Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Bütçe Sürecine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 3, 721 - 736, 25.12.2020

Abdulkerim Çalışkan , Pınar Bengi Kaya , Merve Malak

Öz

Ülkemizde çok uzun yıllardır uygulanan parlamenter hükümet sistemi 2017 yılında anayasa değişikliği önerisi ile terk edilmiş ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi şeklinde adlandırılan hükümet sistemi kabul edilmiştir. Ülkemiz tarihinde önemli bir reform olarak ifade edilebilecek bu sistem, kamu yönetiminin yapısı ve işleyişi hususunda ciddi değişiklikleri beraberinde getirmiştir. Bu değişikliklerden birisi, bakanlık sayısının azaltılarak 16’ya düşürülmesidir. Kamu hizmeti üreten idari teşkilat yapısının değişmesi ise doğal olarak bütçe sürecine ilişkin de birtakım değişiklikler getirmiştir. Bu çalışmada siyasal sistem ele alınarak Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemi irdelenmektedir. Nitekim Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi birçok değişikliği beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda söz konusu sistemin yargı, yürütme ve yasamaya ilişkin meydana getirdiği değişiklikler detaylı olarak incelenmektedir. Bu değişikliklerin önemli bir ayağını ise bütçe sürecinde yapılan değişiklikler oluşturmaktadır. Bu nedenle çalışmada eski sistem dikkate alınarak Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi sonrasında bütçe sürecinde yaşanan değişikliklere ilişkin birtakım değerlendirmelerde bulunulmaktadır. Çalışma sonucunda ilgili sistemin, genel hatları ile parlamenter sistem ve başkanlık sisteminin eksik ve aksayan yönlerinin analiz edilerek iyileştirildiği bir karma sistem olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Siyasal Sistem, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Bütçe Süreci

The Impact of the Presidential Government System on the Budget Process

Öz

The parliamentary government system, which has been implemented for many years in our country, was abandoned in 2017 with the proposal of a constitutional amendment, and a government system called the Presidential Government System was adopted. This system, which can be expressed as an important reform in our country's history, has brought about serious changes in the structure and functioning of public administration. One of these changes is the decrease in the number of ministries. In this context, the number of ministries in the Presidential Government System is determined as sixteen. In addition to the change in the number of ministries of the new system, there have also been some changes in the budget process. In this study, the Presidential Government System is examined by considering the political system. This system has brought many changes with it. The changes brought about by the system regarding the judiciary, executive, and legislatures are examined in detail. An important pillar of these changes is the changes made in the budget process. Therefore, some evaluations are made regarding the changes in the budget process after the Presidential Government System, taking into account the old system. As a result of the study, it is seen that the related system is a mixed system in which the parliamentary system and the presidential system are analyzed and improved.

Anahtar Kelimeler

Political System, Presidential Government System, Budget Process

Kaynakça

• Akıncı, B. (2017a). “Türkiye’de Hükümet Sistemi Tartışmaları ve Cumhurbaşkanlığı”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Akıncı, B. (2017b). “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Olası Demokratik ve Ekonomik Etkileri”. International Periodical for the Languages Literature and History of Turkish or Turkich, 12(24), 1-16.
• Ayman Güler, B. (2016). http://yeniadana.net/haber/baskanlik-rejimi-zorlamasindan-vazgecilmeli-11664.html?deskmode=1?m=1
• Erdoğan, M. (2016). “Başkanlık Sistemi, Latin Amerika Tecrübesi ve Türkiye”. Liberal Perspektif Analiz, 3, 4-37.
• Ersöz, O. (2017). Cumhurbaşkanlığı Hükümeti Sistemi, Uluslararası Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Düzenleyen: Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Gönenç, M. L. (2018). Uygulamada Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, 1-6.
• Gülener, S., Miş, N. (2017). Cumhurbaşkanlığı Sistemi. SETA.
• Kartal, N., Demirhan, Y. (2017). Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Sistemi ve Yeni Sistemin Kamu Yönetimine Yansımaları, Uluslararası Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Düzenleyen: Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Keskinsoy, Ö., Kaya, S. B. (2018). “Türkiye’nin Hükümet Sistemleri Üzerine Bir Değerlendirme”. TBB Dergisi, 137, 67-96.
• Parsak, M. (2012). “Parlamenter/Başkanlık/Yarı Başkanlık Hükümet Sistemlerine Genel Bir Bakış ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Hükümet Sistemi”. Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı, 1-20.
• Puig, G. V. (2002). “Parliamentary versus Presidential Government”. Australian Institute of Policy & Science, 74(5), 9-11.
• Turan, A. M. (2018). “Türkiye’nin Yeni Yönetim Düzeni: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”. Social Sciences Research Journal, 7(3), 42-91.
• Turhan, M. (1983). “Stabilization of the Parliamentary System in Turkey”. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1), 133-149.
• Turhan, M. (1992). “Parliamentarism or Presidentialism? "Consiıtuiıonal Choices for Turkey"”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47(1-2), 153-168.
• Tüğen, K. (2018). Devlet Bütçesi. İzmir: Bassaray Matbaası.
• Yüksel, İ. (2017). “6771 Sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu’nun Ardından Kanun Yapma Yöntemi”. Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 251-274.
• http://mecliste.org/guncelleme/butce-gorusmeleri-yeni-sisteme-gore-nasil-degisti, 22.01.2019.
• http://mecliste.org/wp-content/uploads/2018/10/Madde-madde-Anayasa-Değişikliğiyle-bütçenin-hazırlanışı-ve-görüşmesi-nasıl-değişti.pdf, 16.01.2019.
• http://www.bumko.gov.tr/TR,41/butce-hazirlama-sureci.html, 22.01.2019.
• https://www.bumko.gov.tr/Eklenti/11218,20192021butcehazirlikduyurupdf.pdf?0, 21.01.2019.
• 1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, R.G: 10.072018, No:30474.
• 13 Nolu Stratejı̇ ve Bütçe Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesı̇, R.G. Tarihi: 24.7.2018, No:30488.
• 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, R.G. Tarihi: 24.12.2013, No: 25326.
• 6771 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun