazarların sorumluluğundadır.


➢A 2.6. Makale Geri Çekme ve Reddedilmesi


Makale Geri Çekme


Ön Değerlendirme Aşaması
Bu aşamadaki yazılar yazar(lar)ı tarafından geri çekilebilmektedir.


Hakem Değerlendirme Aşaması
Gönderilen yazının değerlendirme sürecinde gecikme olması vb. gibi gerekçelerle yazıyı geri çekmek ve başka bir yerde yayınlatmak isteyen yazarlar yazılı bir başvuru ve bu başvurunun dergi editör kurulu onayı ile yazılarını dergiden geri çekebilirler.


Yazı Reddi
Yayınlanması kabul edilmeyen yazılar, gerekçesi ile geri gönderilir.
Ön kontrol aşamasında düzeltme istenen makaleler için maksimum 15 gün,
Değerlendirme sonrası düzeltme istenen makaleler için maksimum 30 gün süre verilir, bu sürelerin aşılması halinde makale ret edilir.


Makale Kabulü Sonrası
Makale kabulü sonrası yazarların makaleyi geri çekme talepleri reddedilmektedir. Ayrıca bir makale yayınlanmak üzere kabul edildikten sonra yazarların makaleden ayrılmalarına da izin verilmeyecektir.


➢A 2.7 Makale Değerlendirme ve Kabul Süreci


Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisine gönderilen tüm makaleler 3 aşamada el alınmaktadır. Ön kontrol, bilimsel değerlendirme süreci ve düzenleme/dizgi sürecidir. Tüm aşamalar dahil olmak üzere her bir makale için süreç ortalama 90 gündür. Dergiye gönderilen makalelerden ön değerlendirmede, baş editör ve alan editörü kararıyla hakeme gönderilmesi uygun görülen makaleler konunun uzmanı olan en az iki hakem tarafından değerlendirilir. Hakemlerden ikisinin olumlu görüş bildirmesi ve alan editörü oluruyla makale editör kuruluna “yayına kabul” sürecine alınmaktadır. Değerlendirme süreçleri esnasında değişikliğe gerek görüldüğü takdirde, istenilen değişiklikler yazarlarca 30 gün içerisinde yapıldıktan sonra yayın tekrar incelemeye alınır, yazım ve dil bilgisi hataları makalenin içeriğine dokunulmaksızın yayın kurulu tarafından düzeltilebilir.


Makalenin kabul edilmesi durumunda, kabul mektubu iki hafta içinde sorumlu yazara gönderilir. Makalenin elektronik baskıdan önceki dizgiye getirilmiş pdf dosyası, yazar tarafından son kontrol ve düzeltmeleri yapılması adına son okuma için daima yazarlara gönderilmektedir. Dergi sahibi ve yayın kurulu, kabul edilen makalenin derginin hangi sayısında basılacağına karar vermeye yetkilidir.


Son baskı sırasında dergi tarafından bazı ihmaller nedeniyle meydana gelen yanlışlıklar veya eksiklikler, daha sonraki bir sayıda hata bölümünde düzeltilebilir. Bu bölüm, yazar tarafından son okuma esnasında düzeltilmeyen hataları içermez.


B-Makale Yazım Kuralları


➢B 1. Makale Türleri



➢B 1.1. Özgün Araştırma

Sırasıyla “Öz”, “Anahtar Kelimeler”, “Giriş”, “Gereç ve Yöntem”, “Bulgular”, “Tartışma”, “Sonuç” ve “Kaynaklar” bölümlerinden oluşmalıdır.
En çok 15 sayfa (öz, teşekkür ve kaynaklar hariç) olmalıdır.


➢B 1.1.1. Sistematik Derleme
Araştırma makalesi kapsamındadır. İlgili alanda yayınlanmış olan çalışmaları sistemli ve kapsamlı bir biçimde tarayıp çeşitli nesnel kabul ve red kriterleri çerçevesinde hangi çalışmaların derlemeye gireceğini belirleyip ilgili konuda yer alan bilgilerin sentez edilmesi ile oluşturulur. Yazarlar, taslaklarını gönderirken sistematik derleme ve meta-analiz için, PRISMA (Preferred Reporting Items for Systematic reviews and Meta-Analyses) beyanatı (http://www.prisma-statement.org/) yönergesine uyduklarını gösteren standart kontrol listelerini kullanmalı ve istendiğinde sunmalıdır. Son tıp literatürünü içine alacak şekilde güncel olmalıdır. Yazarın o konu ile ilgili yayınlanmış makalelerinin olması tercih nedenidir. Sistematik derleme, çoklu bilim disiplinlerine ve klinik uygulayıcılarına (hekim, hemşire, ebe vd sağlık çalışanlarına) en iyi kanıt sağlayan, bir çeşit sekonder araştırma çalışmalarıdır. Bir derleme makalenin sistematik olarak tanımlanabilmesi için derlemeye alınacak çalışmaların belirlenmesi, seçilmesi, çalışma verilerinin sentezlenmesi süreçlerinin izlenmesi gerekir. Sistematik derleme çalışmaları; "Öz", "Anahtar Kelimeler", "Giriş", "Gereç ve Yöntem", "Bulgular", "Tartışma", "Sonuç " ve “Kaynaklar” bölümlerinden oluşmalıdır.


➢B 1.1.2. Metanaliz
Meta-analiz, girişimlerin etkinliği için doğruluğu, gerçekliği konusunda kanaat verici belge (en yüksek derecede kanıt) sağlamak amacıyla yazılan araştırma makaleleridir.
Belirli bir konuda yapılmış, birbirinden bağımsız en az iki çalışmanın bulgularının birleştirilmesi ile belirli bir durumunun etkisini tek bir tahmin edici ile göstermek amacıyla geliştirilen istatistik yazın türüdür. Birden çok çalışmaya ait bulguların birleştirilmesi ile elde edilmiş sonuçların geçerlilik ve güvenilirlik derecesi kuvvetlenecektir. Tekli olarak küçük örnekleme sahip olan çalışmalar, istatistiksel anlamlılık taşımayabilirken, meta-analiz ile birleştirilen makaleler, bu sorunun üstesinden gelinmesini sağlamaktadır. Meta-analiz, hem deneysel hem de nicel araştırmalar için yapılabilir. Meta-analiz makaleleri; "Öz", "Anahtar Kelimeler", "Giriş", "Gereç ve Yöntem", "Bulgular", "Tartışma", "Sonuç " ve “Kaynaklar” bölümlerinden oluşmalıdır.


➢B 1.1.3. Kısa Bildiri
Kısa bildiri, yüksek kaliteli, hipotez odaklı, münhasır bir kapsamdaki özgün bir araştırma parçasına ve/veya mevcut araştırmaya dayanan yeni bir teori veya konsept önerisine odaklanan kısa, hakemli makalelerdir (Tam metin özgün araştırma makalesi değildir!). Alanında kayda değer ve yaygın ilgi uyandıracak olan bu makaleler, ön rapor şeklinde veya bir araştırmanın artan verileri üzerine gerçekleştirilen bir yayın olarak sunulmamalıdır.
Sırasıyla "Öz", "Anahtar Kelimeler", "Giriş", "Gereç ve Yöntem", "Bulgular", "Tartışma", "Sonuç " ve “Kaynaklar” bölümlerinden oluşmalıdır.


➢B 1.2 Davetli Derleme
Davetli Derleme makaleleri alanında zengin birikime ve atıf alan çalışmalara sahip uzman kişilerce yazılan yazılardır. Dergi kapsamındaki bir konuda mevcut bilgiyi tanımlayan, değerlendiren ve tartışan; geleceğe ilişkin çalışmalara yol gösteren derleme yazıları yazmaları için dergi belirlediği yazarlara davet gönderir.
Derleme makalesinin yazarları, yazının konusunda bilimsel bir otorite olmalı, alandaki ilgili çalışmalarına ait yayınlarını "Kapak Mektubunda" belgelemelidir (yazarların derleme konusu ile ilgili en az bir SCI/SCI-expanded indekse giren yayınının bulunması gerekmektedir). Kapak mektubunda derleme yazarlarının ilgili yayınları listelemeyen yazarlara yazıları iade edilecektir.


En çok 20 sayfa ve 6000 kelime üst sınırı olacak (öz ve kaynaklar hariç) biçimde olmalıdır. Derlemeler, standart yazı şeklinden farklıdırlar. Yazı yazmanın evrensel formatı IMRAD (özetin, araştırma makalesinde olduğu gibi belli bir formatta yapılandırılmış olması) derleme yazılarında uygulanmamaktadır. Derleme makaleleri, "Öz" , "Anahtar Kelimeler", "Giriş", “Tartışma", "Sonuç " ve “Kaynaklar” kısımlarından oluşur. Ana hatlarıyla "Giriş" bölümü daha geniş olmakta ve derlemenin amacını ve yazı gerekçesini açıklamaktadır. "Gereç ve Yöntem" ve "Bulgular" kısmı bulunmamaktadır. Tartışma kısmı yine geniş tutulacak ve kişisel deneyimler doğrultusunda aynı konuda yapılmış çalışmalar ve onların sentezi yapılacaktır. Sonuç kısmı "Tartışma" kısmının alt başlığı olup konuya ilişkin bir yorum ve değerlendirme paragrafı niteliğindedir. Derleme makale gönderen yazar(lar)ın, makalede kullandıkları verinin seçimi, eldesi, sentezi için kullandıkları yöntemleri tanımlayan bir bölüme de makalede yer vermeleri gerekir. Bu yöntemler Öz bölümünde de belirtilmelidir. Kaynaklar ise tüm yazılara göre daha fazla sayıda olacaktır. Ancak mutlaka yazarın kendi çalışmaları da bulunacaktır.


➢B 1. 3 Derleme
En çok 20 sayfa ve 6000 kelime üst sınırı olacak (öz ve kaynaklar hariç) biçimde olmalıdır. Derleme makaleleri, "Öz", "Anahtar Kelimeler", "Giriş", “Tartışma", "Sonuç " ve “Kaynaklar” kısımlarından oluşur. Ana hatlarıyla "Giriş" bölümü daha geniş olmakta ve derlemenin amacını ve yazı gerekçesini açıklamaktadır. "Gereç ve Yöntem" ve "Bulgular" kısmı bulunmamaktadır. Tartışma kısmı yine geniş tutulacak ve kişisel deneyimler doğrultusunda aynı konuda yapılmış çalışmalar ve onların sentezi yapılacaktır. Sonuç kısmı "Tartışma" kısmının alt başlığı olup konuya ilişkin bir yorum ve değerlendirme paragrafı niteliğindedir. Derleme makale gönderen yazar(lar)ın, makalede kullandıkları verinin seçimi, eldesi, sentezi için kullandıkları yöntemleri tanımlayan bir bölüme de makalede yer vermeleri gerekir. Bu yöntemler Öz bölümünde de belirtilmelidir. Kaynaklar ise tüm yazılara göre daha fazla sayıda olacaktır.



➢B 1. 4 Olgu Sunumu
En çok 10 sayfa (öz, teşekkür ve kaynaklar hariç) olmalıdır. 100 kelime ile sınırlı Türkçe ve İngilizce özet ile sınırlandırılmalıdır


Olgu sunumları ise sırasıyla “Öz", "Anahtar Kelimeler", “Olgu Sunumu”, “Tartışma” ve “Kaynaklar” bölümlerini içermelidir.


➢B 1. 5 Editöre Mektup
En çok 5 sayfa (öz ve kaynaklar hariç) olmalıdır. Öz içermeyebilir. 4'ten fazla yazar içermemelidir.
En fazla bir çizim veya çizelge içerebilir.
Bir makaleye ithaf olarak yazılmış ise sayı ve tarih verilerek belirtilmeli ve metnin sonunda yazarın ismi, kurumu ve adresi bulunmalıdır.


➢B 2. Makale Gönderi Dosyası Düzenlenmesi


Yazılar aşağıdaki gibi düzenlenmelidir:


*Dergide kör hakemlik uygulaması söz konusu olduğundan makale ana metin üstünde yazarlara ilişkin herhangi bir bilgi bulunmamalıdır. Makale dosyaları olarak tanımlanan bu dosyalara ek, Telif Hakkı Onay Formu, Yazar Katkı Formu, Çıkar Çatışması Beyan Formu (ICJME Conflict of Interest Disclosure Form) uygun şekilde doldurulmalı ve Benzerlik Raporu ile birlikte gönderilmelidir.
1. Kapak Mektubu


2. Başlık Sayfası


3. Makale Taslak Dosyası | Ana Metin Belgesi


Öz (kelime sayısı makale türüne uygun olacaktır, İngilizce ve Türkçe olarak)
Giriş (Introduction)
Gereç ve Yöntem (Materials and Methods)

Bulgular (Results)
Tartışma (Discussion) (Bu bölümde çalışmanın kısıtlılıkları yer almalıdır)
Sonuç (Conclusion)

Araştırmanın Etik Boyutu (Ethics Committee Approval)

Bilgilendirilmiş Onam (Informed Consent)

Yazar katkıları (Author Contributions)

Teşekkürler (Acknowledgments)

Çıkar Çatışması Beyanı (Conflict of Interest)

Araştırma Desteği (Financial Disclosure)

Beyanlar (Statements)

Kaynaklar (References)

Çizim ve Çizelge (Figure and Table)


➢B 2. 1. Kapak Mektubu


Gönderdiğiniz makalede kapak mektubu: sizin editörle direkt olarak iletişim kurma ve araştırmalarınızın en önemli sonuçlarını belirtmenize olanak sağlamaktadır. Editöre makalenize ilişkin iyi bir ilk izlenim bırakmanızı ve böylece editörün sizin makalenize daha derinlemesine incelemesi imkanı sağlayan önemli bir fırsattır. Kapak mektubunuzda vereceğiniz teknik detaylar editörün makaleyi anlamasına katkı sağlayacaktır. Bunu gerçekleştirirken dikkatli olmanızı, aşırı derecede detaya girmeyecek teknik derinlikte bir sunumu öneririz. İstatistik ve sayılara fazla girmeden bir iki cümle ile çalışmanızı açıklamaya çalışmanız önemli olacaktır. Ek olarak Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi çift kör hakemlik politikası izleyen bir bilim dergisidir. Makale gönderilerinde 'Hakem Öneri Listesi' hazırlamanızda bir engel olmamakla birlikte, makale değerlendirme süreçlerinde hakem davetleri dergi hakem havuzundan gerçekleştirilmektedir. Bu listede istemediğiniz hakemleri de ekleyebilirsiniz. Bu alandaki sizin bilginizi ve araştırmanızın derinliğini, ayrıca literatüre hakimiyetinizi gösterir. İyi bir kapak mektubu çalışmadan elde edilen avantajlar ve araştırmanızda ulaşılan sonuçlar hakkında kesin ve net açıklamalar içerir. Dergi bir sayı dönemi için çok fazla miktarda makale alır ve editörler yılda onlarca makale görürler. Bu durumda çalışmanıza dikkat çekmek için ilk yapmanız gereken editörün dikkatini çekmek olduğuna göre, kapak mektubuna gereken özeni göstermeniz çok önemlidir.


➢B 2.2. Başlık Sayfası


Başlık sayfası makale ana metin dosyasından ayrı şekilde yüklenmelidir.


Başlık sayfasında; yazının başlığı (Türkçe ve İngilizce), başlık altında tüm yazarların ad ve soyadları, kurumları yer almalıdır. Sorumlu yazarın adı ve soyadı, telefon numarası, e-posta ve yazışma adresleri bulunmalıdır. Tüm makale yazarlarının, ORCID (Open Researcher and Contributor ID) numaraları başlık sayfasına eklenmelidir.
Makale başlığı, 25 kelime ile sınırlı, Türkçe ve İngilizce dillerinde verilmelidir. Kısa başlık (running title, running head) 50 karakterle (boşluk dahil) sınırlı şekilde Türkçe ve İngilizce olmalıdır.


➢B 2.3. Makale Taslak Dosyası | Ana Metin Belgesi (Tek bir word belgesi olarak gönderilmelidir)


➢B 2.3.1 Öz Sayfası


Öz (Abstract), Türkçe ve İngilizce olarak başlıklarıyla birlikte araştırma makalelerinde 150, olgu sunumlarında ve derlemelerde 100 kelimeyi aşmayacak şekilde, tek satır aralığında ve 10 punto ile yazılmalıdır. Paragraf aralarında 6 nk boşluk olmalı, boş satır olmamalıdır. Özet sırayla; ‘Amaç (Aim)’, ‘Gereç ve Yöntem (Materials and Methods)’, ‘Bulgular (Results)’ ve ‘Sonuç (Conclusion)’ bölümlerinden oluşmalıdır. Özetlerde kısaltma kullanılmasından mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Kısaltma kullanılması mutlaka gerektiğinde, ilk geçtiği yerde parantez içinde tanımlandıktan sonra kullanılmalıdırlar.


Davetli Derleme/Derleme ve Olgu Sunumunda öz sayfası, bölümlere ayrılmadan yazılmalıdır. Özette; genel bilgi, denklem, atıf, standart dışı kısaltmalar ve kaynak gösterimi yer almamalıdır.


Cümlelerin içerisinde imla hatası mevcut olmamalıdır. Ondalıklı sayıların belirtilmesinde Türkçe metinlerde virgül işareti, İngilizce metinlerde nokta işareti kullanılmalıdır. Yüzde ile belirtilen sayılarda Türkçe metinlerde sayı önünde, İngilizce metinlerde ise sayı arkasında % işareti kullanılmalıdır.


➢B 2.3.2 Anahtar Kelimeler


Öz'ün altına "Anahtar Kelimeler" (Keywords) verilmelidir. Anahtar kelimelerin ilk harfi Büyük harfle başlayarak araları noktalı virgül ile ayrılmalıdır. Anahtar kelimeler en az 3, en fazla 5 kelime ile hazırlanmalıdır. (Örn: Anahtar Kelimeler: Kelime 1; Kelime 2; Kelime 3; Kelime 4; Kelime 5)


Makaleniz Türkçe yazılmışsa Türkçe başlık üstte ve özet sayfanın sol tarafında / İngilizce yazılmışsa İngilizce başlık üstte ve abstract sol tarafta yazılmalıdır.


Anahtar kelimeler Türkçe ve İngilizce yazılmalıdır. İngilizce anahtar kelimeler Index Medicus’da “Medical Subjects Headings’’ (MESH index) listesine uygun olmalıdır (Bkz: www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html). Türkçe anahtar kelimeler Türkiye Bilim Terimleri, uygun olarak verilmelidir (Bkz: www.bilimterimleri.com). Bulunamaması durumunda bire bir Türkçe tercümesi verilmelidir.


Medical Subject Headings (MeSH) Nedir?


Uluslararası başlıca makale tarama dizinleri ve veri tabanlarında, makalelerin sınıflandırılması için kullanılmakta olan, tıbbi-biyolojik terminolojiye standart getirmeyi amaçlayan ve sürekli güncellenen, İngilizce makalelerin anahtar kelimelerinin seçilebileceği, geniş bir tıbbi-biyolojik terimler dizinidir.


Türkiye Bilim Terimleri (TBT) Nedir?


Ulusal düzeyde tıbbi-biyolojik terminolojiye standart getirmeyi amaçlayan, şimdilik 186.000 tıbbi-biyolojik terim içeren ve sürekli güncellenen, Türkçe makalelerin anahtar kelimelerinin seçilebileceği tibbi-biyolojik terimler dizinidir.


➢B 2.3.3 Ana Metin


➢B 2.3.3.1 Giriş


Dergimizde Türkçe ve İngilizce dillerinden herhangi biri ile yazılmış yazılar yayınlanmaktadır. Yazılar A4 boyutunda, ‘Times New Roman’ stilinde, ana metin 12 punto büyüklüğünde, tek satır aralığı, her iki yana yaslı ve iki sütun şeklinde Microsoft Word dosyası olarak hazırlanmalıdır. Paragraflarda ilk satır girintisi 0,5 cm olmalıdır. Kenar boşlukları üst, sol, alt ve sağ 2,5 cm olmalıdır.


Paragraf aralarında 6 nk boşluk olmalı, boş satır olmamalıdır. Tablo başlıkları ve tablo içeriği 10 punto, kaynaklar 8 punto ile yazılmalıdır.


Giriş çalışma konusu ve önerilen yaklaşım veya çözüm ile ilgili referanslarla açık ve özlü olmalıdır. Aşırı literatür alıntılarından kaçınılmalıdır. Sadece yapılan araştırmanın nedenini ve gerekli olan arka planı belirtmek için gerekli olan en son literatür alıntıları verilmelidir.
Kaynaklar güncel olmalıdır. Alıntı yapılan her cümlenin alıntı kaynağı o cümlenin sonunda belirtilmelidir.


Kaynak numaraları, sadece cümle sonunda noktadan sonra üst simge şeklinde yazılmalıdır. Cümle.1 


Kaynaklar, metinde kullanılış sırasına göre sıralanmalıdır. Birden çok kaynak numarası yazılırken aradaki virgülden sonra boşluk bırakılmalı, birbirini takip eden ikiden fazla kaynak numarası yazılacaksa ilk numara ile son numara arasına “-” işareti konularak yazılmalıdır.2
Cümle.3-6


Son paragrafa amaç ayrı bir başlık altında belirtilmeden yazılmalıdır.


B 2.3.3.2 Gereç ve Yöntem


Yazar(lar) klinik, teknik veya deneysel prosedürlerini açık ve net bir şekilde açıklamalıdır. Gözlemsel veya deneysel deneklerin (örneğin, kontroller dahil hastalar veya laboratuvar hayvanları) seçiminin kesin bir açıklaması sunulmalıdır. İnsan veya hayvanları içeren deneysel araştırmalar etik kurul tarafından onaylanmalıdır. Kullanılan tüm kimyasallar ve ilaçlar, jenerik isimleri ve parantez içindeki üretici, şehir ve ülke isimleri dahil olmak üzere doğru bir şekilde tanımlanmalıdır. Kabul edilen teknikler veya metodoloji standart referanslarla desteklenmelidir. Yeni veya büyük ölçüde değiştirilmiş yöntemler kısaca açıklanmalıdır. Oluşturulan prosedürlerin ayrıntılı açıklaması gereksizdir. Cihaz sadece standart değillerse tarif edilmelidir. Kullanılan ticari olarak satılan cihazlar belirtilmelidir (üreticinin parantez içindeki adı ve adresi dahil). Her ölçüm için sadece SI birimleri kullanılmalıdır.


Araştırmanın tipi, yöntemi, evreni, örneklem büyüklüğü ve örneklem yöntemi belirtmeli, gerekirse bu yöntemlerin neden seçildiği açıklanmalıdır.
Alt başlıklar aşağıda belirtildiği gibi yazılmalıdır:


Araştırmanın Tipi
Araştırmanın Evreni ve Örneklemi
Veri Toplama Araçları
Verilerin Analizi
Araştırmanın Etik Boyutu


(Alt başlıklar, yukarıda belirtildiği gibi kalın punto olarak ilk harfler büyük harfle başlayarak başlık sonrasında noktalama işareti kullanılmadan yazılmalıdır. Yukarıda belirtilen başlıklar dışında alt başlık yazılmamalıdır.)


Cümlelerde Türk dili yazım kurallarına dikkat edilmelidir.


Araştırmanın nasıl yürütüldüğü, tasarımı ve veri toplamak için kullanılan yöntemler belirtilmelidir.


Verilerin analizi bölümünde, tercih edilen istatistiksel değerlendirme yöntemleri, tercih nedenleriyle birlikte belirtilmelidir. İstatistiksel analiz, tıbbi dergilerdeki istatistik verilerini bildirme kurallarına göre yapılmalıdır (Altman DG, Gore SM, Gardner MJ, Pocock SJ. Statistical guidelines for contributors to medical journals. Br Med J 1983: 7; 1489-93). İstatistiksel analiz ile ilgili bilgi, bu bölüm içinde Verilerin Analizi alt başlığı altında yazılmalı ve kullanılan yazılım kesinlikle tanımlanmalıdır.


Önceki bölümde işaret edilen Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ), Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) ve World Association of Medical Editors (WAME) tarafından geliştirilen yayın etiği ilkeleri ve tavsiyelerine dikkat edilmelidir; Council of Science Editors (CSE), International Committee of Medical Journals (ICJME) klavuzları takip edilmelidir. Ayrıca çalışmanın türüne göre Etik Kurul İzin Belgesi (alınış tarihi ve numarası), Kurum İzni ve Bilgilendirilmiş Olur’un alınma belgesi ile ilgili bilgiler Araştırmanın Etik Boyutu bölümüne eklenmelidir.


Etik Kurul izninin alındığı kurumun adı belirtilmeden yazılmalıdır.
Örn: İlgili üniversitenin Tıp Fakültesi Etik Kurulu’ndan etik kurul izni alınmıştır (tarih ve sayı)


Araştırmanın etik boyutu bölümünde araştırmanın Helsinki Bildirgesi ilkelerine uygun olarak yürütüldüğü belirtilmelidir.


İstatistiksel analiz, tıbbi dergilerdeki istatistik verilerini bildirme kurallarına göre yapılmalıdır (Altman DG, Gore SM, Gardner MJ, Pocock SJ. Statistical guidelines for contributors to medical journals. Br Med J 1983: 7; 1489-93). İstatistiksel analizde kullanılan yazılım kesinlikle tanımlanmalıdır.


Genel olarak bu bölümde kullanılan alet ve cihazların neler olduğu, kullanılan malzemelerin ismi, çalışmanın gerçekleştirildiği koşullar ve deney şartların da çalışmanın gerçekleştirildiği, çalışmadan kullanılan canlıların yaşamlarının hangi evrelerinde oldukları, çalışmanın ne kadar sürdüğü, çalışmada kullanılan, oda gibi yerlerin durumları ve sıcaklık, ışık gibi fiziksel detayları, ışık alma süresi ya da radyasyona tabii kalma süresi, dalga boyları, alınan örneklerin derinlikleri ya da ölçüm yapılan derinlikler, çalışma yapılan bölgenin konumu, ölçüm cihazlarının ne kadar sıklıkla kalibre edildikleri, hangi sıklıklarla ölçümler yapıldığı gibi çoğaltılabilecek birçok soruya cevabın bu bölümde bulunması açıklanmalıdır.


Araştırmada planlanan akıştan herhangi bir sapma varsa, sebepleri ile anlatılmalıdır ve bunların sonuçlara olan etkisinin nasıl en aza indirildiği veya önlendiği açıklanmalıdır.


➢B 2.3.3.3 Bulgular


Bulgularda çalışmanın sonucunda elde edilen veriler verilmelidir. Verilerin anlaşılabilmesini kolaylaştırmak için basit ve kolay anlaşılabilen tablo, şekil ve grafikler verilmelidir.


Tablo, şekil ve grafikler, makale ana metninde 'Kaynaklar' kısmından sonra, ilgili metin alanında başlıklarıyla birlikte verilmelidir.


Şekil ve tablolar okunabilir boyutta (Times New Roman/ 10 punto) olmalıdır.
Başlıklardan önce ve tablolardan veya şekillerden önce ve sonra bir satır boşluk bırakılmalıdır.


Tablolarda sadece üst, alt ve yatay ara kenarlıklar kullanılmalı dikey kenarlıklar ise kullanılmamalıdır.


➢B 2.3.3.4 Çizim ve Çizelgeler


Metin içerisinde kullanılan fotoğraf, grafik, şekil, resim gibi görsel sunum araçları ‘Çizim’ olarak tanımlanır. ‘Çizelge’ ise sınıflandırılmış verilerin yer aldığı görsel sunum araçlarıdır.


Çizelgeler, makale ana metninde 'Kaynaklar' kısmından sonra, ilgili metin alanında başlıklarıyla birlikte verilmelidir.


Tablolar tablo menüsünden yararlanılarak yapılmalı, hücrelerde birden fazla değer yer almamalı, hizalamalar boşluk tuşu ile yapılmamalı, sayılar ortalayarak, yazılar sola yaslı şekilde olmalıdır. Tablo sonunda kullanılan istatiksel test verilmelidir.


Metin içerisinde ilgili veriler paylaşıldığında verilerin yer aldığı tablo ve şekile atıf yapılarak okurlar doğru tablo, şekil veya grafiğe yönlendirilmelidir. Ör: Tablo 1’e göre…


Tablo ve Şekillerin başlıkları tabloda yer alan veriler hakkında olmalı ve neyi ifade ettiği anlaşılabilecek bir şekilde düzenlenmelidir.


Bu bölümde okuyucuya çalışma sonucunda elde edilen yeni bilgilerin aktarılması, bulunan sonuçların neden önemli olduğu ve ne ifade ettiğinin açıklanması beklenmektedir.



Örnek Çizelge:

17263


17264


Çizimler


Resim, Fotoğraf ve Şekiller: Makale ana metninde 'Kaynaklar' kısmından sonra, 'Çizim ve Çizelgeler' başlığı altında ve 10 yazı boyutunda çizim altındaki açıklama ile birlikte belirtilmelidir. Ayrıca sistem üzerinden “Görseller” başlığı seçilerek yüklenmelidir. Şekiller profesyonel olarak çizilmeli, fotoğraflanmalıdır.


Dijital kamera ile çekilmiş fotoğraflar ve taramalar en az 300 dpi çözünürlükte, 1280x960 piksel boyutunda çekilmiş, JPG, GIFF, PNG veya TIFF formatlarında kaydedilmiş olmalıdır. Zorunlu olmadıkça resim üzerinde yazı bulunmamalıdır.


Resim ve şekiller ayrı bir resimler, şekiller, fotoğraflar dosyasında her sayfaya 1 adet yerleştirilmelidir. Her birinde altyazı olarak isim ve numaralandırması yapılmalıdır. Yazının içerisine yerleştirilmemeli, Metin içinde kullanım sıralarına göre Arabik rakamla numaralandırılmalı ve metinde parantez içinde gösterilmelidir.


Resmin belirli bölümlerini işaret eden sembol, ok veya harfler kullanıldığında bunlar alt yazıda açıklanmalıdır.


Varsa kısaltmaların açılımı altyazının altında ve alfabetik sıraya göre yer almalıdır.


Mikroskobik resimlerde büyütme oranı ve boyama tekniği açıklanmalıdır.


Daha önce basılı veya elektronik olarak yayınlanmış şekil ve resimlerden yararlanıldığında hem yazarı hem de basımevinden yazılı izin alınmalıdır ve bu, dergi editörlüğüne faks veya posta ile gönderilmelidir.


Yüzü saklanmamış ve tanınabilir şekilde görünen şahısların resimlerini kullanırken kendilerinden yazılı izin alınmalıdır.

17265


Metin içerisinde yer alan resim, şekil ve grafikler "Şekil" adı altında gösterilmeli; şekil ve grafikler bilgisayar ortamında çizilmelidir. Tablo, şekil ve denklemlere sıra numarası verilmeli, şekillerin altına her sözcüğün ilk harfi büyük olacak şekilde yazılmalıdır(bkz; Şekil 1).


➢B 2.3.3.5 Tartışma


Tartışma bölümünde, çalışmanın sonucunda elde edilen bulgularının yorumlandığı ve daha önce yayımlanmış çalışmalarla karşılaştırıldığı bölümdür. Giriş ve sonuç bölümü ile tekrara düşülmeden elde edilen bulgular ilgili literatür ile karşılaştırılmalıdır. Karşılaştırma yapılırken yalnızca yapılan çalışmayı destekleyen yazarlar ve makalelerden değil aynı zamanda karşıt görüş ve sonuçlardan alıntılamalar yapılarak bu karşıt durumların ortaya çıkmasında etkili olan faktörlerin belirtilmesi gerekmektedir. Çalışmadan elde edilen yeni ve önemli bulgulara yer verilmelidir. Aynı zamanda yapılan yorumlar ile çalışmanın amacı arasındaki bağlantı belirtilmelidir.


Bölümün sonuna çalışmadan elde edilen veriler doğrultusunda bir sonuca varılmalıdır.


Araştırmanın kısıtlılıkları bölümü tartışmanın devamında alt başlık olarak yazar(lar) tarafından yapmış oldukları araştırmanın kısıtlılıklarının ifade edildiği bölümdür.


➢B 2.3.3.6 Sonuç


Bu bölümde çalışmanın sonucunda elde edilen veriler bir mantık dizisi içerisinde verilmelidir. Tablo, şekil gibi veriler bu kısımda yer almamalıdır.
Yazar kendinden sonra aynı konuda ya da ilgili konularda çalışacak kişilere veya başka kurum ve ilgililere iletmek istediği öneriler varsa, bunlar ‘öneriler’ başlığı altında yazılabilir. Önerilerin; mutlaka sonuçlara dayandırılması gerekmektedir.


Araştırmanın Etik Boyutu


Bilgilendirilmiş Onam


Yazar Katkıları
Yazarların araştırmaya katkı formunu esas alan şekilde ifade edilmelidir.


Teşekkürler
Teşekkür yazısı, eklenecekse kaynaklardan önce yazılmalıdır.


Çıkar Çatışması Beyanı
Varsa kişi ve kuruluşların yazarlarla olan çıkar ilişkileri belirtilmelidir. Yoksa ‘yazarların herhangi bir çıkara dayalı ilişkisi yoktur’ ifadesi eklenmelidir.


Araştırma Desteği
Üniversite Bilimsel Araştırma projeleri, TÜBİTAK projeleri ve benzeri kurumlardan alınmışsa, proje numarası ve ek olarak çalışmayı maddi olarak destekleyen kişi ve kuruluşlar belirtilmelidir. Yoksa ‘Çalışmayı maddi olarak destekleyen kişi/kuruluş yoktur’ ifadesine yer verilmelidir.


Beyanlar

Çalışmanın varsa daha önce sunulduğu kongre gibi konular metnin sonunda belirtilmelidir.


B 2.3.3.7 Kaynaklar


Dergide, kaynak gösteriminde AMA (American Medical Association) stili kullanılmaktadır ve kaynak yazımında atıf düzenleme programlarının kullanımını tavsiye edilmektedir (EndNote, Mendeley, Zotero vb.).
(http://library.nymc.edu/informatics/amastyle.cfm; https://drive.google.com/drive/folders/1hzvgxnau1lBPUBYfKN1vTBKbPE31LBXQ).


Yazar(lar) verilen bağlantıdaki AMA kaynak gösterim motorundan faydalanabilirler: http://www.citethisforme.com/citation-generator/ama


➢Metin İçinde Kaynak Gösterimi


Kaynaklar, metinde geçiş sırasına göre numaralandırılmalıdır ve kaynak numaraları üst simge olarak verilmelidir. Örneğin,"… belirtilmektedir.8". Daha önce kullanılmış kaynak aynı numara ile yazılmalıdır. Birden fazla kaynak var ise aralarına virgül konularak ayrılmalıdır. Örneğin, … bildirilmektedir.8,13,18 Birbiri ardına dizilenen makalelerde, ilk ve son numara “-" ile ayrılarak gösterilmelidir. Örneğin, … bildirilmektedir.3,13-16


Diabetes mellitus is associated with a high risk of foot ulcers.1-3


Several interventions have been successful at increasing compliance.11,14-16


The data of Smith et al.18 is further evidence of this effect.


As reported previously,1,3-6


The results were as follows:4


➢‘Kaynaklar’ Başlığı Altında



1. Yazının sonundaki kaynaklar metindeki ilk sırasına göre numaralandırılarak listelenmelidir. Kaynaktaki yazar sayısı 6 ve altında (≤6) ise tüm yazarlar belirtilmelidir. 6’dan fazla olduğunda sadece ilk 3 isim verilmelidir, devamında İngilizce kaynaklarda “et al.” ve Türkçe kaynaklarda “ve ark.” ibaresi eklenmelidir.



Yazar Sayılarına Göre Gösterimler
Tek yazar: Soyadı AA.
İki yazar: Soyadı AA, Soyadı BB.
6 yazar: Soyadı AA, Soyadı BB, Soyadı CC, Soyadı DD, Soyadı EE, Soyadı FF.
6’dan fazla yazar: Soyadı AA, Soyadı BB, Soyadı CC, ve ark. / et al.


2. Kaynak sayısı makale türleri için: Araştırma makalesi 60, derleme makalesi 100, olgu sunumu 20 ve editöre mektup 10 şeklindedir.


3. Kişisel deneyimler ve yayına kabul edilmemiş* (*doi numarası olup henüz dergi sayısında basılı olmayanlar hariç) araştırmalar kaynak olarak gösterilemez.


4. Bir derginin ek sayısı (Supplement) kaynak gösterileceği zaman; İngilizce makalelerde (Suppl.) ve Türkçe makalelerde ise (ES) şeklinde gösterilmelidir. Çevrimiçi makale ise tam yayın tarihi kullanılır. Genellikle cilt ve dergi sayıları, sayfa numaraları yoktur. Makaleye doğrudan ulaşım adresi ve erişilen tarih verilmelidir.


I. Basılı Dergilerde Yayınlanan Makalelerden Yapılan Alıntı


Basılı dergilerdeki makalelere yapılan alıntı için kaynaklar bölümünde gösterim: ‘Yazarın Soyadı Yazarın adı(lar)nın baş harfi. Makalenin adı. Derginin italik şekilde adı (NLM katologda yer alan dergilerde var olan kısaltması). Makalenin basım yılı; Cilt no(sayı no): sayfa numaraları.’ şeklinde yazılmalıdır.


Dergi isimleri Index Medicus/Medline/PubMed’de yer alan dergi kısaltmaları ile uyumlu olarak kısaltılarak italik yazılmalıdır. NLM katologda yer almayan bir dergi kısaltılmadan yazılmalıdır.


1. Keçeli S, Dündar D, Sönmez TG. Anti-candidal activity of clinical Pseudomonas aeruginosa strains and in vitro inhibition of Candida biofilm formation. Mikrobiyol Bul. 2012;46(1):39-46.


2. Özpolat B, Gürpınar ÖA, Ayva EŞ, Gazyağcı S, Niyaz M. The effect of Basic Fibroblast Growth Factor and adipose tissue derived mesenchymal stem cells on wound healing, epithelization and angiogenesis in a tracheal resection and end to end anastomosis rat model. Turkish Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery.2013;21(4):1010-1019.


3. Özçelik F, Öztosun M, Gülsün M, Arslan E, Serdar MA. İdiopatik trombositopenik purpura ön tanılı bir olguda EDTA’ya bağlı psödotrombositopeni. Turkish J of Biochem. 2012;37(3):336-339.


II. Çevrimiçi Dergilerdeki DOI Numarası Bulunan Makalelerden Yapılan Alıntı


Kaynak gösterimi aşağıdaki gibidir:


Yazar soyadı yazarın adının ilk harfi. Kaynak makalenin adı. Dergi adı (NLM katologda yer alan dergilerin kısaltması; yer almıyorsa tam adıyla italik olarak yazılmalıdır). Yayın yılı;Cilt No(Sayı No):Sayfa numarası (basılı dergilerden yapılacak alıntılarda gerekli). doi:Çevrimiçi olup doisi olan makalelerde yazılmalıdır.


1. Debes-Marun CS, Dewald GW, Bryant S, et al. Chromosome abnormalities clustering and its implications for pathogenesis and prognosis in myeloma. Leukemia. 2003;17:427-436. doi:10.1038/sj.leu.2402797.


2. Ozcelik F, Oztosun M, Gülsün M, ve ark. İdiopatik trombositopenik purpura ön tanılı bir olguda EDTA’ya bağlı psödotrombositopeni. Turk J Biochem. 2012;37(3):336-339. doi:10.5505/tjb.2012.18209


3. Takahashi A, Sugawara C, Kudoh T, et al. Prevalence and imaging characteristics of palatine tonsilloliths detected by CT in 2,873 consecutive patients. Scientific World Journal. 2014;2014. doi: 10.1155/2014/940960


Henüz yayımlanmamış makalelerden alıntı aşağıdaki gibidir:


1. Brown JE. The relation between citations and references. J Med Style. In press (Türkçe makalelerde: ‘Basım aşamasında’ ifadesi kullanılmalıdır).


III. Çevrimiçi Dergilerdeki DOI Numarası Bulunmayan Makalelerden Yapılan Alıntı


Çevrimiçi makale ise tam yayın tarihi kullanılır. Genellikle cilt ve dergi sayıları, sayfa numaraları yoktur. Makaleye doğrudan ulaşım adresi ve erişilen tarih verilmelidir.


1. Aggleton JP. Understanding anterograde amnesia: disconnections and hidden lesions. Q J Exp Psychol. 2008;61(10):1441-1471. http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=pbh&AN=34168185&site=ehost-live. 18 Mart 2010’da erişildi. 


IV. Web Sitesi


Kaleme alınan makale anadili Türkçe ise;


1.World Health Organization. Equitable access to essential medicines: a framework for collective action. http://whqlibdoc.who.int/hq/2004/WHO_EDM_2004.4.pdf. Mart 2004’de basıldı. 6 Aralık 2005’de erişildi.


Kaleme alınan makale anadili İngilizce ise;
2. World Health Organization. Equitable access to essential medicines: a framework for collective action. http://whqlibdoc.who.int/hq/2004/WHO_EDM_2004.4.pdf. Published Mart 2004. Accessed December 6, 2005.


3. Moral science: protecting participants in human subjects research. Presidential Commission for the Study of Bioethical Issues. http://bioethics.gov/sites/default/files/Moral%20Science%20June%202012.pdf. Accessed October 9, 2013.


V. Resmi Kurum veya Kuruluş Raporu
1. Johnston LD, O'Malley PM, Bachman JG. Monitoring the Future: National Survey Results on Adolescent Drug Use: Overview of Key Findings. Bethesda, MD: National Institute on Drug Abuse, US Dept of Health and Human Services; 2003.


2. World Medical Association. Declaration of Helsinki: ethical principles for medical research involving human subjects. http://www.wma.net/e/policy/b3.htm. 10 Haziran 2002 tarihinde güncellenmiştir. 26 Şubat 2004 tarihinde erişilmiştir.


3. World Health Organization. Standards and Operational Guidance for Ethics Review of Health-Related Research With Human Participants. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2011.


4. WMA Declaration of Helsinki: Ethical Principles for Medical Research Involving Human Subjects. 59th WMA General Assembly, Seoul, Korea, October 2008. World Medical Association Web site. http://www.wma.net/en/30publications/10policies/b3/index.html. 28 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir.


VI. Kitap



I. Kitabın bütünüyle kaynak gösterimi: Yazarların adı. Kitabın adı. Birden çok basımı varsa kaçıncı basım olduğu. Basım yeri: Basımevi; Basım tarihi.’ şeklindedir.


1. Strunk W Jr, White EB. The Elements of Style. 4. Baskı. New York: Longman; 2000.


2. Harmening D. Modern Blood Banking & Transfusion Practices. 6th ed. Philadelphia, PA: F.A. Davis Company; 2012.


II. Kaynak bir kitabın bölümü ise: ‘Bölümün yazarı. Bölümün adı. İçinde: Editör(ler). Kitabın adı. Baskı no. Basım yeri, Şehir: Basımevi; Yıl: Sayfalar’ şeklinde yazılmalıdır.


1. Meltzer H, Lowy M. Neuroendocrin function in psychiatric disorders. İçinde: Berger P, Brodie H, ed. American Handbook of Psychiatry. 2. Baskı. New York, NY: Basic Books Inc; 2019:110-117.


2. Meltzer H, Lowy M. Neuroendocrin function in psychiatric disorders. İçinde: Berger P, Brodie H, editörler. American Handbook of Psychiatry. 2. baskı. New York: Basic Books Inc; 2019:110-117. (Türkçe gösterimde)


3. Solensky R. Drug allergy: desensitization and treatment of reactions to antibiotics and aspirin. In: Lockey P, ed. Allergens and Allergen Immunotherapy. 3rd ed. New York, NY: Marcel Dekker; 2004:585-606.


4. McCall RE, Tankersley CM. Phlebotomy and specimen considerations. In: Bishop ML, Fody EP, Schoeff LE, editors. Clinical Chemistry: Techniques, Principles, Correlations. Philadelphia, PA, USA: Lippincott Williams & Williams; 2010:33-73.


5. Bjork CE Jr, McLeod RD. AMA and other styles: how to format citations. In: Laurent B III, Cool JR, eds. A History of Citations and References. Vol. 1. 5th ed. Geneva, Switzerland: Tangelo Press; 2006:3-16.


III. Çeviri kitaplar: ‘Kitap yazarının adı. Kitabın çevrilen adı. Çevirİ editörünün adı. Şehir, Ülke: Basımevi; yıl.’ şeklinde gösterilmelidir:


1. Liberman RP. Yetiyitiminden İyileşmeye: Psikiyatrik İyileştirim Elkitabı. Yıldız M, Çev-ed. Ankara, Türkiye: Sosyal Psikiyatri Derneği; 2011.


2. Plato. The Laws. Taylor EA, trans-ed. London, England: JM Dent & Sons Ltd; 1934:104-105.


VI. Konferans Sunumları


Yazar(lar) A. Sunumun adı. Sunulan mekan: Mekan adı; gün. ay. yıl; şehir, ülke.

1. Diamond M. Lymphatic system. Lecture presented at: University of California, Berkeley; September 26, 2005; Berkeley, CA.

2. Weber KJ, Lee J, Decresce R, Subjasis M, Prinz R. Intraoperative PTH monitoring in parathyroid hyperplasia requires stricter criteria for success. Paper presented at: 25th Annual American Association of Endocrine Surgeons Meeting; April 6, 2004; Charlottesville, VA.

3. Chu H, Rosenthal M. Search engines for the World Wide Web: a comparative study and evaluation methodology. Paper presented at: American Society for Information Science Annual Conference; October 19-24, 1996; Baltimore, MD. http://www.asis.org/annual-96/electronicproceedings/chu.html. 26 Şubat 2004’ de erişildi.

4. Participants in the 2001 Conference on Ethical Aspects of Research in Developing Countries. Moral standards for research in developing countries: from “reasonable availability” to “fair benefits.” Hastings Cent Rep. 2004;34(3):17-27.


VII. Tez (Doktora tezi (dissertation); Yüksek Lisans tezi (master’s thesis)


Yazar(lar). Başlık [PhD/Uzmanlık tezi]. Şehir, Ülke: Tez çalışmasının yapıldığı Üniversite/Kurum ismi; Basım Yılı.

1. Fenster SD. Cloning and Characterization of Piccolo, a Novel Component of the Presynaptic Cytoskeletal Matrix [PhD tezi]. Birmingham: University of Alabama; 2000.


Yazar(lar). Başlık [Yüksek lisans/ master tezi]. Şehir, Ülke: Tez çalışmasının yapıldığı Üniversite/Kurum ismi; Basım Yılı.

2. Undeman C. Fully Automatic Segmentation of MRI Brain Images Using Probabilistic Diffusion and a Watershed Scale-Space Approach [Master tezi]. Stockholm, Sweden: NADA, Royal Institute of Technology; 2001.
Tam metin ingilizce makalelerde kaynakça gösterimi:

3. Fenster SD. Cloning and Characterization of Piccolo, a Novel Component of the Presynaptic Cytoskeletal Matrix [dissertation]. Birmingham: University of Alabama; 2000.


VIII. Çevrimiçi Veritabanının Özel Kaydı


Kaleme Alınan Makale Anadili İngilizce ise;


1. Acetaminophen poisoning. In DynaMed [database online]. EBSCO Information Services. http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&site=DynaMed&id=113862. Updated March 09, 2010. Accessed March 23, 2010.


ClinicalKey Veritabanı
Yazar(lar). Bölüm Adı. İçinde: Çeviri Editorünün Adı ed. Kitap adı, baskı no. Basım yeri, Ülke: Basımevi: Basım yılı. Bağlantı URL. Erişim tarihi.


1. De Prisco G, Celinski S, Spack CW. Abdominal Abscesses and Gastrointestinal Fistulas. In: Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ. eds. Sleisenger and Fordtran's Gastrointestinal and Liver Disease, 10th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016. https://www.clinicalkey.com/#!/content/book/3-s2.0-B9781455746927000284?scrollTo=%23hl0000371. Accessed July 2, 2016.


UpToDate Topic Veritabanı
Yazar(lar). Konu başlık. İçinde: UpToDate, Editor adı (Ed), UpToDate, Basım yeri. (Erişim tarihi.)


1. Marion, DW. Diaphragmatic pacing. In: UpToDate, Post TW (Ed), UpToDate, Waltham, MA. (Accessed on November 25, 2013.)

A-) Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’nin Etik İlkeleri

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’nin yayın süreçleri, bilginin bilimsel yöntemle yansız biçimde üretilmesi, geliştirilmesi ve paylaşılmasına dayanır. Hakemli makaleler, bilimsel yöntemin uygulanmasını, yansızlığı sağlayan çalışmalardır. Bilimsel üretimin gerçekleştirilmesinde yayın sürecinin tüm paydaşlarının; yayıncı, editörler, yazarlar, hakemler ve okuyucuların etik ilkelere uyarak bilimin doğru bir şekilde ilerlemesine katkı sağlaması hedeflenir. Bu hedef gereğince hazırlanan bilimsel çalışmalarda bilimsel etik ilkelere uygunluk önemlidir. 

Bu etik ilkeler, COPE (Committee on Publication Ethics) tarafından hazırlanan yönergeler ve politikalar (“Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” ve “COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors”) esas alınarak Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’nce kabul edilmiştir ve paydaşlar (yayıncı, editörler, yazarlar, hakemler ve okuyucular) tarafından da benimsenmesi önerilerek, bir kısmı ile aşağıda sunulmuştur.

1. Yayıncının Etik Sorumlukları

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’nin yayıncısı olan Adıyaman Üniversitesi, kamu yararını gözeten ve kâr amacı gütmeyen bir kamu eğitim kuruluşudur.
Bilimsel bir çalışmada görev alan paydaşlardan yayıncının da bütün bu etik ilkeler kapsamında hareket etmesi gerekir.
Yayıncı, elinde bulundurduğu iletişim gücünü hiçbir bireysel çıkar gözetmeden kullanmak ve hedef kitlesini doğru yönlendirmekle yükümlüdür.
Bünyesinde yayınlanan her çalışmanın mülkiyet ve telif hakkını korur ve yayınlanmış her ürünün arşivlenmesi görevini üstlenir.
Yayıncı, Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’nde makale yayımlama sürecinde karar merciinin ve hakemlik sürecinin editörün sorumluluğu olduğunu kabul eder.
Yayıncı derginin web sayfasında derginin açık, elektronik ve ücretsiz erişimini sağlar.
Kişiler etik olmayan bir durumla karşılaştıklarında yayıncıyla iletişime geçmekten çekinmemelidir.

2. Editörler Kurulunun Etik Sorumlukları

Editör, yeni editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarını iletmeli ve kendilerinden beklenenleri açıklamalıdır.
Editör, editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarının en güncel halini iletmelidir.
Editör, editörler kurulu üyelerini değerlendirmeli ve derginin gelişimine aktif olarak katılım gösterecek üyeleri editörler kuruluna seçmelidir.
Editör, editörler kurulu üyelerini aşağıda yer alan rolleri ve sorumluluklarına ilişkin bilgilendirmelidir
- Derginin gelişimini desteklemek
- Kendilerinden istendiğinde uzmanlık alanlarına ilişkin derlemeler yazmak
- Yayım ve yazım kurallarını gözden geçirmek ve iyileştirmek
- Derginin işletiminde gerekli sorumlulukları yerine getirmek

3. Editör, Editör Yardımcıları ve Alan Editörlerinin Etik Sorumlukları

Editörler, hakemlerin, yazar(lar)ın, araştırmacı, uygulayıcı ve okuyucuların bilgi gereksinimlerini karşılamaya gerektiğinde dönüt vermeye, yayın sürecinde düzeltme, açıklama gerektiren konularda açıklık ilkelerine göre davranmaya çaba gösterirler.
Editörler, makalelerin yayımlanmasına karar verirken, makalelerin özgün olmasına, bilimsel alanyazına, okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılara katkı sağlamasına özen gösterirler.
Editörler, makalelerle ilgili olumlu ya da olumsuz karar verirken, makalelerin özgün değeri, alana katkısı, araştırma yönteminin geçerli ve güvenirliği, anlatımın açıklığı ile derginin amaç ve kapsamını göz önünde tutarlar.
Editörler, başvurusu yapılan makalelerin önemli sorunu olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına alır, olumlu hakem önerilerini göz önünde bulundurur, ciddi sorun olmadıkça önceki editör(ler)ce verilen kararları değiştirmezler.
Editörler, derginin yayın politikaları arasında bulunan kör hakemlik ve değerlendirme süreci politikalarını uygular, hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutar, her makalenin yansız ve süresi içinde değerlendirilmesini sağlarlar.
Editörler, makaleleri alan editörleri ve hakemlerin uzmanlık alanlarını dikkate alarak gönderir, değerlendirmelerin yansız ve bağımsız yapılmasını desteklerler.
Editörler, makalenin yansız değerlendirilmesi için editörler, hakemler ve yazar(lar) arasındaki çıkar çatışması-çıkar birliği olup olmamasını göz önüne alırlar.
Editörler, hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması ve sürekli güncellenmesi için arayış içinde olurlar.
Editörler, akademik görgü kurallarına uymayan ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellerler.
Editörler, dergi yayın süreçlerini yayın politikaları ve kılavuzlara uygun işletilmesini sağlar, süreçte görev alanları yayın politikaları konusundaki gelişmelerden bilgilendirir, gerektiğinde eğitim programı hazırlarlar.
Editörler, yayın sürecinde görev alanlar herkesle etkili bir iletişim içinde olur, belirli aralıklarla toplantılar düzenlerler.
Editörler, değerlendirilen makalelerdeki kişisel verilerin korunmasını sağlarlar; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini korurlar.
Editörler; makalelerde insan ve hayvan haklarının korunmasına özen gösterirler, makalenin katılımcılarının açık onayının belgelendirilmesini önemserler, makalenin katılımcılarına ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalarda izinleri olmadığında makaleyi reddederler.
Editörler; görevi kötüye kullanmaya karşı önlem alırlar. Görevi kötüye kullanmaya yönelik yakınmalar olduğunda, nesnel bir soruşturma yaparak, konuyla ilgili bulguları paylaşır.
Editörler, makalelerdeki hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirmelerin düzeltilmesini sağlarlar.
Editörler, yayınlanan makalelerin fikri mülkiyet hakkını korur, ihlal olması durumunda derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunurlar. Ayrıca yayımlanan makalelerin içeriğinin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi konusunda gerekli önlemleri alırlar; özgünlük-benzerlik denetimini yaparlar.
Editörler, Dergide yayımlanan makalelere yönelik tutarlı eleştirileri dikkate alırlar, eleştirilen makalelerin yazar(lar)ına yanıt hakkı tanırlar.
Editörler olumsuz sonuçları içeren çalışmaları da göz önünde bulundururlar.
Editörler, Dergiye iletilen yakınmaları inceler ve gerekli açıklamaları yaparlar.

4. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’ne Makale Başvurusu Yapan Yazar(lar)ın Etik Sorumlulukları

Yazar(lar), başka yerde yayımladıkları ya da yayımlanmak üzere gönderdikleri bir makalesini, aynı anda birden fazla makalesini Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’ne göndermemelidir.
Yazar(lar), Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’ne özgün makale göndermelidir.
Yazar(lar), makale yazımı sırasında yararlandıkları kaynaklara etik ilkeler doğrultusunda doğru biçimde yollama (atıf) yapmalıdır. 
Makaleye katkı sağlamayan kişilerin adı, yazar olarak yazılmamalı, yayımlanmak üzere başvurusu yapılan bir makalenin yazar sırasını değiştirme, yazar çıkartma, yazar ekleme önerilmemelidir.
Yayınlanma başvurusu yapılan makaleyle ilgili çıkar çatışması-çıkar birliği olan kişileri editörlere bildirmelidir.
Değerlendirme sürecinde yazar(lar)dan makalelerine ilişkin bilgi ya da ham veri istenmesi durumunda beklenen bilgileri Editörlere sunmalıdırlar.
Yazar(lar), makalelerinde kullandıkları verilerin kullanım haklarına, araştırma-çözümlemelerle ilgili izinlerin ya da üzerinde araştırma yaptıkları katılımcıların onayının alındığını belgelemelidirler.
Yazar(lar), değerlendirme ve erken görünüm aşamasındaki ya da elektronik ortamda yayımlanmış makalesiyle ilgili hatayı fark ettiklerinde bilgi vermek, düzeltmek ya da geri çekmek için editörle iletişime geçmesi gerekir.
Yazar(lar), etik kurul kararı gerektiren deney, anket, ölçek, görüşme, gözlem, odak grup çalışması gibi nicel ya da nitel yöntemlerle veri toplamayı gerektiren araştırmalar için etik kurul onayı aldığını; etik kurul adı, karar tarihi ve sayısı aday makalenin son sayfasında ve yöntem bölümünde belirtmeli, etik kurul kararını gösteren belgeyi makalenin başvurusuyla birlikte sisteme yüklemelidir. Ayrıca olgu sunumlarında aydınlatılmış olur/onam formunun alındığına ilişkin bilgiye makalede yer vermelidir. 
Yazar(lar), veri toplama sürecinde etik ilkelere özen gösterdiklerinin kanıtlarını (başkalarının ölçek, anket, fotoğraf gibi belgelerinin kullanılması için kendilerinden izin alınması gibi) makale içinde sunmalıdır. Makalelerde araştırma ve yayın etiği ile fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğu belirtilmelidir. Araştırma insan ve hayvan denekler üzerinde gerçekleştirilmiş ise araştırmanın uluslararası bildiriler, kılavuzlar vb uygun gerçekleştirildiği bildirilmelidir. 
Yazar(lar)dan derleme makaleler için etik kurul onayı istenmez. Bununla birlikte etik kurul kararı gerektirmeyen makalelerde de, etik kurul kararının gerekmediği, makalenin son sayfasında ve yöntem bölümünde belirtilmelidir.

Dergiye gönderilen makalelerin daha önce başka bir dergide değerlendirme sürecinde olmaması, yayım için kabul edilmemiş ve de yayınlanmamış olması (tam metin bildiriler: 400 kelimeyi aşan poster bidiriler dahil), bilimsel ve etik kurallara uygun şekilde hazırlanması gereklidir. Yazarlar, makalelerin bilimsel ve etik kurallara uygunluğundan sorumludur (http://www.icmje.org/about-icmje/faqs/conflict-of-interest-disclosure-forms/).

Deneysel, klinik ve ilaç araştırmaları için Helsinki Deklarasyonu etik standartlarına uygun etik kurul onayı alınmalı. İnsanlar üzerinde yapılan tüm çalışmalarda “Gereç ve Yöntem" bölümünde çalışmanın ilgili komite tarafından onaylandığı veya çalışmanın Helsinki İlkeler Deklarasyonuna (www.wma.net/e/policy/b3.htm) uyularak gerçekleştirildiğine dair bir cümle yer almalıdır. Ayrıca, çalışmaya dahil edilen tüm insanların bilgilendirilmiş onam formunu imzaladığı metin içinde belirtilmelidir. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’ne gönderilen yazıların Helsinki Deklarasyonuna uygun olarak yapıldığını, kurumsal etik ve yasal izinlerin alındığını varsayacak ve bu konuda sorumluluk kabul etmeyecektir. Çalışmada “Hayvan” öğesi kullanılmış ise yazarlar, makalenin "Gereç ve Yöntem" bölümünde Guide for the Care and Use of Laboratory Animals (www.nap.edu/catalog/5140.html) prensipleri doğrultusunda çalışmalarında hayvan haklarını koruduklarını ve kurumlarının etik kurullarından onay aldıklarını belirtmek zorundadır.

Sonuç olarak, etik kurul kararı gerektiren klinik ve deneysel insan ve hayvanlar üzerindeki çalışmalar için etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede "Etik Kurul Onay Numarası ve Tarih" ile belirtilmelidir ve belgelendirilmelidir. Retrospektif (katalog) taramalara dayalı yazılarda Anabilim Dalı (Bilim Dalı) Başkanlığı, Başhekimlik veya Servis Şefliği tarafından arşivde çalışılmasına izin verildiğine dair bir belgenin çalışmaya eklenmesi dışında Etik Kurul onayı alınması zorunludur (Arşiv kayıtlarına dayanan retrospektif makaleler için bağlı olunan kurumun bölüm başkanı, hastane müdürü veya klinik sorumlusu tarafından imzalanan izin belgesi gereklidir).

Dahası hem retrospektif hem de prospektif klinik çalışmalarda etik kurul onayı gereklidir.

Olgu sunumları için Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’nin Bilgilendirilmiş Onam Formunun doldurulması gerekmektedir.

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisinde yayımlanan makaleler ile ilgili etik sorumluluk dahil tüm sorumlulukları eser sahibi olarak yazarlarına aittir.

5. Hakemlerin Etik Sorumlulukları

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi makale değerlendirme sürecinde yazar(lar)ın hakemleri, hakemlerin yazarları tanımadıkları iki yönlü kör hakemlik ilkesi uygulanır, hakemler yazarlar ile doğrudan iletişim kuramaz; makale değerlendirme formları ve metin üzerinde belirtilen notlar ile düzeltme istemleri dergi yönetim sistemi üzerinden editörlerce yazar(lar)a iletilir. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’ne başvurusu yapılan makaleleri değerlendirecek hakemler şu etik sorumlulukları taşımalıdır:
Hakemler yalnız uzmanlık alanı ile ilgili makaleleri değerlendirmeyi kabul etmelidir.
Hakemler, değerlendirmeyi yansızlık ve gizlilik içinde yapmalıdır. Bu ilke gereğince inceledikleri makaleleri değerlendirme sürecinden sonra yok etmeli, ancak yayınlandıktan sonra kullanmalıdırlar. Uyruk, cinsiyet, dinsel inanç, siyasal inanç ve ticari kaygılar, değerlendirmenin yansızlığını bozmamalıdır.
Hakemler, çıkar çatışması-çıkar birliği olduğunu anladıklarında, makaleyi değerlendirmeyi reddederek, editörlere bilgi vermelidir.
Hakemlerin önerilerinde kullandıkları üslubun kibar, saygılı ve bilimsel olması gerekmektedir. Hakemler saldırgan, saygısız ve öznel kişisel yorumlardan kaçınmalıdırlar. Hakemlerin bu tür bilimsel olmayan yorumlarda bulundukları tespit edildiğinde yorumlarını yeniden gözden geçirmeleri ve düzeltmeleri için editör ya da editörler kurulu tarafından kendileriyle iletişime geçilebilmektedir.
Hakemler değerlendirmesini kabul ettikleri makaleyi süresi içinde değerlendirmelidirler.
Hakemlerin değerlendirdikleri makalelere ilişkin Hakem Değerlendirme Formu’nu doldurmaları gerekmekte, çift taraflı kör hakemlik sürecine zarar vermemek için formlarda isimlerini belirtmemeleri beklenmektedir. Hakemlerin değerlendirdikleri makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ile kararlarına ilişkin gerekçelerini de bu formda belirtmeleri gerekmektedir.

B-) Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’nin Yayın Politikası

1. Dergi Aşırma Politikası (İntihal İlkesi)

İntihal, başkalarının yayınlanmış ve yayınlanmamış fikirlerinin veya kelimelerinin (veya diğer fikri mülkiyet haklarının) atıf veya izin olmadan kullanılması ve mevcut bir kaynaktan elde edildiğini belirtmek yerine yeni ve orijinal olarak sunulmasıdır. Kendinden aşırma, bir yazarın aynı konuyla ilgili önceki yazılarının bazı bölümlerini, yayınlarında başka bir yerde, özellikle alıntı olarak belirtmeden kullanması anlamına gelir (https://wame.org/recommendations-on-publication-ethics-policies-for-medical-journals).

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, makale yükleme sürecinde çalışmaların “iThenticate” intihal programı tarafından intihal denetiminden geçirilmesini zorunlu kılar. Bu kapsamda her çalışma yazarı tarafından intihal denetiminden geçirilmeli ve raporu ile birlikte dergiye gönderilmelidir. Bu raporun benzerlik oranı Editör/Editör Yardımcısı tarafından incelenerek uygunluğu onaylanır. Benzerlik oranının yüksek çıkması veya akademik kurallara uygun alıntı yapılmaması halinde gönderi reddedilir. Benzerlik oranı çok düşük olsa bile içeriğin akademik etik kurallarına uygun olması yazarların sorumluluğundadır.

2. Makale Geri Çekme ve Reddedilmesi

2.1. Makale Geri Çekme

Ön Değerlendirme Aşaması
Bu aşamadaki yazılar yazar(lar)ı tarafından geri çekilebilmektedir.

Hakem Değerlendirme Aşaması
Gönderilen yazının değerlendirme sürecinde gecikme olması vb. gibi gerekçelerle yazıyı geri çekmek ve başka bir yerde yayınlatmak isteyen yazarlar yazılı bir başvuru ve bu başvurunun dergi editör kurulu onayı ile yazılarını dergiden geri çekebilirler.

Makale Kabulü Sonrası
Makale kabulü sonrası yazarların makaleyi geri çekme talepleri reddedilmektedir. Ayrıca bir makale yayınlanmak üzere kabul edildikten sonra yazarların makaleden ayrılmalarına da izin verilmeyecektir.

2.2. Yazı Reddi

Yayınlanması kabul edilmeyen yazılar, gerekçesi ile geri gönderilir.
Ön kontrol aşamasında düzeltme istenen makaleler için maksimum 15 gün,
Değerlendirme sonrası düzeltme istenen makaleler için maksimum 30 gün süre verilir, bu sürelerin aşılması halinde makale ret edilir.

2.3. Makale Değerlendirme ve Kabul Süreci

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisine gönderilen tüm makaleler 3 aşamada el alınmaktadır. Ön kontrol, bilimsel değerlendirme süreci ve düzenleme/dizgi sürecidir. Tüm aşamalar dahil olmak üzere her bir makale için süreç ortalama 90 gündür. Dergiye gönderilen makalelerden ön değerlendirmede, baş editör ve alan editörü kararıyla hakeme gönderilmesi uygun görülen makaleler konunun uzmanı olan en az iki hakem tarafından değerlendirilir. Hakemlerden ikisinin olumlu görüş bildirmesi ve alan editörü oluruyla makale editör kuruluna “yayına kabul” sürecine alınmaktadır. Değerlendirme süreçleri esnasında değişikliğe gerek görüldüğü takdirde, istenilen değişiklikler yazarlarca 30 gün içerisinde yapıldıktan sonra yayın tekrar incelemeye alınır, yazım ve dil bilgisi hataları makalenin içeriğine dokunulmaksızın yayın kurulu tarafından düzeltilebilir.

Makalenin kabul edilmesi durumunda, kabul mektubu iki hafta içinde sorumlu yazara gönderilir. Makalenin elektronik baskıdan önceki dizgiye getirilmiş pdf dosyası, yazar tarafından son kontrol ve düzeltmeleri yapılması adına son okuma için daima yazarlara gönderilmektedir. Dergi sahibi ve yayın kurulu, kabul edilen makalenin derginin hangi sayısında basılacağına karar vermeye yetkilidir.

Son baskı sırasında dergi tarafından bazı ihmaller nedeniyle meydana gelen yanlışlıklar veya eksiklikler, daha sonraki bir sayıda hata bölümünde düzeltilebilir. Bu bölüm, yazar tarafından son okuma esnasında düzeltilmeyen hataları içermez.

3. Yayın Politikası

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi açık erişimli bir dergidir. Geçmiş sayılarına internet aracılığıyla ücret talep edilmeksizin ulaşılabilir. Makale başvurularında, yazar, yayınlama hakkını Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi’ne verdikten sonra makalesi Creative Commons Atıf-Aynı Lisansla Paylaş 4.0 Uluslararası lisansı (CC BY-NC-SA 4.0) altında lisanslanmıştır. Bu lisans sayesinde diğer araştırmacılar, makalelerden kaynak göstererek yaptıkları alıntılarda değişiklik yapabilir ve kendileri kullanabilirler. Ancak makaleler mevcut lisansla paylaşmalıdır. Creative Commons Atıf-Aynı Lisansla Paylaş 4.0 ile ilgili daha fazla bilgi almak için linke tıklayınız. https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/

Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, makale gönderim, değerlendirme ve yayın sürecinde herhangi bir ücret talep etmemektedir. Ayrıca makale açık erişimi için yazarlardan ücret alınmamaktadır. 


Makalelerin değerlendirilmesi ve yayınlanması için ücret talep edilmez. Ayrıca makale açık erişimi için yazarlardan ücret alınmamaktadır.