Deney Hayvanlarında Bağırsak Parazitlerinin Tablet Formundaki Yemler ile Kontrolü

Yıl 2025, Sayı: 10, 4 - 13

Tayfun İde , Aşkın Nur Derinöz Erdoğan , Naim Deniz Ayaz , Muammer Göncüoğlu , Gözde Nur Akkuş , Sinem Akdeniz , Sami Gökpınar

Öz

Bilimsel çalışmalarda laboratuvar hayvanı kullanımı büyük önem taşımakta olup hayvanların sağlıklı olmaları yapılan çalışmaların güvenilirliğini önemli ölçüde etkilemektedir. Konvansiyonel yöntemlerle üretilen laboratuvar hayvanlarında en önemli ve yaygın sağlık sorunlarının başında paraziter enfestasyonlar gelmektedir. Dolayısıyla laboratuvar hayvanları ünitelerinde parazitlerle mücadele önem taşımaktadır. Bu bağlamda mevcut çalışmada, fare ve ratlarda bağırsak parazitlerinin tedavisinin etkili ve kalıcı bir şekilde yapılabilmesi için uygulaması ve muhafazası kolay doğal ve kimyasal anti-paraziter etkili maddeleri içeren yemlerin üretilerek en etkili etken madde içeren yemin ve gerekli besleme süresinin tespiti amaçlanmıştır. Çalışmada çevresel faktörlere dayanıklı ve oda sıcaklığında muhafaza edilebilen tablet formunda yemler dört farklı grup olacak şekilde farklı reklerde üretilmiş ve antiparaziter içerikli yemlerin kontrol yemi ile karşılaştırması fare ve ratlar üzerinde gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak her iki hayvan türünde de yemlerle birlikte antiparaziter tedavi alan gruplarda tespit edilen parazit yumurtası sayısı, hiçbir tedavi uygulanmayan kontrol grubuna göre önemli oranda azalmıştır. Albendazol ve ivermectin+parazikuantel katılan yemlerin Pelin otuna göre tespit edilen parazitlere etkinliğinin daha fazla olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, paraziter etken madde içeren yemlerin fare ve ratlarda çok yaygın olarak görülen parazitlerle mücadelede başarılı bir şekilde kullanılabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Albendazol , Fare , İvermektin , parazikuantel , Pelin otu , Rat , Tablet yem

Destekleyen Kurum

KOSGEB

Proje Numarası

KOSGEB “Laboratuvar Hayvanlarına (Rat ve Fare) Yönelik Araştırma Hazırlık ve Senkronizasyon Yemlerinin Geliştirilmesi"

Teşekkür

Bu çalışma KOSGEB tarafından desteklenen “Laboratuvar Hayvanlarına (Rat ve Fare) Yönelik Araştırma Hazırlık ve Senkronizasyon Yemlerinin Geliştirilmesi” başlıklı projenin verilerini içermektedir.

Kaynakça

• Anonim. (2010). Directive 2010/63/EU of the European Parliament and of the Council of 22 September 2010 on the protection of animals used for scientific purposes. 20.10.2010 EN L 276/33.
• Anonim. (2019). European Union Comission Report. 2019 report on the statistics on the use of animals for scientific purposes in the Member States of the European Union in 2015-2017 SWD(2020) 10 final, Brussels, 5.2.2020 COM(2020) 16 final.
• Anonim. (2021). HADMEK (Hayvan Deneyleri Merkez Etik Kurulu). 2018 – 2020 Yılları Hayvan Deneyleri Merkez Etik Kurulu Faaliyet Raporu, Ankara 2021.
• Anonim. (2023). Tarım ve Orman Bakanlığı. Çalışma izni verilen deney hayvanı üretici, kullanıcı ve tedarikçi kuruluşlar. Erişim adresi (26 Temmuz 2023): https://www.tarimorman.gov.tr/Konu/1007/Calisma-Izni-Verilen-Deney-Hayvani-Uretici-Kullanici-ve-Tedarikci-Kuruluslar.
• Ayaz, E., Yilmaz, H., Ozbek, H., Tas, Z. ve Orunc, O. (2007). The effect of Nigella sativa oil against Aspiculuris tetraptera and Hymenolepis nana in naturally infected mice. Saudi Medical Journal, 8(11), 1654-1657.
• Beyhan, Y. E., Özkan, A. T. ve İde, T. (2015). Laboratuvar fare, sıçan ve kobaylarında dışkı bakısı ile helmintlerin araştırılması. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi, 24, 33-36.
• Burgu, A., Öge, S. ve Gönenç, B. (1996). Farelerde Aspiculuris tetraptera ve Syphacia obvelata’ya karşı doramectin ve ivermektin’in etkisi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 2(2), 135-138.
• Foletto, V. R. S., Vanz, F., Gazarini, L., Stern, C. A. J. ve Tonussi, C. R. (2015). Efficacy and security of ivermectin given orally to rats naturally infected with Syphacia spp., Giardia spp. and Hymenolepis nana. Laboratory Animals, 49(3), 196-200. https://doi.org/10.1177/0023677214562850
• Hickman, D., Swan, M. ve Hartmann, G. P. (2008). A cost-effective and efficacious method of pinworm treatment for large colonies of mice. Lab Animal, 37(7), 308-312. https://doi.org/10.1038/laban0708-308
• ISO. (International Organization for Standardization). (2006). Microbiology of food and animal feeding stuffs — Horizontal method for the enumeration of coliforms — Colony-count technique. ISO 4832:2006. ICS: 07.100.30 Food microbiology.
• ISO. (International Organization for Standardization). (2008). Microbiology of food and animal feeding stuffs — Horizontal method for the enumeration of yeasts and moulds — Part 2: Colony count technique in products with water activity less than or equal to 0,95. ISO 21527-2:2008. ICS: 07.100.30 Food microbiology.
• ISO. (International Organization for Standardization). (2013). Microbiology of the food chain - Horizontal method for the enumeration of microorganisms - Part 2: Colony count at 30° C by the surface plating technique. ISO 4833-2:2013. ICS: 07.100.30 Food microbiology.
• ISO. (International Organization for Standardization). (2017a). Microbiology of the food chain — Horizontal method for the detection, enumeration and serotyping of Salmonella — Part 1: Detection of Salmonella spp. ISO 6579-1:2017. ICS: 07.100.30 Food microbiology.
• ISO. (International Organization for Standardization). (2017b). Microbiology of the food chain — Horizontal method for the detection and enumeration of Listeria monocytogenes and of Listeria spp. — Part 1: Detection method. ISO 11290-1:2017. ICS: 07.100.30 Food microbiology.
• ISO. (International Organization for Standardization). (2021). Microbiology of the food chain — Horizontal method for the enumeration of coagulase-positive staphylococci (Staphylococcus aureus and other species) — Part 1: Method using Baird-Parker agar medium. ISO 6888-1:2021. ICS: 07.100.30 Food microbiology.
• Jarošová, J., Antolová, D., Zalesny, G. ve Halán, M. (2020). Oxyurid nematodes of pet rodents in Slovakia - a neglected zoonotic threat. Braz J Vet Parasitol, 29(1), e014319. https://doi.org/10.1590/S1984-29612019072
• Mahler, M.,Berard, M., Feinstein, R., Gallagher, A., Illgen-Wilcke, B., Pritchett—Corning, K. ve Raspa, M. (2014). FELASA recommendations for the health monitoring of mouse, rat, hamster, guinea pig and rabbit colonies in breeding and experimental units. Laboratory Animals, 48(3), 178-192. https://doi.org/10.1177/0023677213516312
• McKenney, E. A., Williamson, L., Yoder, A. D., Rawls, J. F., Bilbo, S. D. ve Parker, W. (2015). Alteration of the rat cecal microbiome during colonization with the helminth Hymenolepis diminuta. Gut Microbes, 6(3), 182–193. https://doi.org/10.1080/19490976.2015.1047128
• Nicklas, W. (2008). International harmonization of health monitoring. ILAR Journal, 49(3), 338-346. https://doi.org/10.1093/ilar.49.3.338
• Reynolds, L. A., Finlay, B. B. ve Maizels, R. M. (2015). Cohabitation in the Intestine: Interactions among helminth parasites, bacterial microbiota, and host immunity. The Journal of Immunity, 195(9), 4059-4066. https://doi.org/10.4049/jimmunol.1501432
• Taffs, L. F. (2009). Continuous feed medication with thiabendazole for the removal of Hymenolepis nana, Syphacia obvelata and Aspiculuris tetraptera in naturally infected mice. Journal of Helminthology, 49(3), 173-177. https://doi.org/10.1017/S0022149X00023609
• Turel, I., Ayaz, E. ve Dinc, H. (2013). Anthelmintic effect of Plantago major L. in mice infected with Aspiculuris tetraptera. YYU Veteriner Fakültesi Dergisi, 24(1), 15–17.