Operational and Intermediation Efficiencies of Commercial Banks in Turkey: A Two-Stage Network DEA Application

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 386 - 409, 27.04.2022

Ceren Dirik , İlkut Elif Kandil Göker

Öz

It is known that the banking operation process fits into the network systems consisting of interrelated sub-processes. On the other hand, there is no consensus on the role of deposits in the bank operation process due to the conflict between the production and intermediation approaches. In this study, which is stimulated by questioning the dual role of deposits, it is aimed to perform a cross-sectional analysis on the efficiency of the Turkish banking sector, which has not yet reflected its potential depth and is highly dependent on deposits. Accordingly, bank deposit is defined as an intermediate variable and a two-stage network DEA (Data Envelopment Analysis) model in which the first stage represents operational efficiency while the second stage represents intermediation efficiency is used. In the analysis based on the 2020 data of 23 deposit banks operating in Turkey, the findings reveal that the average 26% inefficiency in the industry is mostly related to the operational inefficiency, and the standard DEA approach overestimates the efficiency scores. In addition, banks are divided into four groups according to the first and second stage efficiency scores, target values are calculated for each group and bank type, and evaluations are made on the similarities/differences between the groups.

Anahtar Kelimeler

Operational Efficiency, Intermediation Efficiency, Two-Stage Network Data Envelopment Analysis, Banking Sector

Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Üretim ve Aracılık Etkinlikleri: İki-Aşamalı Network VZA Uygulaması

Öz

Bankacılık operasyon sürecinin birbiriyle ilişkili alt süreçlerden oluşan network sistemlere uyduğu bilinmektedir. Öte yandan, üretim ve aracılık yaklaşımları arasındaki çatışmadan dolayı mevduatın banka operasyon sürecindeki rolüne ilişkin bir fikir birliği bulunmamaktadır. Mevduatın ikili rolünün sorgulanması ile yola çıkılan bu çalışmada, potansiyel derinliğini henüz yansıtmamış ve mevduata yüksek oranda bağımlı olan Türk bankacılık sektörünün etkinliği üzerine kesitsel bir inceleme gerçekleştirmek amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, banka mevduatı bir ara değişken olarak tanımlanmakta ve birinci aşama üretim etkinliğini, ikinci aşama ise aracılık etkinliğini temsil etmek üzere iki-aşamalı bir network VZA (Veri Zarflama Analizi) modelinden yararlanılmaktadır. Türkiye’de faaliyet gösteren 23 mevduat bankasının 2020 yılı verilerinin kullanıldığı analizde, bulgular sektördeki ortalama %26’lık etkinsizliğin çoğunlukla üretim etkinsizliğinden kaynaklandığını ve standart VZA yaklaşımının etkinlik skorlarını olduğundan fazla tahminlediğini ortaya koymaktadır. Buna ek olarak, birinci ve ikinci aşama etkinlik skorlarına göre bankalar dört gruba ayrılmakta, her bir grup ve banka türü için hedef değerler hesaplanmakta ve gruplar arasındaki benzerlikler/farklılıklar hakkında değerlendirmeler yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Üretim Etkinliği, Aracılık Etkinliği, İki-Aşamalı Network Veri Zarflama Analizi, Bankacılık Sektörü

Kaynakça

• Alhassan, A.L. ve Tetteh, M.L. (2017). Non-Interest Income and Bank Efficiency in Ghana: A Two-Stage DEA Bootstrapping Approach. Journal of African Business, 18(1), 124-142.
• Atan, M. (2003). Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi ile Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi. Ekonomik Yaklaşım, 14(48), 71-86.
• Aysin, M.E. ve Çalmaşur, G. (2020). Türk Bankacılık Endüstrisinde Etkinlik Analizi: Küresel Finans Krizi Sonrası için Bir Uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (29), 79-96.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (2021). “2020 Faaliyet Raporu”, 14 Temmuz 2021 tarihinde https://www.bddk.org.tr/KurumHakkinda/EkGetir/5?ekId=22 adresinden erişildi.
• Banker, R.D., Charnes, A. ve Cooper, W.W. (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, 30(9), 1078-1092.
• Behdioğlu, S. ve Özcan, G. (2009). Veri Zarflama Analizi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 301-326.
• Budak, H. (2011). Veri Zarflama Analizi ve Türk Bankacılık Sektöründe Uygulaması. Marmara Fen Bilimleri Dergisi, 23(3), 95-110.
• Charnes, A., Cooper, W.W. ve Rhodes, E. (1978). Measuring the Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research, 2(6), 429-444.
• Chen, Y., Cook, W.D., Kao, C. ve Zhu, J. (2013). Network DEA Pitfalls: Divisional Efficiency and Frontier Projection under General Network Structures. European Journal of Operational Research, 226(3), 507-515.
• Chen, Y., Cook, W.D., Li, N. ve Zhu, J. (2009). Additive Efficiency Decomposition in Two-Stage DEA. European Journal of Operational Research, 196(3), 1170-1176.
• Chen, Y., Cook, W.D. ve Zhu, J. (2010). Deriving the DEA Frontier for Two-Stage Processes, European Journal of Operational Research. 202(1), 138-142.
• Chen, X., Skully, M. ve Brown, K. (2005). Banking Efficiency in China: Application of DEA to Pre- and Post-Deregulation Eras: 1993-2000. China Economic Review, 16(3), 229-245.
• Coelli, T.J., Rao, D.S.P., O’Donnell, C.J. ve Battese, G.E. (2005). An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis, 2. Baskı. New York: Springer.
• Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Tone, K. (2007). Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA-Solver Software, 2. Baskı. New York: Springer.
• Çınar, Y. (2009). Quarterly Performance and Stability Patterns of the Turkish Largest Commercial Banks in 2003-2009 Period: An Application of Data Envelopment Window Analysis. 12th International Conference on Finance & Banking: Structural and Regional Impact of Financial Crises Conference Proceedings, 87-111.
• Demir, Y. ve Gençtürk, M. (2006). İMKB’de İşlem Gören Yerli ve Yabancı Bankaların Göreli Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçümü. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 49-74.
• Denizer, C.A., Dinç, M. ve Tarımcılar, M. (2007). Financial Liberalization and Banking Efficiency: Evidence from Turkey. Journal of Productivity Analysis, 27(3), 177-195.
• Dia, M., Golmohammadi, A. ve Takouda, P.M., (2020). Relative Efficiency of Canadian Banks: A Three-Stage Network Bootstrap DEA. Journal of Risk and Financial Management, 13(4), 68.
• Diler, M. (2011). Efficiency, Productivity and Risk Analysis in Turkish Banks: A Bootstrap DEA Approach. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 5(2), 71-133.
• Ekinci, R. (2020). İstenmeyen Çıktı Altında Etkinlik Analizi: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Analiz. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(43), 199-228.
• Farrell, M.J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency. Journal of the Royal Statistical Society, Series A, General, 120(3), 253-281.
• Fukuyama, H. ve Matousek, R. (2011). Efficiency of Turkish Banking: Two-Stage Network System. Variable Returns to Scale Model. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 21(1), 75-91.
• Fukuyama, H. ve Weber, W.L. (2010). A Slacks-Based Inefficiency Measure for a Two-Stage System with Bad Outputs. Omega, 38(5), 398-409.
• Işık, İ. ve Hassan, M.K. (2002). Technical, Scale and Allocative Efficiencies of Turkish Banking Industry. Journal of Banking & Finance, 26(4), 719-766.
• Kahveci, E., Celen, Y. ve Ekşi, İ.H. (2013). Türk Mevduat Bankalarının Performansının VZA Pencere Analizi ile Belirlenmesi. Bankacılar Dergisi, 24(86), 53-66.
• Kao, C. (2014). Efficiency Decomposition in Network Data Envelopment Analysis. W.D. Cook, J. Zhu (Ed.), Data Envelopment Analysis: A Handbook on the Modeling Internal Structures and Networks içinde (ss. 55-77). New York: Springer.
• Kao, C. ve Hwang, S.N. (2008). Efficiency Decomposition in Two-Stage Data Envelopment Analysis: An Application to Non-Life Insurance Companies in Taiwan. European Journal of Operational Research, 185(1), 418-429.
• Kao, C. ve Hwang, S.N. (2011). Decomposition of Technical and Scale Efficiencies in Two-Stage Production Systems. European Journal of Operational Research, 211(3), 515-519.
• Li, Y., Chen, Y.K, Chien, F.S., Lee, W.C. ve Hsu, Y.C. (2016). Study of Optimal Capital Adequacy Ratios. Journal of Productivity Analysis, 45(3), 261-274.
• Liang, L., Cook, W.D. ve Zhu, J. (2008). DEA Models for Two‐Stage Processes: Game Approach and Efficiency Decomposition. Naval Research Logistics, 55(7), 643-653.
• Lim, S. ve Zhu, J. (2016). A Note on Two-Stage Network DEA Model: Frontier Projection and Duality. European Journal of Operational Research, 248(1), 342-346.
• Lim, S. ve Zhu, J. (2019). Primal-Dual Correspondence and Frontier Projections in Two-Stage Network DEA Models. Omega, 83, 236-248.
• Öksüzkaya, M. ve Atan, M. (2017). Türk Bankacılık Sektörünün Etkinliğinin Bulanık Veri Zarflama Analizi ile Ölçülmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (18), 355-378.
• Sarı, S. (2020). 1999-2017 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü ve Kredilerin Gelişimi. The Journal of Social Science, 4(7), 328-348.
• Sathye, M. (2003). Efficiency of Banks in a Developing Economy: The Case of India. European Journal of Operational Research, 148(3), 662-671.
• Staub, R.B., Souza, G.S. ve Tabak B.M. (2010). Evolution of Bank Efficiency in Brazil: A DEA Approach. European Journal of Operational Research, 202(1), 204-213.
• Şahin, F. ve Özdemir, D. (2020). Ticari Bankaların Etkinliklerinin VZA ve Malmquist TFV Endeksi ile İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(4), 1559-1580.
• Topak, M.S. ve Alacaatlı, Y. (2020). Bankalarda Etkinliğin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi: Türkiye’deki Kamu, Özel ve Yabancı Sermayeli Bankalar Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 4340-4350.
• Türkiye Bankalar Birliği (2004). Türk Bankacılık Sektörü (2004 Türkiye İktisat Kongresi Raporu). Bankacılar Dergisi, 15(49), 68-99.
• Türkiye Bankalar Birliği (2020a). “Aktif Büyüklüklerine Göre Banka Sıralaması – 2020 – Eylül”, 14 Temmuz 2021 tarihinde https://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/Aktif_Buyukluklerine_Gore_Banka_Siralamasi/3900 adresinden erişildi.
• Türkiye Bankalar Birliği (2020b). “Temel Ekonomi ve Bankacılık Göstergeleri Türkiye – AB Ülkeleri”, 14 Temmuz 2021 tarihinde https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/7708/TR-AB_2019.pdf adresinden erişildi.
• Türkiye Bankalar Birliği (2021). “Gruplar Bazında, Banka ve Bankaların Şube Sayıları”, 23 Temmuz 2021 tarihinde https://www.tbb.org.tr/modules/banka-bilgileri/banka_sube_bilgileri.asp adresinden erişildi.
• Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı (2014). “Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) Finansal Hizmetler Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, 10 Temmuz 2021 tarihinde https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/10_FinansalHizmetler.pdf adresinden erişildi.
• Wang, K., Huang, W., Wu, J. ve Liu, Y.N. (2014). Efficiency Measures of the Chinese Commercial Banking System Using an Additive Two-Stage DEA. Omega, 44, 5-20.
• Wanke, P. ve Barros, C. (2014). Two-Stage DEA: An Application to Major Brazilian Banks. Expert Systems with Applications, 41(5), 2337-2344.
• Yayar, R. ve Karaca, S.S. (2014). Efficiency Analysis in Turkish Banking Sector. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 1-15.