Ortaokul Öğretmenleri Arasında Yaşanan Kuşaklararası Çatışma: Nedenleri, Öğretmenlere Etkileri ve Çözüm Yöntemleri

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 20 - 33, 27.12.2021

Nurşen Dereli Demir Soner Polat

Öz

Bu çalışmada ortaokullarda öğretmenler arasında yaşanan kuşaklararası çatışmanın nedenlerinin, kişiler üzerindeki etkilerinin ve çatışma çözme yöntemlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırmanın durum çalışması yöntemiyle yürütülmüş olup veriler yarı yapılandırılmış görüşme tekniğiyle toplanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, kamu ortaokullarında görev yapan 19 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda ortaokulda farklı kuşaktan öğretmenler arasında yaşanan çatışmaların nedenleri olarak kuşakların yeniliklere yönelik tutumlarında farklılıkların yaşanması, eğitim anlayışlarında farklılıkların olması ve disiplin anlayışı farklılıklarının yaşanması görülmektedir. Ortaokul öğretmenleri arasında yaşanan bu çatışmaların öğretmenler üzerinde olumlu ve olumsuz etkilerinin olduğu saptanmıştır. Olumlu etkilerinde farklı kuşaklardan öğrenme sağladığı, mesleki gelişimi sağladığı ve kuşaklararasında motivasyon artışını sağladığı görülmektedir. Olumsuz etkilerinde ise öğretmenlerin daha çok üzüldükleri, okul ortamında huzursuzluğun oluştuğu, çalışma veriminin düştüğü ve motivasyon düşüklüğüne sebep olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak öğretmenlerin kuşaklararası çatışma çözme yöntemlerinin kuşaklara göre farklılık gösterdiği; problem çözme, hükmetme, kaçınma ve uzlaşma yöntemlerinin tercih edildiği tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, ortaokullardaki kuşaklararası çatışmanın olumlu etkilerini çoğaltmak ve kuşaklararası iletişimi geliştirmek amacıyla farklı kuşakların birbirlerinden öğrenmelerini sağlayıcı sosyal etkinlikler düzenlenmesinin, çatışmaları doğru yönetebilmek ve fayda sağlamak adına problem çözme yönteminin tercih edilmesinin önemi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kuşaklararası çatışma, Kuşaklararası çatışma nedenleri, Kuşaklararası çatışma etkileri, Kuşaklararası çatışma çözüm yöntemleri, Ortaokul öğretmenleri

Intergenerational Conflict Among Teachers in Secondary Schools: Reasons, Its Effects on Teachers and Solution Methods

Öz

In this study, it is aimed to reveal the causes of intergenerational conflict among teachers in secondary schools, their effects on individuals and conflict resolution methods. The research was carried out with the case study method of qualitative research and the data were collected by semi-structured interview technique. The participants of the research were19 teachers working in public/state secondary schools. In line with the findings obtained as a result of the research, it is seen that there are differences in the attitudes of generations towards innovations, differences in educational understandings and differences in discipline understanding as the causes of conflicts among teachers from different generations in secondary school. It has been determined that these conflicts among secondary school teachers have positive and negative effects As positive effects, it is seen that it provides learning from different generations, and İmproves professional development and increases motivation between generations. As negative effects, it is concluded that the teachers are more upset, the working efficiency decreased and it causes low motivation. Finally, it is stated that teachers' intergenerational conflict resolution methods differ according to generations; It has been determined that problem solving, domination, avoidance and compromise methods are preferred. As a result of the research, the importance of organizing social activities that will enable different generations to learn from each other in order to increase the positive effects of intergenerational conflict in secondary schools and to improve intergenerational communication, and to prefer problem solving method in order to manage conflicts and provide benefits have been emphasized.

Anahtar Kelimeler

Intergenerational conflict, Causes of intergenerational Conflict, intergenerational conflict effects, Intergenerational conflict resolution methods, Secondary school teachers

Kaynakça

• 1. Adıgüzel, O. Batur, H.Z. & Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çatışma tarzı: mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 165-181.
• 2. Aka, B. (2008). Bebek patlaması, x ve y kuşağı yöneticilerin örgütsel bağlılık düzeylerinin kamu ve özel sektör farklılıklarına göre incelenmesi: Bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(20), 118-135.
• 3. Akkirman, A.D. (1998). Etkin çatışma yönetimi ve müdahale stratejileri. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 13(11), 1-11.
• 4. Altuntuğ, N. (2012). Kuşaktan kuşağa tüketim olgusu ve geleceğin tüketici profili. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 203-212.
• 5. Anıl, H.A. (2011). Kültürel değişme açısından kuşaklar arası çatışma (Aşkan ve Dumlupınar mahallesi örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• 6. Ashraf, R. (2018). Multigenerational employees: Strategies for effective management. International Journal of Economics & Management Sciences, 7(3). DOI: 10.4172/2162-6359.1000528.
• 7. Ayhün, S. (2013). Kuşaklar arasındaki farklılıklar ve örgütsel yansımaları. Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 93-112.
• 8. Benlisoy S. (2008). Mit ile gerçeklik arasında 68’i hatırlamak. Mesele Kitap Dergisi, 24(1), 30-33.
• 9. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• 10. Cemaloğlu, N. & Akgöz, E.E. (2020). Ortaokullarda çatışma nedenleri ve çözümüne ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. The journal of ınternational education science, 22(7), 60-84. DOI: http://dx.doi.org/10.29228/INESJOURNAL.41497.
• 11. Ceylan, A., Ergün, E. & Alpkan, L. (2000). Çatışma sebepleri ve yönetimi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1(2), 39-51.
• 12. Dencker, J.C., Joshi, A., & Martocchio, J.J. (2007). Employee benefits as context for intergenerational conflict. Human Resource Management Review , 17(2), 208–220. Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• 13. Erden , S. (2012). Kültürel değişimlerin örgütlerde kuşaklararası çatışmalara etkisinin incelenmesi: akademisyenlere yönelik bir araştırma. Doktora tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• 14. Ergün, M. (1994). Eğitim sosyolojisine giriş. Ankara: Ocak Yayınları.
• 15. Ertürk, E.M. (2009). Gönüllü sağlık örgütlerinde çatışma ve çatışma yönetimi: ulusal medikal kurtarma ekibine yönelik bir uygulama. Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• 16. Evlek, E. (2019). Çalışma hayatında kuşaklararası çatışma: almanya ve türkiye’de z kuşağı üzerine bir inceleme. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensttüsü, İstanbul.
• 17. Folger, J. P., Poole, M. S., & Stutman, R. K. (1997). Working through conflict: Strategies fo relationships, groups, and organizations. New York, NY: Longman.
• 18. Gümüşeli, A.İ. (1994). İzmir ortaöğretim okul yöneticilerinin öğretmenler ile aralarındaki çatışmaları yönetme biçimleri. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 19. Gürbüz, S. & Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 20. Gürsoy, F. & Coşkun, T. (2006). Büyük ebeveynleriyle yaşayan çocukların aile ortamlarını değerlendirmeleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 151-164. Hays, S. (1999). Gen X and the art of the reward. Workforce, 78(11), 44-48.
• 21. Hernaus T. & Vokic N. P. (2014). Work design for different generational cohorts: determining common and idiosyncratic job characteristics. Journal Of Organizational Change Management, 27(4), 615-641.
• 22. Jehn, K.A., Greer, L., Levine, S. & Szulanski, G. (2008). The Effects of Conflict Types, Dimensions and Emergent States on Group Outcomes. Group decision & negotiation, 17(6), 465-495.
• 23. Karip, E. (2015). Çatışma yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• 24. KILINÇ, T. (1985). Örgütlerde çatısma: mahiyeti ve nedenleri. İstanbul Üniversitesi İsletme Fakültesi Dergisi, 14(1), 103-124.
• 25. Koçak, S. (2012). Öğretmenler arası çatışmalar ile okul müdürü – öğretmen çatışmalarında kullanılan yöntemlerin ve etkililik düzeylerinin karşılaştırılması (uşak ili örneği). Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 26. Korkmaz, E. (2019). Kuşakların incelenmesi ve “y” kuşağı çalışanlarının iş yaşamına etkisi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. 27. Lamm, M. & Meeks, M. (2009). Workplace fun: the moderating effects of generational differences. Employee Relations, 6(31), 613-631.
• 28. McShane, S.L., & VonGlinow, M.A (2016). Örgütsel davranış. (Çev. A. Günsel & S. Bozkurt). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• 29. Otrar, M. & Övün, Y. (2007). Okul müdürlerinin çatışma yönetim stilleri ve öğretmenlerde oluşturduğu stres düzeyi arasındaki ilişki (gebze ilçesi örneği). Atatürk eğitim fakültesi makale koleksiyonu, 95-110.
• 30. Özgüven, İ.E. (2001). Ailede iletişim ve yaşam. Ankara: PDREM Yayınları.
• 31. Özmen, F. & Aküzüm, C. (2010). Okulların kültürel yapısı içinde çatışmalara bakış açısı ve çatışma çözümünde okul yöneticilerinin liderlik davranışları. Sosyal Ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 65-75.
• 32. Platteau, E. & Hondeghem, A. (June, 2010). Intergenerational conflict in organizations: The case of local governments in flanders (Belgium). Paper Presented At The 23rd Annual Conference Of The International Association For Conflict Management(pp.1-31). Leuven-Belgium.
• 33. Polat, S. & Arslan, Y. (2016). Eğitim örgütlerinde kuşaklar arası çatışma: nedenleri ve başa çıkma yaklaşımları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 263-282.
• 34. Polat, S., Arslan, Y., Günçavdı, G., Çiçek, H. & Kazak, E. (2016). Okullarda kuşaklararası öğrenme: Bir kuşaklararası öğrenme deneyimi dedelerimiz ve ninelerimizden öğreniyoruz. Ankara: Pegem Akademi.
• 35. Rahim, M. A. (2001). Managing conflict in organizations. Westport, CT: Quorum Books.
• 36. Rahim, M.A. (2002). Toward a theory of managing organizational conflict. The International Journal of Conflict Management, 13(3), 206-235.
• 37. Samur, Ü.G. (2017). Kuşaklararası çatışmaya duygusal ve zihinsel çözümler. Ankara: Gazi Kitapevi.
• 38. Sütlü, T. (2007). Örgütsel çatışma ve işgören üzerine Etkileri. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 39. Şenturan, Ş., Köse, A., Dertli, M., Başak, S. & Şentürk, N. (2016). X ve y kuşağı yöneticilerinin iş değerleri algısı ve farklılıkları üzerine bir inceleme. Business And Economics Research Journal, 7(3), 171-182. DOI: 10.20409/berj.2016321815.
• 40. Taş, H.Y. & Kaçar, S. (2019). X, y ve z kuşağı çalışanlarının yönetim tarzları ve bir işletme örneği. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 643-675. DOI: 10.26466/opus.554751.
• 41. Thomas, K.W. (1992). Conflict and conflict management: reflections and update. Journal Of Organizational Behavior, 13(3), 265-274.
• 42. Tolbize, A. (2008). Generational diferences in theworkplace. Research And Training Center On Community Living At The University Of Minnesota, 1(21). http://rtc.umn.edu/docs/2_18_Gen_diff_workplace.pdf (Erişim Tarihi: 9 Kasım 2020).
• 43. Toruntay, H. (2011). Takım rolleri çalışması: X ve Y kuşağı üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 44. Urick, M.J., Hollensbe, E.C., Masterson, S.S. & Lyons, S.T.(2017). Understanding and managing intergenerational conflict: an examination of influences and strategies. Work, Aging and Retirement, 3(2), 166-185. Doi:10.1093/workar/waw009.
• 45. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.