Uzmanlaşmanın Bakanlıklarda Görünümü

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 3, 600 - 619, 29.01.2019

Hatice Altunok

Öz

Yönetim sürecinin verimliliğe ulaşma araçlarından
biri uzmanlaşmadır. Sanayi Devrimiyle örgütler büyük bir değişime uğramış
hacimleri, yönetim ilkeleri ve hedefleri farklılaşmıştır. Bu durum, teknolojiye
uyum sağlamak, üretim sürecini hızlandırmak gibi nedenlerle karmaşık bir
nitelik taşımıştır. Çalışanlardan maksimum düzeyde yararlanılması için işbölümü
ve uzmanlaşma ilkesi benimsenmiş ve örgütlerde çalışanlar, örgüt
faaliyetlerinden biri üzerinde uzmanlaşmaya başlamıştır. Bilimsel yönetim
anlayışıyla başlayan yönetim incelemelerinde daha fazla verimliliğe ulaşmak
için kullanılabilecek araçlardan biri olarak uzmanlaşma görülmüştür. Kuramların
evrimiyle zaman zaman insan ögesi öne çıkarılmış ve örgütlerin amaçlarına
ulaşmada kullandıkları araçlarda değişiklikler görülmüştür. Ancak bu durum
çalışanlardan mevcuttan daha fazla katkı sağlanması arayışını değiştirmemiştir.  Özel sektör karakterinde uygulanması daha
kolay olan bu fikirler 1980’lerle birlikte kamu yönetimine de aktarılmıştır.
Kamu örgütlerinde de verimliliği sağlama odaklı düşünce geliştirilmiş,
çalışanların nitelikleri ve çalışma kriterleri gibi unsurlar bu düşünceyle
uyumlu hale getirilmiştir. Uzmanlaşma da bahsedilen amaçlara yönelik bir araç
olarak hem özel hem de kamu sektöründe gelişmiştir. Bu çalışma kapsamında Türk
kamu yönetiminde uzmanlaşma, bakanlık örgütlenmesindeki ‘uzman’ kadroların
nicel ve nitel durumu sunularak incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yönetim, kamu yönetimi, uzmanlaşma, kariyer uzman istihdamı, bakanlıklar

The View of Specialization in Ministries

Öz

One of the instruments of the administrative process
to achieve efficiency is specialization. Organizations have undergone a
significant change with the Industrial Revolution; therefore, their scope,
management principles, and objectives have differentiated. The transition was complicated
by reasons such as adopting new technologies and efforts to accelerate the production
process. In order to maximize the benefit from the staff, the principle of
division of labor and specialization has been adopted and each employee working
in an organization has started to specialize on one of the activities of the organization.
In management reviews that started with a scientific management approach,
specialization has been regarded as one of the tools that can be used to
achieve greater efficiency. Occasionally, the evolution of theories has brought
forward the human element and changes have been observed in the means used by
organizations to achieve their goals. However, this has not changed the search
for more contributions from employees. These ideas which are easier to implement
in the private sector have been transferred to the public administration in the
1980s. The notion focusing on the provision of efficiency in the public organizations
was developed, and elements such as qualifications and employment criteria of
the employees were aligned with this idea. Specialization has developed in both
the private and public sectors as a tool for the mentioned objectives. Within
the scope of this study, the specialization of Turkish public administration
was examined by presenting the quantitative and qualitative status of the ‘expert’
staff in the ministerial organization.

Anahtar Kelimeler

Management, public administration, specialization, employment of experts, ministeries

Kaynakça

• Albayrak, S. O. (2016). Kariyer Uzmanlık Sistemi. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Atchison, T. J. (1970). Örgütlerde Yetki Bölünmesi. (E. Eren, Çev.). People The Management Of People at Work, July-August.
• Aydın, M. A. (2006). Bir Kariyer Meslek Grubu Olarak Uzmanlık ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Örneği: Yasama Uzmanlığı. Yasama Dergisi. (2), ss. 146-164.
• Baransel, A. (1993). Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi. Cilt:1. İstanbul: İşletme Fakültesi Yayını.
• Başbuğ, A. (2010).Sosyal Hukuk. Ankara: Binyıl Yayıncılık.
• Canman, D. (1995). Çağdaş Personel Yönetimi.Ankara: TODAİE Yayını.
• Carauşan, M. (2012). The Professionalization Of Public Administration Romania, Administratio,4 (1), (P. 83-96).
• Daft, R. L. (2015). Örgüt Kuramları ve Tasarımını Anlamak. (S. Yürür, Çev.), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• DPB (1963). Hükümete Sunulan Yabancı Uzman Raporları (1949-1959 Yılları Arasında), Ankara.
• DPD (1963). 1962 Yılında Devlet Personel Dairesine Verilen Yabancı Uzman Raporları. Ankara.
• Dıamond, J. (2010). Tüfek Mikrop ve Çelik. (Ü. İnce, Çev.), Ankara: TÜBİTAK Yayını.
• Durgun, Ş. (2010). Modernleşme ve Siyaset. Ankara: Binyıl Yayınevi.
• Erdem, T. (2009). Modernleşme. Feodaliteden Küreselleşmeye. T. Erdem (Ed.), Ankara: Lotus Yayınevi.
• Eryılmaz, B. (1994). Kamu Yönetimi. İzmir: Üniversite Kitabevi.
• Etzıonı, A. (1969). Modern Örgütler. Ankara: Güzel İstanbul Matbaası.
• Fayol, H. (2005). Genel ve Endüstriyel Yönetim, (M. Asım Çalıkoğlu, Çev.), Ankara: Adres Yayınları.
• Fişek, K. (1979). Yönetim, Ankara: Sevinç Matbaası.
• Güler, B. A. (2012). Yetki Kanunu-6223: Genel Özellikler Üzerine Bir Değerlendirme, Kanun Hükmünde Kararnamelerle Yönetmek, (Der: A. Argun Akdoğan), Ankara: Memleket Yayınları.
• Illıch, I. (2002). Tüketim Köleliği. (M. Karaşahan, Çev.), İstanbul: Pınar Yayınları.
• Karatepe, H. (2011).Sözleşmeli Personel İstihdam Politikasında Değişim ve Günümüz Uygulamaları.Bütçe Dünyası Dergisi, 1 (25), ss. 188-203.
• Karasu, K. (2001).Profesyonelleşme Olgusu ve Kamu Yönetimi.Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Karslı, M. R. (2013). Kamu Kesiminde Kariyer Uzman İstihdamı.Vergi Dünyası Dergisi, (386), as. 92-101.
• Keskin, H., Akgün, A. E., Koçoğlu, İ. (2016). Örgüt Teorisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (O. Akınhay, D. Kömürcü, Çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi Raporu (MEHTAP) (1966). Ankara: TODAİE Yayını.
• Navaro, D. (2014). Kariyer ve Varoluş Bir Benlik Eylemi, Ankara: Elma Yayınevi.
• Orak, C. Ç. (2012). Kamu Kurumları ve Uzmanlık İlkesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Xvı (4), ss. 291-328.
• Örnek, A. (1994). Kamu Yönetimi. İstanbul: Meram Yayıncılık.
• Robbins, S. P.,Decenzo, D. A., Coulter, M. (2013). Yönetimin Esasları, (Y. Sayılar, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Saltoğlu, M. (2006). Çevirmenin Önsözü. Adam Smith, Ulusların Zenginliği, Ankara: Palme Yayıncılık.
• Sayan, İ. Ö. (2017). Kitap İncelemesi: Süha Oğuz Albayrak: Kariyer Uzmanlık Sistemi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72 (3), (S. 791-795).
• Sayan, İ. Ö. (2016). Türkiye’de Kamu Personel Sisteminde Sorun Alanları ve Çözüm Önerileri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71 (3), (S. 669-691).
• Sayan, İ. Ö., Demirci, A.G. (2012). Kanun Hükmünde Kararnamelerle Değişen Personel Sistemi.Kanun Hükmünde Kararnamelerle Yönetmek. A. A. Akdoğan (Der.), Ankara: Memleket Yayınları.
• Simon, H. A. (1956). İdaredeki Atasözleri, (M. Soysal, Çev.). AÜSBF Dergisi, Cilt:11, (S. 85-109).
• Simon, H. A.,Smithburg, D. W., Thompson, V. A. (1980). Kamu Yönetimi. (C. Mıhçıoğlu, Çev.).Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Smith, A. (2006). Ulusların Zenginliği. (M. Saltoğlu, Çev.), Ankara: Palme Yayıncılık.
• Taylor, F. W. (2005). Bilimsel Yönetimin İlkeleri, (H. Bahadır Akın, Çev.), Ankara: Adres Yayınları.
• TÜBA (2011). Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Weber, M. (2005). Bürokrasi ve Otorite, (H. Bahadır Akın, Çev.), Ankara: Adres Yayınları.
• Weber, M. (1996). Sosyoloji Yazıları.(Çev: Taha Parla), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özgüler, V. C. (2012). Yeni Teknolojiler ve Örgütler. Örgüt Sosyolojisi. M. Zencirkıran (Ed.). Bursa: Dora Yayınları.
• http://www.aile.gov.tr/data/56d469a8369dc56f90d98bbd/2015%20y%c4%b1l%c4%b1%20bakanl%c4%b1k%20%c4%b0dare%20faaliyet%20raporu.pdf (Erişim Tarihi: 02.06.2016).