Doğu Asya’da İttifakların Mantığı: Bir Strateji Paradoksu

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 112 - 131, 15.12.2021

Ayşen Aysun Kızıl , Hüseyin Emiroğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, “Devletler tehdide karşı ne tür davranışlar gösterir?” genel sorusundan hareketle, Doğu Asya’nın iki kilit aktörü Çin ve Japonya’nın spesifik dönemlerde tehdide karşı ne şekilde davranış geliştirdiğinin analiz edilmesidir. Özellikle Çin ve Japonya’nın tehditlere karşı geliştirdikleri stratejiler, güç ve tehdit kuramı analizlerinde göz ardı edilmekte ve literatürde Çin ve Japon araştırmacılarının çalışmaları üzerine büyük açık bulunmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmanın hem Türkçe literatüre hem de Doğu Asya’da Çin ve Japonya’nın tehdide karşı birbirine benzer veya birbirinden farklı kullandığı stratejilerin ve bu stratejilerdeki paradoksun ortaya konması bakımından kuramsal çalışmalara katkı sağlaması beklenmektedir. Çalışma bu bağlamda, göreceli güç ve güç dengesindeki değişimlerin ortaya çıkarılabilmesi adına üç spesifik tarihsel tehdit süreci altında incelenmiştir. Buna ilaveten, gücün yükselişine dair çalışmalarda her iki devletin rekabetine dayalı ittifak mücadelesinin gücü destekleyen bir unsur olduğu ve gereken boyutta tehdit algısının gücü durdurmak veya engellemekten öte, onu geliştirdiği varsayımı göz ardı edilmiştir. Bu yönüyle ve literatürdeki çalışmalardan farklı olarak çalışma, tehdidin çift yönlü etkileşim sürecine haiz bir süreç olduğunu ve yalnızca yükselen gücün değil aynı zamanda gücünü maksimize etme çabasından doğan değişim olgusunun da tehdit oluşturduğunu ortaya çıkarmaktadır. İttifak kurarak harekette ivme kazanan devletler için “momentum topları” benzetmesi yapılan çalışmada ayrıca Newton’un denge beşiği (Newton’s Cradle) ve Hareket Kanunu (Etki-Tepki Kanunu), uluslararası ilişkiler alanına adapte edilerek kuram uygulama (theory application) yapılmıştır. Çalışmanın bütününde eklektik analiz kullanılmış ve “değişime, hareket ve bağlama dayalı” Çin araştırma yöntemi izlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doğu Asya, Güç dengesi, İttifak (Tehdit) Kuramı.

Kaynakça

• Adam P. L. (2018). China and the US Alliance System, The China Quarterly, 233. SOAS Üniversitesi, 137-165. doi:10.1017/S0305741017000601.
• Aoyama, Rumi. (2019). 中国とアジア.研究の特徴――『国際政治』誌の視点から, (Uluslararası Siyaset Perspektifinden Çin ve Asya Çalışmalarının Özelliği), Japonya Uluslararası Bilim Kurumu Sistem Geliştirme ve Kontrol Misyon Raporu, 5, Waseda Üniversitesi: Japonya. https://jair.or.jp/about/archives/jair-ir.html adresinden 14.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Arase D. (2010). Soft power, hard power, Japan and the US-Japan Alliance, D. Arase and T. Akaha (Ed.), The US-Japan Alliance: Balancing soft and hard power in East Asia, in (pp.1-50) New York ve Londra: Nissan Institute ve Routledge Japanese Studies Series.
• Atanassova-Cornelis E. and Sato, Y. (2019). The US-Japan Alliance Dilemma in The Asia Pasific: Changing Rationales and Scope”, International Spectator. 54(4), 78-93, doi: 10.1080/03932729.2019.1665272.
• Athwal, A. (2010). The United States and The Sino-Soviet Split: The Key Role of Nuclear Superiority, Journal of Slavic Military Studies, 2004(2), 271-297. doi: 10.1080/13518040490450547.
• Atkinson, W. G. (1944). The Sino-Soviet Treaty of Friendship and Alliance, International Affairs, 23(3), Royal Institute of International Affairs: Oxford University Press.
• Baba, G. (2016). Asya Pasifik Bölgesi Güvenliği. Prof. Dr. H. Çomak, Doç. Dr. C. Sancaktar, Doç. Dr. S. Demir (Ed.). Uluslararası Güvenlik: Yeni Politikalar, Stratejiler ve Yaklaşımlar içinde (ss. 553-574) İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Calder, K. E. (2010). Pacific Alliance: Reviving US-Japan Relations, New Haven: Yale University Press.
• Cheng, J. (2013). China’s Regional Strategy and Challenges in East Asia, 2(94), 53-65. doi: 10.4000/chinaperspectives.6182.
• Cheng, J. (2018).「權力平衡理論」析論美「中」南海戰略思維學術論著 「權力平衡理論」析論美「中」南海戰略思維 (Güç Dengesi Kuramı Perspektifinden Güney Çin Denizinde Amerikan ve Çin Stratejilerinin Bir Analizi), Prospect & Exploration 16 (3), 37-64.
• Chan, Wing-Tsit. (1963). A Source Book in Chinese Philosophy. Princeton: Princeton University Press.
• Çin Halk Cumhuriyeti Defence White Paper. (2019). Chinese National Defence in The New Era, Beijing: Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi Bilgi Ofisi.
• Darmawan, A. Rizka. (2021, September 29). Reformulating ASEAN’s Outlook in the Indo-Pacific. Retrieved from https://www.eastasiaforum.org/2021/09/29/reformulating-aseans-outlook-on-the-indo-pacific/ in 20.09.2021.
• Debin, L., Naseer, R., & Amin, M. (2012). Balance of Power and Order in International Relations. Berkeley Journal of Social Sciences, 2 (4), 1-12.
• Deng, Y. (2001). Hegemon on the Offensive: Chinese Perspectives on U. S. Global Strategy. Political Science Quarterly, 116(3), 343–365. https://doi.org/10.2307/798020.
• Dolven B. and Bruce V. (2020). Indo-Pacific strategies of US Allies and partners. Issues for Congress, Congressional Research Service (CRS) Report. 1(7), 1-31.
• Dowding, K. M. (2011). Encyclopedia of power. Thousand Oaks, Calif: SAGE.
• Edel, C. (2021, September 24). China has only itself to blame for Aukus, https://foreignpolicy.com/2021/09/24/china-aukus-submarines-defense/ adresinden 12.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Enrico D’Ambrogio. (2021, March). The Quad: An Emerging Multilateral Security Framework of Democracies in The Indo-Pacific Region, European Parliamentary Research Service European Parliament Press Service (EPRS). Retrieved from: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2021/690513/EPRS_BRI(2021)690513_EN.pdf in 22.05.2021.
• Fishbane, P.M.; Gasiorowicz S. ve Thornton, S.T., (2006). Temel Fizik, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Fulton, J. (2021, September 23). With the US out of Afganistan Iran jumps on the opportunity of joining the Shanghai Cooperation Organization. Retrieved from https://www.atlanticcouncil.org/blogs/iransource/with-the-us-out-of-afghanistan-iran-jumps-on-the-opportunity-of-joining-the-shanghai-cooperation-organization/ in 12.10.2021.
• Gan, Yihua (1997). 歐盟與美國的權力關係：「柔性平衡」的適用性 (AB ile ABD arasındaki güç ilişkisi: “Esnek Denge”nin Uygulanabilirliği), Ulusal Chengchi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Araştırma Merkezi Yayınları. 47(2), 1-23. Ganguly, S., Liow, J. C., ve Scobell, A. (2010). The Routledge handbook of Asian security studies. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203865101
• Garthoff, R. L. (1963). Sino-Soviet Military Relations. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 349(1), 81–93. https://doi.org/10.1177/000271626334900108.
• George W. Atkinson, (1944). The Sino-Soviet Treaty of Friendship and Alliance, International Affairs, 23(3), Royal Institute of International Affairs: Oxford University Press.
• Gholz, E., Friedman, B. and Gjoza, E. (2019). Defensive Defense: A Better Way to Protect US Allies in Asia, The Washington Quarterly, 42(4), 171-189, doi: 10.1080/0163660X.2019.1693103. Gilpin, R. (2016). Uluslararası İlişkilerin Ekonomi Politiği: The Political Economy of International Relations, Ankara: Kripto.
• Goh, E. (2019). Contesting Hegemonic Order: China in East Asia, Security Studies, 28 (3) 614-644, https://doi.org/10.1080/09636412.2019.1604989.
• Grissler R. J. and Vargö, L. (2021, February 8). The BRI vs. FOIP: Japan’s Countering of Japan’s Global Ambitions, Issue Brief: Institute for Security and Development Policy. Retrived from https://isdp.eu/publication/the-bri-vs-foip-japans-countering-of-chinas-global-ambitions/in 05.10.2021.
• Gül, M. (2016). Güvenlikteki Kavramsal Değişim ve Türkiye’nin Güvenlik Yaklaşımı ve Politikalarına Etkiler, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (1), 303-320.
• Ikenberry, G. J. (2008). The Rise of China and the Future of the West: Can the Liberal System Survive? Foreign Affairs, 87(1), 23–37.
• Inis R. C. (1965). Power and International Relations, New York: Random House.
• James R. M. (1964). The Sino-Soviet Military Alliance, Naval War College Review, 17(2), 15-52.
• Jen-Chih, C. (2018).「權力平衡理論」析論美「中」南海戰略思維學術論著從 「權力平衡理論」 析論美「中」南海戰略思維 (Güç Dengesi Kuramı Perspektifinden Güney Çin Denizinde Amerikan ve Çin Stratejilerinin Bir Analizi), Prospect & Exploration. (16)3, 37-64.
• JeoLooLiu. (2006). An Introduction to Chinese Philosophy: From Ancient Philosophy to Chinese Budhism, Avustralya: Blackwell.
• Kemaloğlu, İ. (2020, September 9). Rusya-Çin ilişkileri: İttifakı mı Rekabet mi?, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/rusya-cin-iliskileri-ittifak-mi-rekabet-mi/1972667, Anadolu Ajansı, adresinden 09.09.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Kim, Min-hyung. (2013). Theorizing Asean Integration, ASEAN Perspective, 35 (3), 407-435, doi:10.1353/apr.2011.0005.
• Kim, S. S. (1982). The Sino-American Collaboration and Cold War II, Journal of Peace Research, 19 (1), 11-20.
• Landes Jr. H. B. (1979). “Seso-Soviet relations since the death of Mao Zedong”, Naval War College Review, 32 (5), 29–47.
• Liff, A. (2018). China and the US Alliance System. The China Quarterly, 233, 137-165. doi:10.1017/S0305741017000601.
• Lu, Han. (2018). Deepening Economic Cooperation in The Shanghai Cooperation Organization: Opportunities, Barriers and Approaches. Retrived from https://www.pressreader.com/china/china-international-studies-english/20180720/281496457120538 in 08.10.2021.
• Masuda, Masayuki. (1999). 冷戦後の日米安全保障体制と中国―日米安保体制強化を めぐる中国の対日認識と対米認識― (Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Japonya-ABD İttifak Sistemi ve Çin) Keio Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi: Tokyo. https://asia.sfc.keio.ac.jp/JP/thesis/Masayuki/ChinaUSJPNSecurity.pdf.adresinden 6 Eylül 2020 tarihinde erişilmiştir.
• Mearsheimer, J. J. (2001). The Tragedy of Great Power Politics. New York: Norton.
• Michael, R.,J. (1964). The Sino-Soviet Military Alliance”, Naval War College Review, 17(2), 1-39.
• Miller A. Lyman ve Richard Wich (2011), Becoming Asia: Change and Continuity in Asian International Relations Since World War II, Stanford ve California: Stanford University Press.
• Miyashita, A. (1999). Gaiatsu and Japan’s Foreign Aid: Rethinking the Reactive-Proactive Debate. International Studies Quarterly, 43 (4), 695–731.
• Mochizuki, M. M.(2007). Japan's shifting strategy toward the rise of China, Journal of Strategic Studies, 30 (4-5), 739-776, doi: 10.1080/01402390701431832.
• Moore G. J. (2010). History, Nationalism and Face in Sino-Japanese Relations, Journal of Chinese Political Science, 15(3), 283-306, Association of Chinese Political Studies. doi:10.1007/s11366-010-9113-3.
• Morgenthau, H. J., and Thompson, K. W. (1993). Politics Among Nations: The Struggle for Power and Peace. New York: McGraw-Hill.
• Naidu, M.V. (1992). Peace in The Asia-Pacific Region and The Role of Japan, The Canadian Journal of Peace & Conflict Research Studies, 24(3), 1-18.
• Namsaraeva, S. (2018). Deja vu of Distrust in The Sino-Russian Borderland. Caroline H. (Ed.), Trust and Mistrust in the Economies of the China-Russia Borderlands in pp. (37-65). Amsterdam: University Press.
• North, R. C. (1960). The Sino-Soviet Alliance. The China Quarterly, 1, 51–60. Park, Seo-Hyun. (2013). Changing Definitions of Sovereignty in Nineteenth Century East Asia: Japan and Korea Between China and the West, (1)13, Journal of East Asian Studies, 281-282.
• Paul, T. V., Wirtz, J. J., and Fortmann, M. (2004). Balance of power: Theory and practice in the 21st century. Stanford, California: Stanford University Press.
• Pempel, T. (2010). Soft Balancing, Hedging, and Institutional Darwinism: The Economic-Security Nexus and East Asian Regionalism. Journal of East Asian Studies, 10(2), 209-238. doi:10.1017/S1598240800003441.
• Panda, J. (2021, April). Japan-UK: Progressive ties and a case for Britain in the CPTPP, Issue Brief: Institute for Security and Development Policy. Retrived from https://www.isdp.se/publication/japan-uk-progressive-ties-case-britain-cptpp/in 08.06.2021.
• Panda, J. (2021, May 14 ) What India brings G7 to The Minister’s Meeting. Retrieved from https://www.geostrategy.org.uk/britains-world/what-india-brings-to-the-g7-foreign-ministers-meeting/ in 20 May 2021.
• Pradhan, R. and Mohanty, S., S. (2021). Chinese Grand Strategies in Central Asia: The Role of Shanghai Cooperation Organization and Belt and Road Initative, Fudan Journal of Humanities and Social Sciences, 14(15), 197-223, doi: https://doi.org/10.1007/s40647-021-00318-6.
• Rozman, G.(2021, June 11). The Quad: Contrasting Chinese and US Perceptions, The Asan Institute for Security Studies, 9(2). Retrieved from https://theasanforum.org/the-quad-contrasting-chinese-and-us-perceptions/in 10.10.2021.
• Ruonan, L. and Feng, L. (2019). To ally or not to ally, debating China’s non-alliance strategy in the 21st Century. Feng, H., He, K., & Xuetong, Y. (Ed.). Chinese Scholars and Foreign Policy: Debating International Relations in (pp.109-127). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429029738.
• 高柳 先男(Sakio Takayanagi), Heibonsha Dünya Ansiklopedisi. Retrieved from: https://www.excite.co.jp/dictionary/ency/content/勢力均衡/ in 20 Mayıs 2021.
• Scobell, A. (2010). China’s Rise: How Peaceful, (Ed). S. Ganguly, A. Scobell. and J. C. Liow, The Routledge Handbook of Asian Security Studies, 1-12, New York: The Routledge.
• Semat, H. And Robert, K. (1958). Physics: Momentum and Impulse, 142, Robert Katz Publications. Retrieved from: https://digitalcommons.unl.edu/physicskatz/142 in 10.10.2021.
• The CIA Report. (1969, August 12nd). The USSR and China, NIE/11-1369, 457 (12). Retrived from https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/DOC_0001095916.pdf. in 20 August 2020.
• Treat J. Payson. (1939). The Cause of the Sino-Japanese War: 1894, University of California Press, Pacific Historical Review, 8(2), 149-157.
• Tsuruta, H. (1999). The bubble economy and financial crisis in Japan, International Journal of Political Economy, 29 (1), 26-48, doi: 10.1080/08911916.1999.11643984.
• Turan, A. (2021). As China shapes power and discourse in the Indo-Pacific, How can Australia reinforce a regional rules-based order? Doğu Asya Araştırmaları Dergisi, 4(7), 83-96.
• Ünaldılar, K.S. (2019). The rise of new powers in World Politics: Russia, China and the Shanghai Cooperation Organization. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 16(61), 127-141. doi:10.33458/uidergisi.541542.
• Vuslat Nur, Şahin, (2019). Amerikasız Transpasifik Ticaret Anlaşması: Doğu Asya’da Hareket Alanı Artan Japonya, Avrasya İncelemeleri Merkezi, https://avim.org.tr/tr/Yorum/AMERIKASIZ-TRANS-PASIFIK-TICARET-ANLASMASI-DOGU-ASYA-DA-HAREKET-ALANI-ARTAN-JAPONYA adresinden 18.06.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Yang, Kuisong. (2004 ). 20世纪三个中苏条约形成经过之回顾与比较 (20. Yüzyılda Üç Çin-Sovyet Anlaşmasının Yapılışının İncelenmesi ve Karşılaştırması) Hong Kong Çin Üniversitesi, https://ww2.usc.cuhk.edu.hk/PaperCollection/Details.aspx?id=2619 adresinden 12.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Yıldırım, N. E. (2017). Çin Dış Politikasında İttifak Yapmama Prensibi: Akademik Tartışmalar, Savunma Bilimleri Dergisi, 16(2), 1-35.
• Yoshimatsu, H. (2005). Political Leadership, Informality, and Regional Integration in East Asia: The Evolution of Asean Plus Three. European Journal of East Asian Studies. 4. 205-232. 10.1163/157006105774711477.
• Wallace, W. V. (1983). Sino-Soviet Relations: An Interpretation. Soviet Studies, 35(4), 457–470.
• Walt, S. (2013). The Origins of Alliances. Ithaca, NY: Cornell University Press. doi: 10.7591/9780801469992.
• Walt, S. (1985). Alliance Formation and The Balance of World Order, International Security, 9(4), 3-43.
• Waltz, N. Kenneth. (1979). The Theory of International Politics, Filipinler: Adison Wesley Publishing Company Inc.
• Waltz, N. Kenneth. (2001). Men, the State and War: A Theoritical Analysis, New York: Columbia University Press.
• Wang, H. (2013). The Rise of China and Chinese International Relations Scholarship, İngiltere: Lexington.
• Wayne M. M. (2019). China’s Economic Rise: History, Trends, Challanges, and Implications for The United States, Congressional Research Service: Cornell University, Washington. Received from https://core.ac.uk/download/pdf/33596638.pdf in 20.05.2021.
• Wright, M. (1989). The Balance of Power- controversial but indispensable? Review of International Studies, 15 (2), 211–214. doi:10.1017/S0260210500113014.
• William V. W. (1983). Sino-Soviet Relations: An Interpretation, Soviet Studies, 35 (4), 457-470.
• Wong, L. F. (2007). China–ASEAN and Japan–ASEAN Relations during the Post-Cold War Era, The Chinese Journal of International Politics, 1(3). 373–404. doi:10.1093/cjip/pom003.