Yönetim Biliminin Doğuşunu “Frederick Winslow Taylor” ve “Sherlock Holmes” Karakteri Üzerinden Karşılaştırmalı Okumak

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 3, 1163 - 1190, 09.01.2024

Yağız Aksakaloğlu

https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.1327122

Öz

Bu çalışmada Frederick Winslow Taylor ve Sherlock Holmes karakteri üzerinden yönetim biliminin doğuşu hakkında karşılaştırmalı bir okuma yapmak amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda yönetim biliminin doğuşuna ilişkin literatür taraması yapılmakta ve S. Holmes hikaye ve romanlarından faydalanılmaktadır. Böyle bir karşılaştırma, Taylor ve Holmes arasındaki benzerlikleri ortaya koyması açısından dikkat çekicidir. Birbirine benzeyen kişisel yönleri, iş yöntemleri ve tarihsel yakınlık, Holmes hikâye ve romanlarının Taylor’ın karakterini ve çalışmalarını büyük ölçüde yansıttığını düşündürmektedir. Öte yandan Taylor’ın Holmes hikâye ve romanlarından etkilenmiş olma ihtimali bulunmaktadır. Yönetim biliminin mahiyetini anlayabilmek amacıyla Taylor’ın hayatını ve çalışmalarını incelemek alışılagelmiş bir yöntemdir fakat bu çalışmada F. W. Taylor ile birlikte Arthur Conan Doyle tarafından yazılmış “Sherlock Holmes” hikâye ve romanlarına başvurulmaktadır. Böylece Taylor’ın yanında “Sherlock Holmes” karakterinin yönetim bilimi ile olan ilişkisi sorgulanmaktadır. İlk bakışta yönetim bilimi ile bir kurmaca edebiyat ürünü olan Holmes karakteri arasında bir ilişki kurmak anlamsız gelebilmekte fakat Taylor ve Holmes arasındaki benzerlikler bu ilişkiyi anlamlandırmakta, yönetim biliminin ilgili dönemin temel ihtiyaçlarına ilişkin ortaya çıktığını ve bu dönemin temel özelliklerini yansıttığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

yönetim bilimi, Frederick Winslow Taylor, Sherlock Holmes

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

YOK

The Birth of Management Science: A Comparative Reading Between “Frederick Winslow Taylor” and the Character of “Sherlock Holmes”

Öz

In this study, it is aimed to make a comparative reading of the birth of management science through Frederick Winslow Taylor and the character of Sherlock Holmes. For this purpose, literature review on the birth of management science is made and S. Holmes stories and novels are used. Such a comparison is remarkable in that it reveals the similarities between Taylor and Holmes. The similar personal aspects, business methods, and historical affiliation point out that Holmes stories and novels largely reflect Taylor's character and works. However, it is possible that Taylor was influenced by Holmes stories and novels. To understand management science, it is a common method to examine Taylor's life and works, but in this study, "Sherlock Holmes" stories and novels written by Arthur Conan Doyle together with F. W. Taylor are used. Thus, besides Taylor, it is discussed that the character of "Sherlock Holmes" may have a role in the birth of management science. At first glance, it may seem meaningless to establish a relationship between the management science and the character of Holmes, a product of fiction, but the similarities between Taylor and Holmes make sense of this relationship and show that the management science had emerged in relation to the basic needs of the relevant period and had reflected the basic features of this period.

Anahtar Kelimeler

management science, Frederick Winslow Taylor, Sherlock Holmes

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Alvarez, J. L. & Merchán, C. (1992). The role of narrative fiction in the development of imagination for action. International Studies of Management & Organization, 22(3), 27-45.
• Bakkalbaşı, İ. O. (2017). Yönetim biliminin doğuşu ve ilk temsilcileri hakkında bir tartışma. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 39(2), 429-450.
• Blake, A. M. & Moseley, J. L. (2011). Frederick Winslow Taylor: One hundred years of managerial insight. International Journal of Management, 28(4), 346-353.
• Clark, G. W. (1996). Machine-shop engineering roots of Taylorism: The efficiency of machine-tools and machinists: 1865 – 1884. İçinde Spender, J-C. & Kijne, H. (eds.), Scientific management: Frederick Winslow Taylor’s gift to the world? (ss. 33-62). Massachusetts: Kluwer Academic Publishers.
• Czarniawska, B. (1999). Management She wrote: Organization studies and detective stories. Studies in Cultures, Organizations and Societies, 5(1), 13-41.
• Czarniawska-Joerges, B. (1995). Narration or science? Collapsing the division in organization studies. Organization, 2(1), 11-33.
• Doyle, A. C. (2015). Şüphe asla uyumaz. (Çev. C Mısırlıoğlu). İstanbul: Martı.
• Doyle, A. C. (2016). Bitmeyen şüphe. (Çev. L. Yıldırım). İstanbul: Fantastik Kitap.
• Doyle, A. C. (2016a). Korku vadisi. 2. Baskı, (Çev. Ç. Aydınoğlu). İstanbul: Elhamra Yayınları.
• Doyle, A. C. (2017). Açıklamalı notlarıyla Sherlock Holmes. I. Cilt, 3. Baskı, Leslie S. Klinger (ed.), (Çev. K. Genç & B. Göçer), İstanbul: Everest Yayınları.
• Drucker, P. F. (2014). 21. Yüzyıl için yönetim tartışmaları. 4. Baskı, (Çev. İ. Bahçıvangil & G. Gorbon), İstanbul: Epsilon.
• Eryılmaz, B. (2013). Kamu yönetimi. 6. Baskı, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Fry, B. R. & Raadschelders, J. C. N. (2017). Frederick Taylor. (Çev. N. I. Ç. İstikbal). İçinde Max Weber’den Dwight Waldo’ya kamu yönetimi (ss. 73-114). (Çev. Ed. O. Koç). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gabriel, Y. (2000). Storytelling in organizations: Facts, fictions, and fantasies. Oxford: OUP.
• Ginzburg, C. & Davin, A. (1980). Morelli, Freud and Sherlock Holmes: Clues and scientific method. History Workshop, 9, 5-36.
• Güler, B. A. (2022). Metodolojinin serüveni. Devlet Bilimi Metodolojisi Doktora Ders Notu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, 2022-2023 Akademik Yılı.
• Hatipoğlu, O. G. (2015). Amerikan yönetim düşüncesinin doğuşu (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi SBE.
• Jenks, L. H. (1960). Early phases of the management movement. Administrative Science Quarterly, 5(3), 421-447.
• Kantarcıoğlu, M. Ç. & Fedai, R. (2020). Amerikan yönetim düşüncesinin doğuşu: 1873 krizi çerçevesinde Wilson ve Taylor üzerine bir değerlendirme. Alternatif Politika, 12(3), 644-672.
• Karaduman, İ. C. (2020). Thomas Hobbes ve Leviathan’ı üzerine bir inceleme: Yönetim Bilimi’ni içeriye almak. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), 114-137.
• Kijne, H. & Spender, J-C. (1996). Introduction. İçinde Spender, J-C. & Kijne, Hugo (eds.), Scientific management: Frederick Winslow Taylor’s gift to the world? (ss. xi-xx). Massachusetts: Kluwer Academic Publishers.
• Kissane, J. & Kissane, J. M. (1963). Sherlock Holmes and the ritual of reason. Nineteenth-Century Fiction, 17(4), 353-362.
• Kociatkiewicz, J. & Kostera, M. (2012). Sherlock Holmes and the adventure of the rational manager: Organizational reason and its discontents. Scandinavian Journal of Management, 28, 162-172.
• Konnikova, M. (2016). Mastermind: Sherlock Holmes gibi düşünmek. 6. Baskı, (Çev. Z. Yeşiltuna), İstanbul: Domingo.
• Korver, T. (1996). Standards and the development of an internal labor market. İçinde Spender, J-C. & Kijne, Hugo (eds.), Scientific management: Frederick Winslow Taylor’s gift to the world? (ss.93-110). Massachusetts: Kluwer Academic Publishers.
• Fişek, K. (2015). Yönetim. 5. Baskı, Ankara: Kilit Yayınları.
• Küçük, A. (2019). Yönetim biliminin dinsel kökleri üzerine. Memleket, Siyaset, Yönetim 14(31), 29-52.
• Mihalasky, J. (1996). Scientific management in central eastern Europe: Czechoslovakia, Hungary and Poland. İçinde Spender, J-C. & Kijne, Hugo (eds.). Scientific management: Frederick Winslow Taylor’s gift to the world? (s.133-162). Massachusetts: Kluwer Academic Publishers.
• Orhan, K. (2010). ‘Modern Zamanlar’ filmi ve dönemsel bir çalışma ilişkileri yorumlaması. Çalışma ve Toplum, 1, 133-152.
• Özer, M. A. (2012). “21. Yüzyılın Modern Yönetimi İçin” geleceğe yön veren yönetim guruları. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Özer, M. A. (2016). Herbert Simon’un yönetim bilimine katkıları üzerine değerlendirmeler. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 5(11), 160-185.
• Öztaş, N. (2014). Yönetim. 2. Baskı, Ankara: Otorite.
• Papesh, M. E. (2000). Frederick Winslow Taylor. Class paper, St. Francis University.
• Phillips, N. (1995). Telling organizational tales: On the role of narrative fiction in the study of organizations. Organization Studies, 16(4), 625-649.
• Saler, M. (2003). 'Clap if you believe in Sherlock Holmes': Mass culture and the re-enchantment of modernity, c. 1890-c. 1940. The Historical Journal, 46(3), 599-622.
• Savino, D. M. (2016). Frederick Winslow Taylor and his lasting legacy of functional leadership competence. Journal of Leadership, Accountability and Ethics, 13(1), 70-76.
• Schachter, H. L. (1989). Frederick Taylor and the public administration community: A reevaluation. Albany: State University of New York Press.
• Shafritz, J. & Borick, C. (2016). Cases in public policy and administration: From ancient times to the present. New York: Routledge.
• Soygül, T. (2019). The evolution of the character Sherlock Holmes within the fan fiction narratives and discourse (Master’s Thesis). Hacettepe University Graduate School of Social Sciences, Department Of English Language And Literature, British Cultural Studies Programme.
• Spender, J-C. (1996). Villain, cictim or visionary?: The insights and flaws in F. W. Taylor's ideas. İçinde Spender, J-C. & Kijne, Hugo (eds.). Scientific management: Frederick Winslow Taylor’s gift to the world? (ss.1-31). Massachusetts: Kluwer Academic Publishers.
• Taylor, F. W. (1919). The principles of scientific management, New York and London: Harper & Brothers Publishers.
• Taylor, F. W. (2013). Bilimsel yönetimin ilkeleri. 6. Baskı, (Çev. H. B. Akın). Ankara: Adres Yayınları.
• Tortop, N., İsbir, E. G., Aykaç, B., Yayman, H. & Özer, M. A. (2021), Yönetim bilimi. 9. Baskı, Ankara: Nobel.
• Wilson, W. (2016). İdarenin İncelenmesi. (Çev. S. Altuntop), İçinde Shafritz, Jay M. & Hyde, Albert C., Kamu yönetimi klasikleri (ss.1-24). (Çev. Ed. H. Akdoğan ve S. Altuntop). Ankara: Global Politika ve Strateji Yayınları, Ankara.
• Yeşil, A. (2016). Doğu ve batı yönetim bilimi düşüncesinin öncüleri Machiavelli ve Nizamü'l-Mülk örneği. Finans, Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 47-70.