Matematik Dersi Çokgenler Alt Öğrenme Alanında Kavram Haritaları Kullanımının Akademik Başarıya ve Kalıcılığa Etkisi

Yıl 2022, Cilt 13, Sayı 2, 1 - 12, 30.12.2022

Neslihan BİÇER Devrim ÇAKMAK

Öz

Bu araştırma, kavram haritası ile öğretimin öğrencilerin çokgenler alt öğrenme alanındaki başarıları ve edindikleri bilgilerin kalıcılığı üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla 2015-2016 eğitim öğretim yılında yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Çankırı ili Çerkeş ilçesinde bir devlet okulunda 7. sınıfta öğrenim gören 25’ i deney 25’ i kontrol grubu olmak üzere 50 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma 4 hafta sürmüştür ve kontrol grubunda geleneksel öğretim, deney grubunda ise kavram haritası ile öğretim yapılmıştır. Araştırmada nicel ve nitel araştırma yöntemleri bir arada kullanılmıştır. Veriler, ön test, son test ve kalıcılık testi olarak çoktan seçmeli Çokgenler Başarı Testi ve öğretimde kavram haritası kullanımı ile ilgili düşüncelerini belirlemek üzere hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile toplanmıştır. Araştırma elde edilen verilerin normal dağılım gösterdiği belirlenmiş ve veri analizi t-testi ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda deney ve kontrol grubunun son test puanlarının ortalaması arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmamıştır. Kontrol grubunda öğrencilerin son test başarı puanlarının, ortalamanın etrafında toplandığı gözlenmiştir. Deney grubunda ise başarı testi puanı yüksek öğrenciler bulunduğu kadar başarı testi puanı düşük öğrencilerin de bulunduğu gözlenmiştir. Deney grubunda uç değerlerin varlığından dolayı kavram haritası ile öğretimin grubun bir kısmında etkili olmasına rağmen grubun diğer kısmında fazla etkili olmadığı söylenebilir. Kalıcılık açısından ise deney ve kontrol grubu arasında istatistiksel açıdan deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Bu sonuçlardan yola çıkarak kavram haritalarının anlamlı öğrenmede kalıcılık üzerine etkisi olduğu söylenebilir. Ayrıca deney grubuyla yapılan görüşme verileri sonucunda kavram haritası ile öğretimin yararlı olduğu, daha kalıcı öğrenme sağladığı ve iyi bir özetleyici olduğu gibi görüşler ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

matematik eğitimi, akademik başarı, kalıcılık, kavram haritaları

Kaynakça

• ALTINOK, H., & AÇIKGÖZ, K. Ü. (2006). İşbirlikli ve bireysel kavram haritalamanın fen bilgisi dersine yönelik tutum üzerindeki etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30), 21-29.
• Anderson-Inman, L., & Ditson, L. (1999). Computer-Based Concept Mapping. Learning and Leading with Technology, 26, 6-13.
• Anıl, D., Özer Özkan, Y., & Demir, E. (2015). PISA 2012 araştırması ulusal nihai rapor. PISA uluslararası öğrenci değerlendirme programı. Ankara: İşkur Matbaacılık.
• Baki, A. (2006). Kuramdan Uygulamaya Matematik Eğitimi. İstanbul: Bilge.
• Baykul, Y. (2005). İlköğretimde matematik öğretimi (1-5. sınıflar). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Bayram, S. & Erdoğan, Y. (2001). Using computer- based concept mapping for collaborative learning in higher education. Scottish Council for Research in Education and European Conference on Education Research, France. 5- 8.
• Bektüzün, B. (2013). Ortaöğretim biyoloji öğretiminde canlıların sınıflandırılması ve biyolojik çeşitlilik ünitesinin kavram haritası ile öğretiminin öğrencilerin akademik başarı ve tutumlarına etkisi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Biçer, N. (2017). 7. sınıf matematik dersi çokgenler alt öğrenme alanının kavram haritası kullanılarak öğretiminin akademik başarıya etkisi ve öğrenci görüşleri (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bolte, L. A. (2006, July). Reflections on using concept maps in teaching mathematics. In Concept Maps: Theory, Methodology, Technology: Proceedings from the Second International Conference on Concept Mapping (Vol. 2, pp. 213-216).
• Barenholz, H., & Tamir, P. (1992). A comprehensive use of concept mapping in design instruction and assessment. Research in Science & Technological Education, 10(1), 37-52.
• Büyüköztürk, Ş., Çakan, M., Tan, Ş., & ATAR, H. (2014). TIMSS 2011 Ulusal Matematik ve Fen Raporu 8. Sınıflar. Commolet, R. A. (1987). Design and evaluation of software for computer- based concept mapping (Unpublıshed Mastery Thesis). Urbana, Champaign.
• Çoban, B., Devecioğlu, S. & Coşkuner, Z. (2008). Öğretim tekniği olarak kavram haritalarının "sporda beslenme" dersinde kullanılması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 141-146.
• De Villiers, M. (1999). Rethinking proof with Sketchpad. Key Curriculum Press. Retrieved, 2, 13.
• Duru, M. K. & Gürdal, A. (2002). İlköğretim Fen Bilgisi Dersinde Kavram Haritasıyla Ve Gruplara Kavram Haritası Çizdirilerek Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara: ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi.
• Erdoğan, Y. (2000). Bilgisayar Destekli Kavram Haritalarının Matematik Öğretiminde Kullanılması (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gul, R. & Boman, J. (2006). Concept mapping: A strategy for teaching and evaluation in nursing education. Nurse education in Practice, 6(4), 199- 206.
• Gürbüz, R. (2006). Olasılık konusunun öğretiminde kavram haritaları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 133-151.
• Hegarty-Hazel, E. & Prosse, M. (1991). Relationship between students' conceptual knowledge and study strategie-part 1: student learning in physics. International Journal of Science Education, 13(3), 303- 312.
• Hsu, L. & Hsieh, S. (2005). Concept maps as an assessment tool in a nursing course. Journal of Professional Nursing, 21(3), 141- 149.
• Kaşlı, A. F. & diğ. (2002). Kavram haritaları. Ege Eğitim Dergisi, 1, 127- 136.
• Kaptan, F ve Korkmaz, H. (2001)., İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme El Kitabı, İlköğretim Fen Bilgisi Öğretimi. T.C. MEB Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı.
• Kırkkılıç, A., Maden, S., Şahin, A. & Girgin, Y. (2011). Kavram haritalarının okuduğunu anlama ve kalıcılık üzerine etkisi/ The Effects of Concept Maps on Reading Comprehension and Retention. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 11- 18.
• Köse, S. (2007). The effeccts of concept mapping instructionon overcoming 9th grade students’ misconceptions about diffusionand osmosis. Journal of Baltic ScienceEducation, 6(2).
• Laçin, F. (2014). Kavram haritası ve Vee diyagramının ilköğretim 8.sınıf istatistik ve olasılık konusunda öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Zirve Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• MEB, (2016). TIMMS 2015 Türkiye Ulusal Nihai Raporu. MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• MEB, (2016). PISA 2015 Türkiye Ulusal Nihai Raporu. MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• McClure, J. R., Sonak, B., & Suen, H. K. (1999). Concept map assessment of classroom learning: Reliability, validity, and logistical practicality. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 36(4), 475-492.
• Van Merrienboer, J. J. & Kirschner, P. A., (2001), Three Worlds of Instructional Design: State of Art and Future Directions. Instructional Science, 29(4), 429-441.
• Mistretta, R. M. (2000). Enhancing geometric reasoning. Adolescence, 35 (138), 365-379. Müjdeci, S. (2009). Matematik öğretiminde alternatif bir ölçme değerlendirme aracı olarak kavram haritalarının kullanılması (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Novak, J. (1991). Clarify with Concept Maps: A Tool for Students and Teachers A like. The Science Teacher, 58(7), 45-49.
• Oğraş, A. & Bozkurt, A. (2011). Kavram haritası ve Vee diyagramı kullanımının ilköğretim 7.sınıf matematik eğitiminde öğrenci başarısına etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 2(3), 1-13.
• Özcan, B. N. (2012). İlköğretim öğrencilerinin geometrik düşünme düzeylerinin geliştirilmesinde bilgiyi oluşturma süreçlerinin incelenmesi (Doctoral dissertation, DEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Özdemir, F. (2015). Ortaokul 8.sınıf kareköklü sayılar konusunun öğretiminde kavram haritası kullanımının öğrencinin akademik başarısına ve tutumuna etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Pankratius, WJ. Ve Keith, TM. (1987). Organize bir bilgi tabanı oluşturmak: Ortaokul biliminde kavram haritalama. Ulusal Fen Öğretmenleri Birliği, Washington DC’ nin yıllık toplantısında sunulan bildiri.
• Marutirao, G. A. (2016). Effect of Concept Maps on Academic Achievement in the Subject Biology among the Higher Secondary Level School Students Gawade Archana Marutirao, b Patankar P. S.Online International Interdisciplinary Research Journal, 6, 79- 85.
• Polat, B. (2011). Vee diyagramı, tanılayıcı dallanmış ağaç ve kavram haritaları matematik dersine yönelik tutum ile başarıya etkileri ve bu araçlara yönelik öğretmen görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Singh, I. S., & Moono, K. (2015). The Effect of Using Concept Maps on Student Achievement in Selected Topics in Chemistry at Tertiary Level. Journal of Education and Practice, 6(15), 106-116.
• Sherris, J. (1984). The effect of concept relatedness of instruction and locus of control orientation on the meaningful learning achievementsof high school biology students. Journal of Researchin Science Teaching. 41, 83-89.
• Sözmen E. Y. & Çalışkan A. (2002). Ege Tıp Fakültesi 1. Sınıf Öğrencilerine Uygulanan Sınavlarda Bir Grup Biyokimya Sorusunun Analiz Sonuçları. Tıp Eğitimi Dünyası. 7(7), 38- 42.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Trowbidge, J. & Wandesee, J. (1994). Identifying citical junctures in learning in a college course on evolution. Journal of Research in Science Teaching, 31(5), 459- 473.
• Turgut M. F. ve Baykul Y. (2012). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem.
• Türnüklü, E., Gündoğdu-Alaylı, F. & Akkaş, E. N. (2013). Investigation of prospective primary mathematics teachers’ perceptions and images for quadrilaterals. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(2), 1225-1232.
• Yağdıran, E. (2005). Ortaöğretim 9. sınıf fonksiyonlar ünitesinin çalışma yaprakları, vee diyagramları ve kavram haritası kullanılarak öğretilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Yılmaz, K. & Çolak, R. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde kavram haritaları kullanımının öğrencilerin tutum, akademik başarı ve bilgilerinin kalıcılık düzeylerine etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 1(1), 1-16.