Kültürel Sıkılık-Esnekliğin Sosyal Kaytarmaya Etkisinde Örgütsel Adalet ve İletişim Doyumunun Aracılık Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 335 - 351, 08.05.2020

Arzu Uğurlu Kara , Enver Aydoğan

Öz

Çalışmada, bir örgüt kültürü boyutu olan
sıkılık-esnekliğin sosyal kaytarma eğilimi üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu
kapsamda
sıkılık esneklik algısının sosyal kaytarma eğilimi
üzerindeki etkisinde iletişim doyumu ve örgütsel adaletin aracılık rolü de
araştırılmıştır. Araştırma Ankara ilinde bulunan bazı üniversitelerde çalışan 361
akademisyenden kolayda örnekleme yöntemiyle toplanan verilerin analiziyle
gerçekleştirilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişki yapısal eşitlik modeli ile
test edilmiştir. Analiz sonucunda sıkılık-esneklik algısının sosyal kaytarmayı
anlamlı ve negatif şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca,
sıkılık-esneklik algısının sosyal kaytarma eğilimi
üzerindeki etkisinde iletişim doyumu ve örgütsel adaletin tam aracılık etkisine
sahip olduğu saptanmıştır. Çalışmanın son kısmında araştırma bulguları
tartışılarak yönetici ve araştırmacılar için önerilerde bulunulmuştur.

 

Anahtar Kelimeler

Sıkılık-esneklik, Sosyal Kaytarma, Örgütsel Adalet, iletişim Doyumu

Kaynakça

• Downs, C. W. and Hazen, M. D. (1977). A factor analytic study of communication satisfaction. Journal of Business Communication, 14 (3), 63-73.
• Eroğlu, E. ve Özkan, G. (2008). “Analyzing The Relationship Between The “Organizational Culture” And “Communicational Satisfaction” And An Application In Eskisehir Woodlands Administration” 6th International Symposium Communication in the Millenium, İstanbul: İstanbul Üniversitesi. ISBN: 978-975-404-833-9. Erişim tarihi 10 Mart 2017. yer: cim.anadolu.edu.tr.
• Gelfand, M. J., Nishii, L. H. and Raver, J. L. (2007). On the nature and importance OF cultural Tightness-looseness. CAHRS Working Paper Series, 1-59. Ithaca, NY: Cornell University, School of Industrial and Labor Relations, Center for Advanced Human Resource Studies. http://digitalcommons.ilr.cornell.edu/cahrswp/462 adresinden 5 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.Gelfand M. J., Raver, J. L., Nishii, L., Leslie, L.M., Lun, J., Lim, B.J., Duan, L., D’Amato, A., Almaliach, A., Ang, S., Aycan, Z., Arnadottir, F., Biasoli, Z.M.M., Boehnke, K., Boski, P., Cabecinhas, R., Chan, D., Chhokar, J., Ferrer, M., Fischlmayr, I. C., Fischer, R., Fülöp, M., Georgas, J., Kashima, E. S., Kashima, Y., Kim, K., Lempereur, A., Marquez, P., Othman, R., Overlaet, B., Panagiotopoulou, P., Peltzer, K., Perez-Florizno, L. R., Petrovna, L., Realo, A., Schei, V., Schmitt, M., Smith, P. B., Soomro, N., Szabo, E., Taveesin, N., Toyama, M., Vliert, E.V., Vohra, N., Ward, C., Yamaguchi, S., Yan, X. (2010). The Difference Between “Tight” and “Loose” Societies Revisited: Ecological, Socio-Political, and Societal Correlates of Tightness-Looseness in Modern Nations. Working Paper. http://www.gelfand.umd.edu/science.pdf adresinden 5 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.
• Gelfand M. J., Raver, J. L., Nishii, L., Leslie, L.M., Lun, J., Lim, B.J., Duan, L., Almaliach, A., Ang, S., Arnadottir, J., Aycan, Z., Boehnke, K., Boski, P., Cabecinhas, R., Chan, D., Chhokar, J., D’Amato, A., Ferrer, M., Fischlmayr, I. C., Fischer, R., Fülöp, M., Georgas, J., Kashima, E. S., Kashima, Y., Kim, K., Lempereur, A., Marquez, P., Othman, R., Overlaet, B., Panagiotopoulou, P., Peltzer, K., Perez-Florizno, L. R., Ponomarenko, L., Realo, A., Schei, V., Schmitt, M., Smith, P. B., Soomro, N., Szabo, E., Taveesin, N., Toyama, M., Vliert, E.V., Vohra, N., Ward, C., Yamaguchi, S. (2011). Differences Between Tight and Loose Cultures: A 33-Nation Study. Science. 332: 1100. http://www.gelfand.umd.edu/science.pdf adresinden 5 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.
• George, J. M. (1992). Extrinsic and intrinsic origins of perceived social loafing in organizations. Academy of Management Journal, 35 (1), 191-202.
• Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow. Journal of Management, 162(2), 399-432.
• Gray, J., and Laidlaw, H. (2004). Improving the measurement of communication satisfaction. Management Communication Quarterly, 17, 425-448.
• Gülnar, B. (2009). İletişim doyumu boyutları ile örgütlenme yapısı ilişkisi: Selçuk Üniversitesi akademisyenleri örneği. Selçuk İletişim, 5, 62-82.
• Heuvel, M., Demerouti, E., Bakker, A. B. and Schaufeli, W. B. (2013). Adapting to change: The value of change information and meaning-making, Journal of V ocational Behavior, 83, 11–21.Kandlousi N, Sheykh A E, Anees, J A ve Anahita A (2010) Organizational Citizenship Behavior in Concern of Communication Satisfaction: The Role of the Formaland Informal Communication”, Intemational Journal of Business and Management, 5(10), 51-61.
• Kilmann, R. H., Saxton, M. J., & Serpa, R. (1986). Issues in understanding and changing culture. California Management Review, 28(2), 87-94.Kline, Rex B., (2015). Principles and Practice of Structural Equation Modeling, (4. Baskı), Guilford, New York.Marsh, H. W., Hau, K. T. and Wen, Z. (2004). In Search of Golden Rules: Comment on Hypothesis-Testing Approaches to Setting Cutoff Values for Fit Indexes and Dangers in Overgeneralizing Hu and Bentler’s (1999) Findings, STRUCTURAL EQUATION MODELING, 11(3), 320–341 Copyright © 2004, Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi: AMOS Uygulamaları, Detay Yayıncılık, ANKARA.Moorman, R. H. (1991). Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors: Do Fairness Perception Influence Employee Citizenship?. Journal of Applied Psychology, 76(6), 845-855.
• Mulwey P.W. and Klein H. J. (1998). The impact of perceived loafing and collective efficacy on group goal processes and group performance. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 74, 62-87.Ostroff, C. and Bowen, D.E. (2000). Moving HR to a higher level: HR practices and organizational effectiveness. In K.J. Klein & S.W.J. Kozlowski (Eds.), Multilevel theory, research, and methods in organizations: Foundations, extension, and new directions (211-266). San Francisco, CA: Jossey-Bass Inc.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan Örgütsel Adaletin Bireylerarası Saldırgan Davranışlar Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
• Özmen, Ö., Arbak, Y. ve Özer P. (2007). Adalete Verilen Değerlerin Adalet Algıları Üzerindeki Etkisinin Sorgulanmasına İlişkin Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 7 (1), 17–33.
• Özeren, E. (2011). Örgüt Kültüründe Yeni Bir Boyut Olan Sıkılık-Esneklik İle Örgütsel Yenilikçilik İlişkisi: Türk Ve İtalyan Mermer Sektöründe Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.Pelto, P. (1968). The difference between ‘tight’ and ‘loose’ societies. Transaction, 5, 37-40.
• Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y., & Podsakoff, N. P. (2003). Common Method Biases in Behavioral Research: A Critical Review of the Literature and Recommended Remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), 879-903.
• Schermelleh-Engel, K., Helfried, M. and Hans, M. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures, Methods of Psychological Research, 8(2), 23-74.
• Schneider, B., Salvaggio, A.N. and Subirats, M. (2002). Climate strength: A new direction for climate research. Journal of Applied Psychology, 87, 220-229.
• Sefton, L. A. (1999). Does ıncreased employee participation affect job satisfaction, communication satisfaction and organizational commitment?: A quantitative study ıncorporating the views of both management and non-management. Unpublished Doctoral Dissertation, Southern Illınois University at Carbondale, UMI Dissertation Service
• Sorenson, J. B. (2002). The strength of corporate culture and reliability of firm performance. Administrative Science Quarterly, 47, 70-91.
• Söyük, S. (2007) Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerine Etkisi Ve İstanbul İlindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sünnetçioğlu, S., Korkmaz, H. ve Koyuncu, M. (2014). Konaklama işletmelerinde algılanan örgüt kültür tipinin çalışanların sosyal kaytarma davranışlarını algılamasına etkisi üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 17-34.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları, Ekinoks Yayınları, ANKARA.Şeşen, H. ve Kahraman, Ç. A. (2014). İş arkadaşlarının sosyal kaytarmasının, bireyin iş tatmini, örgütsel bağlılık ve kendi kaytarma davranışlarına etkisi, İş ve İnsan Dergisi, Cilt 1 , Sayı 1, 43 – 51.
• Taşçıoğlu, H. (2010). Örgüt Kültürünün Örgütsel Adalete Etkisi: Bir Örnek Olay. Doktora Tezi Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Taylor, A. J. W. (2003). Justice as a Basic Human Need. New Ideas In Psychology, 21, 209-219.
• Triandis, H. C. (1989). The self and social behavior in differing cultural contexts. Psychological Review, 96, 506-520.
• Tsaw, D., Murphy, S and Detgen, J. (2011). Social loafing and culture: Does gender matter?. International Review of Business Research Papers, 7 (3), 1 – 8.
• Wasti A. ve Fiş¸ A. M. (2010). Örgüt kültüründe sıkılık-esneklik boyutu ve kurumsal girişimciliğe etkisi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 10, 11–32.
• Williams, K. D., Karau, S. J. and Bourgeois, M. J. (1993). Working on collective tasks: Social loafing and social compensation. In M. Hogg & D. Abrams (Eds.), Group motivation: Social psychological perspectives (130-148). New York: Harvester Wheatsheaf.