WOMAN, FAMİLY, AND CİVİLİZATİON: A PHİLOSOPHİCAL INQUİRY İNTO THE CULTURAL AND POLİTİCAL FOUNDATİONS OF EASTERN AND WESTERN SOCİETİES

Yıl 2025, Sayı: AİLE YILI ÖZEL SAYISI, 520 - 549, 30.10.2025

Mehmet Latif Bakış

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1735933

Öz

This text emphasizes the fundamental role of the family in shaping the individual, thereby forming the foundation of both society and the state. As the individual’s first experiential sphere, the family is not only emotionally formative but also defines epistemic, ethical, political, and theological dimensions. Since societies and states are shaped by individuals—and individuals are, in turn, shaped within families—the family institution represents the essential groundwork of societal structures. Accordingly, protecting the family is regarded as vital to preserving the broader fabric of society and the state. Central to this structure is the woman (mother), whose role is portrayed as decisive. The value attributed to women is seen as reflective of the value placed on the family and, by extension, the society itself. In this context, the study aims to compare Eastern and Western perspectives on the family by examining their respective views on women. Through this lens, the analysis seeks to reveal the broader cultural and political landscapes that emerge from the interrelations of women, family, individual, and society in these two civilizational spheres.

Anahtar Kelimeler

History of Philosophy , Family , Women , Civilization

KADIN, AİLE VE MEDENİYET: DOĞU VE BATI TOPLUMLARININ KÜLTÜREL VE SİYASAL TEMELLERİNE FELSEFİ BİR SORGULAMA

Öz

Metin, insanlık tarihinin merkezinde yer alan ailenin, bireyin şekillenmesindeki ve dolayısıyla toplum ile devlet yapısının oluşumundaki temel rolünü vurgular. Aile, bireyin ilk deneyim alanı olarak sadece duygusal değil, epistemik, etik, politik ve teolojik boyutlarıyla da belirleyicidir. Toplum ve devlet, bireyler eliyle inşa edilirken; bireyler de ailede biçimlendiğinden, aile kurumu bu yapıların en temel zeminini oluşturur. Bu bağlamda ailenin korunması, yalnızca bireyin değil, bütün bir toplumsal yapının korunması anlamına gelir. Çalışma, ailenin merkezinde kadının (annenin) rolünün belirleyici olduğunu vurgulayarak, kadına verilen değerin ailenin ve toplumun değerini de yansıttığını belirtir. Bu çerçevede çalışma, Doğu ve Batı toplumlarının aileye bakışlarını, kadına dair yaklaşımları üzerinden karşılaştırmayı amaçlar. Kadın, aile, birey ve toplum ilişkileri ekseninde yürütülen bu analiz, aynı zamanda kültürel ve politik yapıların da izini sürerek Doğu ile Batı arasındaki temel farkları ortaya koymayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Felsefe Tarihi , Aile , Kadın , Medeniyet , Doğu ve Batı

Etik Beyan

Çalışmanın Etik Kurul Kararı gerektirmediğini beyan ederim

Teşekkür

Dosyanın tüm süreçleri, derginin şablon ve kurallarına uyularak düzenlenmiştir. Gereken revizyonların ivedilikle yetiştirileceğini beyan eder, başarılı bir sayı olmasını dilerim. Saygılarımla.

Kaynakça

• Aristoteles. (1987). Poetika (İ. Tunalı, Çev.). Remzi Kitabevi.
• Aristoteles. (2017). Politika (F. Akderin, Çev.; 3. bs). Say Yayınları.
• Aslan, H. (1999). Tanrı ve Kadın. Berfin Yayınları.
• De Beauvoir, S. (1962). Kadın Nedir? (O. Suda, Çev.). Düşün Yayınevi.
• De Beauvoir, S. (1965). Kadın Bu Meçhul (C. Unan, Çev.; 2. bs). Altın Kitaplar Yayınevi.
• De Beauvoir, S. (1966a). Kadınlığın Kaderi (C. Unan, Çev.). Altın Kitaplar Yayınevi.
• De Beauvoir, S. (1966b). Sade’ı Yakmalı mı? (C. Süreyya, Çev.). Fahir Onger Yayınları.
• De Beauvoir, S. (1970a). Kadın II: Evlilik Çağı (B. Onaran, Çev.). Panel Yayınevi.
• De Beauvoir, S. (1970b). Kadın III: Bağımsızlığa Doğru (B. Onaran, Çev.; 2. bs). Panel Yayınevi.
• De Beauvoir, S. (1980). Kadın I: Kızlık Çağı (B. Onaran, Çev.; 5. bs). Panel Yayınevi.
• Dînânî, G. İ. (t.y.). Nâsırüddîn Tûsî Söyleşileri (O. K. Sarıalioğlu, Ed.; A. Söğüt, Çev.; 2024. bs). Önsöz Yayıncılık.
• Durusoy, A. (2008). İbn Sînâ Felsefesinde İnsan ve Âlemdeki Yeri (2. bs). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• el-Farabi, E. N. M. S. M. b. M. b. T. (1993). Es-Siyasetü’l-Medeniyye (F. M. Neccâr, Ed.). Dârü’l-Meşrik (Dar el-Machreq).
• Engels, F. (2021). Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni (E. Özalp, Çev.; 2. bs). Yordam Kitap.
• Enis, M. A. (1994). Cinsel Ahlak ve Biyolojik Tehlike. İz Yayıncılık.
• Erbil, P. (2018). Kibele’den Pandora’ya Kadının Tarihsel Yenilgisi (6. bs). Arkadaş Yayınevi.
• Fârâbî. (1987). Fusulü’l-Medeni (H. Özcan, Çev.). Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Fârâbî. (1990a). El-Medînetü’l-Fâzıla (Millî Eğitim Basımevi). Millî Eğitim Bakanlığı.
• Fârâbî, E. N. F. (1990b). El-Medînetü’l-Fâzıla (N. Danışman, Çev.). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Fine, C. (2011). Toplumsal Cinsiyet Yanılsaması (K. Tanrıyar, Çev.). Sel Yayıncılık.
• Foucault, M. (2000a). Büyük Kapatılma (I. Ergüden & F. Keskin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2000b). Cinselliğin Tarihi (H. Uğur Tanrıöver, Çev.; 10. bs). Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2000c). Entellektüelin Siyasi İşlevi (I. Ergüden & F. Keskin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2000d). Özne ve İktidar (I. Ergüden & O. Akınhay, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Gazzâlî, İ. (1969). Ey Oğul (Eyyühe’l-Veled) (L. Doğn, Çev.; 5. bs). Bedir Yayınları.
• Gazzâlî, İ. (2004). Dinde Kırk Prensip (A. Duran, Çev.). Hikmet Neşriyat.
• Hegel, G. W. F. (1991). Hukuk Felsefesinin Prensipleri (C. Karakaya, Çev.; 1. bs). Sosyal Yayınlar.
• İbn Arabî, M. (1988). İlâhî Aşk (M. Kanık, Çev.). İnsan Yayınları.
• İbn Arabî, M. (2015). Âlemin Yaratılışı (E. Demirli, Çev.). Litera Yayıncılık.
• İbn Arabî, M. (Tarih Yok). Şeceretu’Kevn / Varlık Ağacı (V. İnce, Çev.). Kitsan Yayınları.
• İbn Sînâ, E. A. el-H. b. A. b. A. b. S. (2013a). Dânişnâme-i Alâî Alâî Hikmet Kitabı (G. Deniz, Ed.; M. Demirkol, Çev.). Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• İbn Sînâ, E. A. el-H. b. A. b. A. b. S. (2013b). En-Necât (K. Şenel, Çev.). Kabalcı Yayıncılık.
• İbn Sînâ, E. A. el-H. b. A. b. A. b. S. (2020). Nefsin Halleri: Nefsin Sonsuzluğu ve Yeniden Yaratılması Hakkında Risâle (Ö. A. Yıldırım, Çev.). Lİtera Yayıncılık.
• İbnü’l-Mukaffa’, E. M. A. b. M. (2016). İslâm Siyaset Üslûbu (V. Akyüz, Çev.; 2. bs). Dergâh Yayınları.
• İbnü’l-Mukaffa’, E. M. A. b. M. (ts). El-Edebü’l-Kebir ve’l-Edebü’s-Sagir. Dârü’l-Cil.
• Nietzsche, F. (2000). Böyle Buyurdu Zerdüşt (A. T. Oflazoğlu, Çev.). Cem Yayınları.
• Nietzsche, F. (2011). Şen Bilim Şiirler (A. İnam, Çev.; 4. bs). Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2017). Şen Bilim Ana Metin 1 (A. İnam, Çev.; 4. bs). Say Yayınları.
• Platon. (2005). Devlet (9. bs). Bordo Siyah Yayınları.
• Platon. (2007). Yasalar (C. Şentuna & S. Babür, Çev.; 3. bs). Kabalcı Yayınevi.
• Platon. (2018). Devlet (S. Eyüboğlu & M. A. Cimcoz, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Râzî, E. B. (2019). Ruh Sağlığı /et-Tıbbu’r-Rûhânî (H. Karaman, Çev.; 5. bs). İz Yayıncılık.
• Râzî, E. B. (2020). Ahlâku’t-Tabîb/Tabîbin Ahlâkı (A.-L. M. el-Abd, Ed.; H. Akpur, Çev.). Endülüs Yayınları.
• Rousseau, J. J. (1997). Toplum Anlaşması. Milli Eğitim Basımevi.
• Rousseau, J. J. (2003). Emile “Bir Çocuk Büyüyüor” (Ü. Akagündüz, Çev.). Selis Kitaplar.
• Şulul, C. (2009). İbn Rüşd’ün Siyaset Felsefesi (Eflâtun’un Devlet’i ve İbn Rüşd’ün Yorumu). İnsan Yayınları.