An Evaluation On The Merit-Related Problem Fields Of The Turkish Public Personnel System (2): Public Sector Employment and Merit

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 3, 1191 - 1226, 09.01.2024

Ali Güneyi

https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.1314445

Öz

The status of the public personnel is one of the main factors for determining their admission procedures to the public service, their advancement and promotion in office, and termination of service. The status also determines the guarantees and financial rights given to public personnel. So, there is a strong relationship between public sector employment and merit. According to the Civil Servants Law; civil servants, contracted personnel and workers are the main employment types in the Turkish public personnel system. Subcontracted employment in the public sector is also an important issue that should be examined within the scope of merit. In addition, career professions, exceptional positions, and senior executives have special importance within the scope of the principle of merit. In this study, the forms of employment in the Turkish public personnel system are examined in terms of merit, including the transformation experienced in this regard. The data sources of the study have been legislation and relevant official reports. The main outcome of the study is that there is confusion about the forms of employment in the public sector and this confusion makes it difficult to establish a merit-based public personnel system.

Anahtar Kelimeler

Merit, Employment, Public Personnel, Public Personnel System, Public Administration

Türk Kamu Personel Sisteminin Liyakatle İlgili Problem Sahaları Üzerine Değerlendirme (2): Kamuda İstihdam Şekilleri ve Liyakat

Öz

Kamu personelinin tabi olduğu statü, söz konusu personelin kamu hizmetine alınma esasları, görevde ilerleme ve yükselmesi ve görevinin sona erdirilmesinin yanında sahip olacağı güvence ve özlük hakları açısından da belirleyici bir unsurdur. Dolayısıyla kamuda istihdam şekilleri ile liyakat ilkesi arasında doğrudan bir bağlantı vardır. Mevcut durumda Devlet Memurları Kanunu’na göre memur, sözleşmeli personel ve işçi olmak üzere üç ana istihdam şekli olmakla birlikte kamuda taşeron istihdamı da liyakat ilkesi kapsamında değerlendirilmesi gereken bir konudur. Bunun yanında kariyer meslekler, istisnai memurluk ve üst kademe kamu yöneticileri liyakat ilkesi açısından özel önem arz etmektedir. Bu çalışmada Türk kamu personel sisteminde istihdam şekilleri, bu konuda yaşanan dönüşümü de içerecek şekilde liyakat ilkesi özelinde incelenmiştir. Çalışmanın veri kaynaklarını mevzuat ve konuyla ilgili resmi raporlar oluşturmuştur. Çalışmada ulaşılan temel sonuç kamuda istihdam şekilleri ile ilgili bir karmaşanın olması ve bu karmaşanın liyakate dayalı kamu personel sisteminin tesisini zorlaştırması olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Liyakat, İstihdam, Kamu Personeli, Kamu Personel Sistemi, Kamu Yönetimi

Kaynakça

• Acar, M. (2020). Kamu personel rejiminde reform ihtiyacı. Ankara: Özgürlük Araştırmaları Derneği, Liberal Perspektif Rapor. Sayı: 15.
• Adal, H.Ş. (1968). Kamu personel idaresi. İstanbul: Ahmet Sait Matbaası.
• Akçakaya, M., İlhan, K. (2021). Bürokrasi-siyaset ilişkisi bağlamında başkanlık ve cumhurbaşkanlığı hükümet sistemlerinin incelenmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 589-624.
• Albayrak, S.O. (2016). Kariyer uzmanlık sistemi. Ankara: TODAİE.
• Albayrak, S.O. (2020). Türkiye’de üst kademe kamu yöneticiliğine atanma. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 15(33), 101-140.
• Arap, S.K. (2018). Yerel yönetimlerde personel sistemi üzerine bir çözümleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(1), 119-141.
• Canman, D. (1988). Türkiye'de kamu personel rejiminde iyileştirme çalışmaları ve son gelişmeler. Türk İdare Dergisi, (378), 137-155.
• Devlet Personel Başkanlığı. (2018). Kamu personeli istatistikleri. Ankara.
• Devlet Personel Dairesi. (1962). Devlet personel rejimi hakkında ön rapor. Ankara.
• Devlet Personel Dairesi. (1963a). Devlet memurları kanunu tasarısı ve gerekçesi. Ankara.
• Devlet Personel Dairesi. (1963b). Devlet personel rejimi hakkında teklifler. Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2001). Sekizinci beş yıllık kalkınma planı, yerel yönetimler özel ihtisas komisyonu raporu. DPT: 2538– ÖİK: 554. Ankara.
• Gözler, K. (2017). Cumhurbaşkanlığı sistemi mi, başkanlık sistemi mi, yoksa neverland sistemi mi? 16 Nisan’da neyi oylayacağız? (http://www.anayasa.gen.tr/neverland.pdf).
• Güneyi, A. (2021). Türk kamu personel sisteminin liyakatle ilgili problem sahaları üzerine değerlendirme (1). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 1054-1089.
• Güneyi, A. (2022). Türk kamu personel sisteminde liyakat: Resmi raporlar üzerinden bir analiz. Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
• Güran, S. (1980). Memur hukukunda kayırma ve liyakat sistemleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Fakülteler Matbaası.
• İzci, F. (2017). Yeni anayasa değişikliği çerçevesinde yürütme organında meydana gelen değişimler. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(özel sayı 4), 1-16.
• Karslı, M. R. (2020). Üst kademe yöneticilerinin atama usul ve esasları üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 28(1), 187-208.
• Kocaman, H. (2007). Hukuki tarihçesiyle istisnai memuriyet ve TBMM örneği. Yasama Dergisi, (4), 57-83.
• Memur-Sen. (2022). Türkiye’de kamu personel sistemi (mevzuat-analiz-yorum). Ankara: Semih Ofset Matbaacılık.
• Mercimek, Ş. (2018). Bürokratik vesayet anlayışına cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi’nin etkisi. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 131-149.
• Meriç, O. (1974). Siyasal iktidar ve yüksek yöneticiler sorunu. Amme İdaresi Dergisi, 7(3), 73-78.
• Oliveira, E., Abner, G., Lee, S., Suzuki, K., Hur, H., Perry, J. L. (2023). What does the evidence tell us about merit principles and government performance? Public Administration, 1–23.
• Öktem, M.K. (1992). Türk kamu personel yönetiminin gelişimi. Amme İdaresi Dergisi, 25(2), 85-105.
• Ömürgönülşen, U. (2003). Kamu sektörünün yönetimi sorununa yeni bir yaklaşım: yeni kamu işletmeciliği. Acar, M. ve Özgür, H. “Çağdaş Kamu Yönetimi I” içinde. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Öztekin, A. (2008). Türk kamu personel yönetiminde liyakat ve kariyerden kaynaklanan sorunlar ve çözüm önerileri. Türk İdare Dergisi, (459), 13-36.
• Öztürk, N. K. (2019). Cumhurbaşkanlığı sisteminde üst düzey memurların atanması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(4), 1279-1297.
• Sayan, İ.Ö. (2016). Türkiye’de kamu personel sisteminde sorun alanları ve çözüm önerileri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(3), 669-691.
• Şen, M.L. (1995). Liyakat ilkesi ve Türk personel sistemindeki uygulaması. Amme İdaresi Dergisi, 28(1), 77-92.
• Sherk, J. (2021). Increasing accountability in the civil service. Washington, DC: Center for American Freedom. (https://americafirstpolicy.com/latest/increasing-accountability-in-the-civil-service).
• Sobacı, M.Z., Köseoğlu, Ö. (2018). Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde üst kademe yöneticiler raporu. Ankara: SETA Yayınları.
• Söyler, Y. (2020). 3 sayılı cumhurbaşkanlığı kararnamesine göre üst kademe kamu yöneticisi kimdir? Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1), 59-110.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2018). On birinci kalkınma planı, kamuda insan kaynakları çalışma grubu raporu. ÖİK: 825. Ankara.
• TODAİE. (1966). Merkezî hükümet teşkilâtı araştırma projesi yönetim kurulu raporu. 2’nci Baskı. Ankara.
• TODAİE.(1972). İdarenin yeniden düzenlenmesi ilkeler ve öneriler: İdari reform danışma kurulu raporu. TODAİE Yayınları No:123. Ankara: Sevinç Matbaası.
• TODAİE. (1991). Kamu yönetimi araştırması genel rapor. TODAİE Yayınları No: 238. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
• Tokgöz, H. (2016). İstisnai memuriyet. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
• Tozlu, A., Eraslan, M.T. (2012). Türkiye’de alt işverenlik uygulaması. Sayıştay Dergisi, (84), 45-62.
• Tutum, C. (1976). Yönetimin siyasallaşması ve partizanlık. Amme İdaresi Dergisi, 9(4), 9-32.
• Tutum, C. (1980). Türk personel sisteminin sorunlarına genel bir yaklaşım. Amme İdaresi Dergisi, 13(3), 95-107.