Büyüme ve İhracat İlişkisinin Türkiye için Tarihsel Ayrıştırma Yöntemi ile İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 646 - 663, 19.08.2020

Gürcan Aygün

Öz

Bu makalenin amacı, tarihsel ayrıştırma yöntemi ile Türkiye’deki ihracat-büyüme arasındaki ilişkiyi incelemektir. Kullanılan veriler üçer aylık frekansta mevsimsellikten arındırılmış reel ihracat ve reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) verileri olup 1988:1–2019:4 dönemini kapsamaktadır. 1980 sonrası dönemde, Türkiye’de özellikle tartışılan ihracata dayalı büyüme hipotezinin geçerliliği, daha önce bu gibi çalışmalarda kullanılmayan tarihsel ayrıştırma yöntemi ile analiz edilmiştir. Böylece tüm gözlem dönemi için birleştirilmiş sonuçlar üretmek yerine değişkenler arasındaki zamanla değişen şoklar üreterek daha doğru bir bütünsel sonuç elde edilmiştir. Çalışma kapsamında elde edilen bulgular bize, ihracat artışının ekonomik büyüme üzerinde daima pozitif ancak görece daha az bir etkisinin olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan, ekonomik büyümede meydana gelen bir artışın ise kriz dönemlerinde ihracata olumlu yansımadığı, ancak normal dönemlerde ihracatı ciddi anlamda desteklediği sonucuna ulaşmaktayız. Ancak özellikle iç kaynaklı krizlerin olduğu dönemlerde ekonomik büyümenin ihracat büyümesi üzerindeki etkisinin fazla olduğu görülmüştür. Analiz döneminde ihracatın büyümeyi hep desteklediği, büyümenin ise kriz dönemleri dışında ihracatı desteklediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İhracat, ekonomik büyüme, , ihracata dayalı büyüme hipotezi, tarihsel ayrışma yöntemi, Türkiye

Kaynakça

• Akkaş, İ., & Öztürk, M. (2016). Türkiye'de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Analizi. Journal of International Social Research, 9(42).
• Al Mamun, K. A., & Nath, H. K. (2005). Export-led growth in Bangladesh: a time series analysis. Applied Economics Letters, 12(6), 361-364.
• Aslan, A., & Topcu, E. (2018). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezine Yeni Bir Yaklaşım: Türkiye Ekonomisi Üzerine Sektörel Bir Uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (20), 119-134.
• Aytemiz, S. (2011). Türkiye İhracatının Sabit Piyasa Payı Yöntemi ile Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, C.XIII, S II:181-201
• Bakari, S. (2017). The relationship between export, import, domestic investment and economic growth in Egypt: Empirical analysis. Euro Economica, 36(2), 34-43.
• Balcılar, M., & Özdemir, Z. A. (2013). The export-output growth nexus in Japan: a bootstrap rolling window approach. Empirical Economics, 44(2), 639-660.
• Balassa B (1978) Exports and economic growth: further evidence. J Dev Econ 5(2):181–189
• Değer, M. K., & Doğanay, M. A. (2016). Yükselen Piyasa Ekonomilerinde İhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkileri: Panel Veri Analizleri (1996-2014). Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 12(2).
• Dura, Y. C., Beşer, M. K., & Acaroğlu, H. (2017). Türkiye’nin İhracata Dayalı Büyümesinin Ekonometrik Analizi. Ege Academic Review, 17(2).
• Ee, C. Y. (2016). Export-led growth hypothesis: empirical evidence from selected Sub-Saharan African countries. Procedia Economics and Finance, 35(2), 232-240.
• Ekanayake, E. M. (1999). Exports and economic growth in Asian developing countries: Cointegration and error-correction models. Journal of economic development, 24(2), 43-56.
• Efron, B., The jackknife, the bootstrap, and other resampling plans. Vol. 38. 1982: Siam.
• Ersin, İ. (2018). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezinin Test Edilmesi: MINT Ülkeleri Örneği. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-38.
• Evlimoğlu, U., & Yenipazarlı, A. (2015). Dünyada Yaşanan Son Ekonomik Krizlerin Ortak Paydası: Yayılma Etkisi ve Belirleyicileri Üzerine Bir Değerlendirme. Kafkas University. Faculty of Economics and Administrative Sciences Journal, 6(10), 91.
• İzgi, B. B., & Yilmaz, H. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İhracat ve İthalat: Nedensellik İlişkisi (1992-2016). İktisadi Yenilik Dergisi, 5(2), 54-74.
• Hosein, R., Deonanan, R., & Evans, K. (2019). Foreign Direct Investment, Exports and Economic Growth in SIDS: Evidence from Saint Lucia. Economia Internazionale/International Economics, 72(1), 47-76.
• Kaldor N. (1967). Strategic factors in economic development. New York State School of Industrial and Labour Relations, Cornell University, Ithaca
• Krueger AO (1978). Foreign trade regimes and economic development: liberalisation attempts and consequences. Ballinger, Cambridge
• Krugman, P. (1984). Import protection as export promotion. Monopolistic competition and international trade.
• Kónya, L. (2004). Export-led growth, growth-driven export, both or none? Granger causality analysis on OECD countries. Granger Causality Analysis on OECD Countries (August 17, 2008). Applied Econometrics and International Development, 4(1).
• Küçükaksoy, İ., Çifçi, I., & Özbek, R. İ. (2015). İhracata dayalı büyüme hipotezi: Türkiye uygulaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 691-720.
• Lütkepohl H. New introduction to multiple time series analysis. Springer Science & Business Media; 2005.
• Mangır, F. (2012). Export and economic growth in Turkey: Co-integration and causality Analysis. Economics, Management and Financial Markets, 7 (1): 67- 80.
• Medina-Smith, E. J. (2000). Is the export-led growth hypothesis valid for developing countries? A case study of Costa Rica. Policy Issues in International Trade and Commodities, 7.
• Özcan, B., & Özçelebi, O. (2013). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi Türkiye için Geçerli mi?. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yönetim ve Ekonomi, 20(1), 1-14.
• Özpolat, A. (2019). Gelecek-11 Ülkelerinde İhracat ve Büyüme İlişkisi: Bootstrap Granger Nedensellik Analizi. Journal of Yaşar University, 14(56), 522-535.
• Pata, U. K. (2017). Türkiye’de Diş Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkileri: Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi (1971-2014). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(1).
• Phillips PC (1987) Time series regression with a unit root. Econometrica 55:277–302
• Phillips PC, Perron P (1988) Testing for a unit root in time series regression. Biometrika 75:335–346
• Şahin, D., & Durmuş, S. (2018). Türkiye'de Diş Ticaret Ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi. Journal of International Social Research, 11(60).
• Sağlam, Y., & Egeli, H. A. (2015). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi: Türkiye Örneği. Dokuz Eylul University Journal of Graduate School of Social Sciences, 17(4).
• Şimdi, H., & Şeker, A. (2018). Büyük İhracat Pazarları Ekonomik Büyümeyi Etkiliyor Mu? Türkiye Örneği. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 485-499.
• Şimşek, M. (2003). İhracata Dayalı-Büyüme Hipotezinin Türkiye Ekonomisi Verileri ile Analizi, 1960–2002. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 43-63.
• Telatar, O. M., Değer, M. K., & Doğanay, M. A. (2016). Teknoloji yoğunluklu ürün ihracatının ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye örneği (1996: Q1-2015: Q3). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(4).
• Temiz, D. (2010). Türkiye’de Reel İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1965-2009 Dönemi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1-2), 71-82.
• Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995), “Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes”, Journal of Econometrics, 66(1), 225-250.
• Uysal, Ö., & Sat, S. (2019). The Causal Relationship Between Economic Growth and Export: The Case of Russia. İstanbul İktisat Dergisi, 69(1), 43-65.
• Yurdadoğ, V., Bal, H., & Albayrak, M. (2019). İhracata Dayali Büyüme Hipotezi: Polonya Ekonomisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(2), 31-44.
• Yurdakul, F., & Aydin, M. (2018). Ekonomik Büyüme ve Diş Ticaret Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 23-36.
• Yüksel, S., & Zengin, S. (2016). Causality relationship between import, export and growth rate in developing countries. International Journal of Commerce and Finance, 2(1), 147-156.
• Yüksel, S. (2017). The impacts of research and development expenses on export and economic growth. International Business and Accounting Research Journal, 1(1), 1-8.