AHİLİK SİSTEMİNİN İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ (İKY) AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: FÜTÜVVET, AHİLİK ve İKTİSADİ HAYAT ÖZEL SAYISI, 132 - 149, 21.12.2021

Ahmet Ünsür

Öz

Ahilik temelini İslam dini esaslarının oluşturduğu bir mesleki örgütlenme biçimidir. Bu yapı bütün dinamikleri ile aktif olduğu dönemlerde sadece mesleki bakımdan değil, uzunca yıllar iktisadi, siyasi, askeri, sosyal bütün alanlarda da etkili olmuştur. Bu nedenle ahilik modeli pek çok araştırmaya konu edilmiş, günümüzde yaşanan iktisadi, sosyal vb. sorunların çözümüne katkı sağlayıp sağlayamayacağı yönüyle değerlendirilmiştir. Bu çalışma da benzer amaçla gerçekleştirilmiştir. Günümüzde, kapitalizmin de etkisiyle çalışma hayatında yaşanan İKY sorunlarının sürekli arttığı ve etkilerinin sadece iktisadi hayatı değil, hayatın bütün safhalarını kapsadığı bilinen bir gerçektir. Buna yönelik sorun çözme yaklaşımlarının ise palyatif kalmaktan öteye geçemediği görülmektedir. Bu çalışmada ahilik modeli İKY uygulamaları bakımından incelenmiş, günümüz İKY uygulamalarına örnek olabilecek yönleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucu, modelin başarısındaki temel faktörün iyi tasarlanmış iş modeli ile İslam ahlakı değerlerine dayalı değerlerle yönetim anlayışı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahilik;, Ahlak;, İKY

Teşekkür

Ahilik gibi önemli bir konuyu ele alan 'özel sayı' çıkarma girişiminizden dolayı tebrik eder, böyle bir çalışmaya katkı amaçlı nazik davetinize teşekkür eder, çalışmalarınızda muvaffakiyetler dilerim. Saygılarımla...

Kaynakça

• KAYNAKÇA 1. Abdünnafi, İ. (1307). Müntehabat-i nafie-i risale-i kuşeyriyye. İstanbul: İstanbul Matbaası.
• 2. Andrews, K. R. (2005). Uygulamada ahlak: Şirket ahlakı (Harward Business Review). C. Engin (Çev.). İstanbul: MESS Yayınları.
• 3. Anonim-II. Fütüvvetname. Marmara Ünv. Nadir Eserler Koleksiyonu, 12879/Y003.04.
• 4. Araz, N., Günay, U., Tan, N., Toygar, K., Öksüz, E. & Seyidoğlu, B. (1994). 21. Yüzyılın eşiğinde örf ve adetlerimiz. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• 5. Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• 6. Bayram, M. (1995). Ahi Evren tasavvufi düşüncenin esasları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• 7. Bikun, R. İ. (2004). İş ahlakı. A. Yaşar (Çev.). İstanbul: İGİAD Yayınları.
• 8. Bingöl, D. (2010). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ.
• 9. Blannchard, K. & O’connor, M. (1998). Değerlerle yönetim. Kader Ay (Çev.). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• 10. Buhari, Muhammed b. İsmail (1315). el-Camiu-s saḥiḥ. İstanbul: Matbaa-i Amire.
• 11. Çağatay, N. (1997). Bir Türk kurumu olan ahilik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• 12. Çetin, C., Arslan, M. L., & Dinç, E. (2015). İnsan kaynakları yönetimi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ.
• 13. DeCenzo, D., Robbins, S. P. & Verhulst, S. L. (2017). İnsan kaynakları yönetiminin temelleri. C. Çetin ve M. L. Arslan (Çev. & Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• 14. Dransfield, R. (2000). Human resources management. Oxford: Heinemann Educational Publishers.
• 15. Durna, U. & Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219.
• 16. Dündar, G. (2013). Kariyer geliştirme, İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ.
• 17. Ekinci, Y. (1989). Ahilik ve meslek eğitimi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• 18. Ekinci, Y. (2008). Ahilik. Ankara: Özgün Matbaacılık.
• 19. Erdoğmuş, N. (2003). Kariyer geliştirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• 20. Erdoğmuş, N. (2018). Örgütsel ahlak: Örgütlerde iş ahlakı uygulamaları, N. Erdoğmuş, Ö. Torlak ve K. B. Tiryaki (Ed.). Temelleri ve uygulamalarıyla iş ahlakı içinde. İstanbul: İGİAD Yayınları.
• 21. eş-Şerif, Ş. A. (1986). İslam’da iş işçi ve ücret hukuku. M. Keskin (Çev.). İstanbul: İhya Yayınları.
• 22. Faroqhi, S. (2011). Osmanlı zanaatkarları. Z. Kılıç (Çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• 23. Gülerman, A. & Taştekil, S. (1993). Ahi teşkilatının Türk toplumunun sosyal ve ekonomik yapısı üzerindeki etkileri. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Açıklama ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
• 24. Gümüşhanevi, A. Z. (1982). Ramuz-ul ehadis. A. Bekkine (Terc.). İstanbul: Milsan Basımevi.
• 25. Hamel, G. & Breen, B. (2007). Yönetimin geleceği. F. Gülfidan (Çev.). İstanbul: MESS Yayınları.
• 26. Hamitoğulları, B. (1986). İktisadi kalkınmamızda ahiliğin anlamı ve önemi, Ahilik ve esnaf. İstanbul: İstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Dernekleri Birliği Yayınları.
• 27. Hunt, S. D. & Morgan, R. M. (1994). Organizational commitment: One of many commitmens or key mediating construct? Academy of Management Journal, 37(6), 1568-1587.
• 28. Kandemir, Y. (1979). Örneklerle İslam ahlakı. İstanbul: Nesil Yayınları.
• 29. Karaman, H. (1981). İslam’da işçi-işveren münasebetleri. İstanbul: Marifet Yayınları.
• 30. Karaman, H., Çağrıcı, M., Dönmez, İ. K. & Gümüş, S. (2020). Kur’an yolu: Türkçe meal ve tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• 31. Kaya, U. (2013). Değerler eğitiminde bir meslek teşkilatı: Ahilik. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(26), 41-69.
• 32. Kazıcı, Z. (1988). Ahilik. TDV İslam Ansiklopedisi, 1, 540-542.
• 33. Klatt, L. A., Murdick, R. G. & Shuster, F. E. (1985). Human resource management. Ohio: Charles E. Merrill Company.
• 34. Köprülü, M. F. (1981). Türk edebiyatında ilk mutasavvıflar. Ankara: DİB Yayınları.
• 35. Kütükoğlu, M.(1986). Osmanlı esnafında oto kontrol müessesesi, Ahilik ve esnaf, İstanbul: İstanbul Esnaf ve Sanatkarlar Dernekleri Birliği Yayınları.
• 36. McHugh, F. P. (1992). İş ahlakı (Ethics). İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
• 37. Mondy, R. W. (2017). İnsan kaynakları yönetimi. G. Tozkoparan & M. Çolak (Çev. & Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• 38. Noe, R. A. (1999). İnsan kaynaklarının eğitim ve gelişimi. C. Çetin (Çev.). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• 39. Ocak, A. Y. (1996). Fütüvvet. TDV İslam Ansiklopedisi, 13, 261-263.
• 40. Pekolcay, N. (1986), İslami Türk edebiyatı metinlerinde ahiliğin anlam ve önemi. Türk kültürü ve ahilik, İstanbul: Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları.
• 41. Sabuncuoğlu, Z. (2011). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• 42. Sadeq, A. H. M. (2018). Islamic ethics in human resource management, International Journal of Islamic Management And Business, 7(1), 43-55.
• 43. Sevinç, N. (1992). Osmanlı’nın yükselişi ve çöküşü. İstanbul: Burak Yayınevi.
• 44. Soykut, R. (1978). Esnaf kimdir?. Ankara: Esnaf Araştırma-Eğitim Merkezi Yayınları.
• 45. Soykut, R. (1980). İnsanlık bilimi ahilik. Ankara: Afşaroğlu Matbaası.
• 46. Stone, R. J. (2005). Human resource management. Australia: John Wiley and Sons.
• 47. Ştefanescu, D. C. & Doval, E. (2010). Implications of ethical values on management. Review of General Management, 11, 36-41.
• 48. Tabakoğlu, A. (2008). Ahilik ve iş ahlakı, İş ahlakı sempozyumu bildiriler kitabı içinde (37-52). İstanbul: İGİAD Yayınları.
• 49. Taberani, Süleyman b. Ahmed b. Eyyub (1415). Mu’cem-ul evsat. Tarık b. İvazullah b. Muhammed (Thk.). Kahire: Dar-ul Haremeyn.
• 50. Taeschner, F. (1955). İslam orta çağında fütüvve, F. Işıltan (Çev.), İstanbul Ünv. İktisat Fakültesi Mecmuası, 15 (1-4), 3-32.
• 51. Trevino, L. K. & Nelson, K. A. (2011). Managing business ethics: Straight talk about how to do it right. New Jersey: John Wiley & Sons.
• 52. Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu-TESK (1973). Cumhuriyetin ellinci yılında esnaf ve sanatkar. Ankara: Güneş Matbaacılık.
• 53. Uçkun, G., Uçkun, S. & Üzüm, B. (2018). Türk kültüründe ahilik: İnsan kaynağı yetiştirmedeki yeri ve önemi, TÜRKKÜM uluslararası Türk kültürü ve medeniyeti kongresi, (1022-1030).
• 54. Ülgener, S. F. (2006). İktisadi çözülmenin ahlak ve zihniyet dünyası. İstanbul: Derin Yayınları.
• 55. Ünsür, A . (2005). Kütahya fincancılar esnafı anlaşması, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 0 (50) , 575-589.
• 56. Ünsür, A. (2019. İnsan kaynakları yönetimine ahlaki perspektif (İKY süreçlerinin ahlaki değerler açısından değerlendirilmesi), İş Ahlakı Dergisi, 12 (2), 95-154.
• 57. Ünsür, A. (2020/a). Ahilik sistemi değerleri yönetim ve eğitimi, Değerler Eğitimi Dergisi, 18 (39) , 297-337.
• 58. Ünsür, A. (2020/b). İş’te insan ve ahlak (İş ahlakı). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi (dem) Yayınları.
• 59. Wittek, P. (1971). Osmanlı imparatorluğunun kuruluşu. G. Yalter (Çev.). İstanbul: Türkiye Yayınevi.
• 60. Wright, P. (1994). İslami firmalarda örgütsel davranış, İş hayatında İslam insanı içinde (143-154). İstanbul: MÜSİAD Araştırma Raporları 9.
• 61. Yeşil, R., Kart, M. & Aslanderen, M. (2020). Ahilik ve değer eğitimi modeli ADEM. Konya: Çizgi Kitabevi.
• 62. Zaim, S. (1997). Çalışma ekonomisi. İstanbul: Filiz Kitabevi.