Piyasa Yoğunlaşması ve İhracat İlişkisi: İSO 1000 Firmaları Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 1090 - 1107, 31.12.2021

Ebubekir Karaçayır , Affan Hakan Çermikli

https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.920596

Öz

Bir ülkenin ihracat performansının belirlenmesinde bir çok teorik yaklaşım mevcuttur. Endüstri yapısının, ihracat performansı üzerindeki etkisi, endüstri iktisat teorisine dayanmaktadır. Endüstri iktisadında önemli bir ağırlığa sahip Yapı-Davranış-Performans paradigması, firmaların ihracat performansının, içinde bulundukları endüstri yapısınından etkilendiğini savunmaktadır. Piyasa yoğunlaşması, endüstrilerdeki rekabetin derecesini göstermekte ve endüstrilerin yapısının belirleyicileri arasındadır. Türkiye ekonomisinde en büyük 500 sanayi kuruluşu ve ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu birleştirilerek, İSO (İstanbul Sanayi Odası) 1000 firma listesi elde edilebilmektedir. Çalışmanın temel amacı da bu listeden faydalanılarak, endüstri yapısı (piyasa yoğunlaşması, sermaye yoğunluğu ve ihracatçı oranı) değişkenlerinin ihracat yoğunluğu üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Türkiye ekonomisinde, panel veri tahmin yöntemi kullanılarak, 2016-2019 dönemi yıllık verileri ile endüstri yapısının ihracat yoğunluğu üzerindeki etkisi incelenmiştir. Türk imalat sanayinde faaliyet gösteren 305 firma verisi, çalışma kapsamında oluşturulan ampirik modellerde analiz edilmiştir. Ampirik sonuçlara göre piyasa yoğunlaşması ve endüstri ihracatçı oranı, ihracat yoğunluğunu pozitif yönde ve istatistiki olarak anlamlı olarak etkilemektedir. Sermaye yoğunluğunun ise ihracat yoğunluğu üzerindeki etkisi anlamsız olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Piyasa Yoğunlaşması, İhracat, Rekabet, İSO

The Relationship Between Market Concentration And Export: An Empirical Analysis On ISO 1000 Firms

Öz

There are many theoretical approaches in determining the export performance of a country. The impact of the industrial structure on export performance is based on industrial economic theory. The Structure-Conduct- Performance paradigm, which has an important place in the industrial economy, argues that the export performance of firms is affected by the industrial structure they are in. Market concentration indicates the degree of competition in the industries and is among the determinants of the structure of the industries. ISO (Istanbul Chamber of Industry) 1000 firm list is formed by combining Turkey’s top 500 and second top 500 industrial enterprises list. The main purpose of the study is to investigate the effect of industry structure (market concentration, capital intensity, and exporter orientation) variables on export intensity by making use of this list. This study investigated the impact of industry structure on export intensity with annual data for the period 2016-20019 by the panel data estimation in the Turkish economy. Empirical models created within the scope of the study analyzed 305 firm data operating in the Turkish manufacturing industry. According to the empirical results, market concentration and the export orientation affect the export intensity positively and statistically. The effect of capital intensity on export intensity is found to be insignificant.

Anahtar Kelimeler

Market Concentration, Export, Competition, ISO

Kaynakça

• Bramati, M. C., Gaggero, A. A., & Solomon, E. (2015). International trade and domestic competition: evidence from Belgium. Review of Industrial Organization, 4(46), 383-399.
• Clougherty, J. A., & Zhang, A. (2009). Domestic rivalry and export performance: theory and evidence from international airline markets. Canadian Journal of Economics, 2(42), 440-468.
• El-Osta, B., MacPhee, C. R., & Rosenbaum, D. I. (19996). International trade, foreign direct investment, and domestic market performance. Eastern Economic Journal, 1(22), 63-73.
• Glejser, H., Jacquemin, A., & Petit, J. (1980). Exports in an imperfect competition framework: an analysis of 1,446 exporters. The Quarterly Journal of Economics, 3(94), 507-524.
• Henderson, D. R., & Frank, S. D. (1990). Industrial organization and export competitiveness of u.s food manufacturers. 3rd Annual Symposium on International Economic Competitiveness.
• Hollis, A. (2003). Industrial concentration, output, and trade: an empirical exploration. Review of Industrial Organization, 2(22), 103-119.
• U.S. Department of Justice and the Federal Trade Commission (2010). Horizontal merger guidelines. Erişim Tarihi: 01.02.2021, https://www.justice.gov/atr/horizontal-merger-guidelines-08192010.
• ISO (2021). Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu. Erişim tarihi: 01.02.2021, http://www.iso500.org.tr.
• Kim, D., & Marion, B. W. (1997). Domestic market structure and performance in global markets: theory and empirical evidence from U.S food manufacturing industries. Review of Industrial Organization, 12(3), 335-354.
• Koo, A. Y., & Martin, S. (1984). Market structure and U.S trade flows. International Journal of Industrial Organization 2, 173-197. Pagoulatos, E., & Sorensen, R. (1976). International trade, ınternational ınvestment and ındustrial profitability of U.S manufacturing. The Southern Economic Journal (42), 425-434.
• Porter, M. E. (1990). The competitive advantage of nations. Harvard Business Review, 73-93.
• Reis, J., & Forte, R. (2014). The impact of industry characterıstıcs on fırms’ export intensıty. FEP Working Papers 524 February.
• Şahin, A. (2008). Dış ticaret ve piyasa yoğunlaşması ilişkisi: Türk imalat sanayi üzerine bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zhao, H., & Zou, S. (2002). The impact of industry concentration and firm location on export propensity and intensity: an empirical analysis of Chinese manufacturing firms. Journal of International Marketing, 1(10), 52-71.