Institutionalization of Administrative and Military Knowledge: Executive Education in Enderun School

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 3, 805 - 826, 25.12.2020

Tekin Avaner Cenay Babaoğlu

Öz

İdari ve Askeri Bilginin Teşkilatlanması: Enderun Mektebinde Yönetici Eğitimi

Öz

Dünyanın sayılı yönetim okullarından biri olan Enderun, Türk idare tarihi açısından yalnızca tarihi bir kurum değildir. Özellikle kamu yönetimi eğitimi açısından üzerinde titizlikle durulması gereken bir yapıdır. Kamu yönetimi eğitiminde model arayışları devam ederken Enderun okullarından çıkarılacak dersler vardır. Bu amaçla çalışmada Enderun okullarının iç işleyişi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Okulun yapısı, verilen eğitimin niteliği ve unsurları bu kapsamda incelenmiştir. Son olarak Enderun’un ve yönetici eğitiminin dönüşümü incelenerek, günümüze dair çıkarımlarda bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk idare tarihi, yönetici eğitimi, Osmanlı, Enderun, kameralizm, yönetim okulu

Kaynakça

• Akkutay, Ü. (1984). Enderûn Mektebi, No: 38, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Ali Seydi Bey (t.y.). Teşrifatımız ve Teşkilatımız, (haz.) Niyazi Ahmet Banoğlu, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul.
• Ali Ufki Bey (Albertus Bobovius) (2013). Saray-Enderun (Topkapı Sarayında Yaşam), (Çev. Türkis Noyan), İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Baykal, İ. H. (1953). Enderun Mektebi Tarihi (Kuran: Fatih Sultan Mehmed), 1. Cilt, Halk Basımevi, İstanbul: İstanbul Fethi Derneği Neşriyatı,
• Binark, İsmet (1970). “Osmanlı İmparatorluk Sarayının Enderun-ı Hümayun Teşkilatı”, Önasya Dergisi, 5 (53-54), s.1-30.
• Enç, M. (2004). “Enderun”, Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı, 1. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi, (Haz.) M. R. Şirin, İstanbul, s.37-84.
• Ergin, O. (1939). Türkiye Maarif Tarihi, Cilt 1, İstanbul: Osmanbey Matbaası.
• Günay, Ö. F. (2004). “Üst Düzey Kamu Yöneticilerinin Yetiştirilmesi”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Hafız Hızır İlyas Ağa (1987). Tarih-i Enderun Letaif-i Enderun (1812-1830), (Yay. Hz. Cahit Kayra), İstanbul: Güneş Yayınları.
• İnalcık, H. (2003). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kurban, S. (2016). “Tanzimat Sonrası Dönemden Günümüze Üst Düzey Yönetici Eğitimi”, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 1, s. 71-81.
• Kılıç, C. (2010). “Enderun Mektebi Örnekleminde Günümüz Üstün Yetenekli Çocukların Eğitiminin Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kılıç, M. (2016). Soysuzlar Mektebi Enderun ve Türklerin Kaderi, 4. Baskı, İstanbul: İrfan Yayıncılık,
• Koçi Bey (1972) Risaleler, (Yay. Haz. Zuhuri Danışman), Devlet Kitapları, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Köktaş, A. (2000). “Osmanlı Devleti’nde Saray Teşkilatı: Enderun Mektebi”, Yeni Türkiye Dergisi, 32 (701) (Osmanlı Özel Sayısı II, Ekonomi ve Toplum), s.717-721.
• Mardin, Ş. (1991). “Geleneksel Seçkin Eğitiminin Yeniden Kurulamaması”, Türk Modernleşmesi: Makaleler 4, (1. Baskı), İstanbul: İletişim Yayınları, s.278-284.
• Nazif, N. 1943). “Enderun”, Yedigün Dergisi, 27 Eylül, 22 (551), s.8 ve 11.
• Öztaş, N. (2013). "Enderun: Osmanlı Yüksek İdare Mektebi", Der. Y. Bulut, V. Eren, S. Karakaya, A. Aydın, Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, Ankara: Pegem, s.885-889.
• Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi (1. Baskı), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,
• Serin, N. (1988). “Mekteb-i Mülkiye’den Siyasal Bilgiler Fakültesine 125. Yıl”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 43 (1-2), s. 9-17. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/449/5048.pdf, Erişim Tarihi: 12.08.2019.
• Simavi, L. (2004). Son Osmanlı Sarayında Gördüklerim (2. Baskı), [Çev. S. Kara, N. Uğurlu], İstanbul: Örgün Yayınevi.
• Simit, M. E. (2019). “Kapatılış Sürecinde Enderun-ı Hümayun ve Enderun Mektebi”, VAKANÜVİS- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 4 (1), s.318-359.
• Tavernier, J. B. (2014). 17. Yüzyılda Topkapı Sarayı (4. Baskı), [Çev. Teoman Tunçdoğan], İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Turan, Ş. (2018). “Enderun Eğitim Sisteminin Türk Eğitim Sisteminde Uygulanabilirliği Üzerine”, Marmara Üniversitesi ve İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Türkyılmaz, M. (2009). “Osmanlı Klasik Döneminde, Enderun Mektebindeki Üst Düzey Yönetici Eğitimi İle Günümüzdeki Üst Düzey Yönetici Eğitiminin Karşılaştırılması”, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Uşaklıgil, H. Z. (2012). Saray ve Ötesi (2. Baskı), [Yay. Haz. Nur Özmel Akın], İstanbul: Özgür Yayınları,
• Uzunçarşılı, İ. H. (2014). Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı (4.baskı), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Yavuzyiğit, M. H. (1999). Mülkiye Tarihi (1859-1999), Ankara: Mülkiyeliler Birliği Yayını. 703 Sayı ve 9 Temmuz 2018 tarihli “Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180709M3.pdf, Erişim Tarihi: 17.05.2019