İlköğretim Okulu Öğretmenlerine Yönelik Performans Değerlendirme Modelinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2009, Cilt: 9 Sayı: 2, 173 - 188, 15.03.2016

Yılmaz Tonbul

Öz

Bu çalışmanın amacı, İlköğretim öğretmenlerinin başarım değerlendirilmesinde kullanılmak
üzere Milli Eğitim Bakanlığı MEB tarafından geliştirilen ‘Performans Değerlendirme Modeline’ ilişkin
öğretmen, yönetici ve denetici görüşlerini almak, uygulama öncesinde tarafların beklentilerini ortaya
koyarak, modelin olgunlaşmasına katkıda bulunmaktır. Araştırmada yöntem olarak karma model ve
ardışık araştırma stratejisi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini İzmir evreninden küme örnekleme
tekniğiyle seçilen 205 ilköğretim öğretmeni ve 53 okul yöneticisi ile 71 ilköğretim müfettişi
oluşturmaktadır. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen ‘İlköğretimde Öğretmen Performans
Değerlendirme Modeline İlişkin Görüşler’ ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde frekans, -t, F
testi ve içerik çözümleme tekniği kullanılmıştır. Katılımcıların ancak yarısı, uygulamaya konulacak bir
performans değerlendirme yaklaşımına olumlu yaklaşmakta, önemli bir çoğunluk, konu hakkında
yeterince bilgi sahibi olmadığını açıklamıştır. Uygulamanın öğretmeni mesleki yönden geliştireceği
ancak kurumsal iklimin olumsuz yönde etkileneceği yönünde görüş bildirilmiştir. Modelin uygulanması
konusunda öğretmenler, yönetici ve deneticilere göre daha olumsuz görüş bildirmişlerdir.
Değerlendirme sürecinde hangi veri kaynağının (denetici, yönetici, eşçalışan, öğretmenin kendisi, veli,
öğrenci vd.) değerlendirmede oranının ne olması gerektiğine ilişkin görüşlerin dağılımında farklılıklar
bulunmuştur. Katılımcıların performans değerlendirme modeline ilişkin görüşleri, öğretmen, yönetici
veya denetici olmalarına göre; üyesi oldukları sendikaya ve sınıf mevcutlarına göre anlamlı farklılık
göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Performans değerlendirme, öğretmen, yönetici, denetici

A MULTIVARIATE STUDY OF A PERFORMANCE ASSESSMENT MODEL FOR PRIMARY SCHOOL TEACHERS

Öz

The purpose of this study is to investigate the opinions of teachers, school principals and
inspectors views regarding the performance assessment model of Ministry of National Education
(MoNE) and also to make a contribution to model’s development by putting forward the expectations
of the each partner. Mixed model and sequential investigating strategies are used as the method of the
investigation. 205 teachers, 53 school principals and 71 primary school inspectors were chosen by the
method of cluster sampling from the population of Izmir consisted the sample of the research. The data
were collected by means of the “Opinions Regarding Primary School Teacher’s Performance
Assessment scale” developed by the investigator. t, F test, Scheffée significant test and content analysis
were used in analyzing the data. The results are as follows: Only the half of the participants has a
positive attitude towards the performance assessment model, but a significant number of the
participants declared that they do not have enough knowledge about this topic. There is an agreement
that this model will improve teachers’ professional qualifications; however, the school climate will be
influenced negatively. Teachers declared more negative opinions about the verification of the model
than the principals and the inspectors. During the assessment period, there have been significant
differences among the views about the rate of the data source (inspector, principal, teacher him/herself,
parent, student) in the assessment. The views of the teachers, principals, inspectors indicated
differences regarding the union; on the other hand teachers’ views indicated differences according to
the number of students in a class. 

Anahtar Kelimeler

Performance assessment, teacher, principal, inspector

Kaynakça

• Akbaba A. S. (2008) İlköğretim müfettişlerinin denetimin yeniden yapılandırılmasına ilişkin görüşleri, 3. Eğitim Yönetimi Kongresi bildiri özeti, (online): http://www.pegem.net/akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=9605 adresinden 09.06.2009 tarihinde alınmıştır.
• Akbaba Altun, S. & Memişoğlu, S. P (2008) İlköğretim okullarında çoklu veri kaynağına ilişkinperformans değerlendirmesine ilişkin nitel bir çalışma. Kuram ve Uygulamada EğitimYönetimi, 54(2), 151-179.
• Altundepe, Ö. (1999) Orta öğretim kurumlarında öğretmen performansının değerlendirilmesi, (online): http://www.egitim.aku.edu.tr/altundepe.htm, adresinden 25.03.2009 tarihinde alınmıştır.
• Azumi, E. J.& , Lerman,L (1987) Selecting and rewarding master teachers: What teachers in one district think, The Elementary School Journal, Vol.88, Number 2.
• Barret, J. (1986). The Evaluation of Teachers. ERIC Identifier:ED278657. ERIC Clearinghouseon Teacher Education, Washington DC, (online) retrieved on 15.05.2007 at http//www. ericdigests.org/pre-925/education.htm,.
• Baş Collins, A. (2002) Üniversite öğrencileri öğretim üyelerinin başarısını değerlendirebilir mi, ikilemler ve problemler, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(2), 81-91
• Blue, G.&Grundy, P. (1996) Team evaluation of language courses. ELT Journal, 50. Aniversary, Vol/3, s. 244-53.
• Boyd, R., T.C. (1989). Improving teacher evaluations. ERIC Identifier: ED315431, retrieved on http://www.ericdigests.org/pre-9213/teacher.htm,.
• Bozkurt, E& Karabıyık, İ. (2004) Türk milli eğitiminde denetim sisteminin sorunları ve çözüm önerileri. Ed..Başaran E. Bozkurt, A. Türk milli eğitiminde teftiş ve yapılanma sorunu,119-130 Ankara: TBMM Yayınları.
• Byars, L;Rue, L. (2000) Human resource management. Sixth ed.,McGraw Hill Companies. Can, N. (2004) İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları, (online): http://yayim.meb.gov.tr /dergiler/161 / can.htm adresinden 10.04.2009 tarihinde alınmıştır
• Coburn, Luisa (1984) Student evaluation of teacher performance, Accession No: ED 289887, (online): retrieved on http://www. asceric.org, at 21.11.20008.
• Creswell, J.W. (2003) Research design, Sage Publications: California. Cruickshank R. & Haefele, D. ( 2001) “Good teachers, plural”, Educational Leadership, 58 (5),26-30.
• Danielson, Ch. (2001) “New trends in teacher evaluation”, Educational Leadership, 58 (5),12-6.
• Delson, K. M. (1982) A three dimensional approach to evaluating teaching performance, Paper Presented At The Annual Convention Of The American Council On The Teaching For Foreign Languages, New York.
• ERIC (1981) Merit Pay. Research Action Brief Number 15. http://www.asceric.org, adresinden 15.06.2000 tarihinde alınmıştır.
• Flower, C.P. & Hancook, D.R. (2003)An interview protocol scoring rubric for evaluation teacher performance. Assesstment in Education, 10(2):162-168.
• Gary, E.R. (2003) Employee performance appraisal system participation: A technique that Works, Public Personnel Management, (online): htpp://www.ipma-hr.org at 05.09.2003.
• Harmer, J.(1995) “Teacher performance and student satisfaction”, ELT Journal, 49(4), 337-345. İlğan, A. (2008) İlköğretim müfettişleri ve öğretmenlerinin farklılaştırılmış denetim modelini benimseme ve uygulanabilir bulma düzeyleri. Kuram ve Uygulamada EğitimYönetimi, 55(2), 389-422. İ lköğretimde Denetim ve Performans Değerlendirme Esasları (2005) (online) http://tkb.meb.gov.tr/Denetim/Performans adresinden 06.06.2009 tarihinde alınmıştır. Kapusuzoğlu, Ş. (2004)Okula dayalı yönetimde denetim sisteminin işlevselliği ve katkısının değerlendirilmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Karagözoğlu G. (1977). İlköğretimde Teftiş Uygulamaları. Ankara: Özel Basım. Khatri, N., Kane, M.& Reeve, A. (1995) How performance assessments affect teaching and learning. Educational Leadership, 53(3):80-83.
• Marchant, Gregor; Newman, Isadore (1991) Faculty Evaluation and Reward Procedures, American Education Research Association, Chicago
• Mccollum, S. (2001) “How merit pay improves education, Educational Leadership, 58.(5). 21-24.
• Newstrom ,J.; D. (1993) “Appraising and rewarding performance”, Organizational behavior, human behavior at work, series in management, ss. 167-176, Mc. Graw Hill, University of Minessota, Arizona State University.
• Painter,B. (2001) “Using teacher portfolios”, Educational Leadership, 58(5), 31-35. Performance Variables (2006) (online) http://publib.boulder.ibm.com/infocenter/ adresinden 10.03.2007. tarihinde alınmıştır.
• Pfeifer, R. S.(1987) Variations on a theme: an analysis of peer ınvolvement in teacher evaluation, (online): retrieved at http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/custom/portlets/recordDetails/ on , 24.03.2009.
• Storms, B.& Numez, A..& Thomas, W. (1996) “Using portfolios to demonstrate student skills”, Thrust For Educational Leadership,.25, (7),.6-10.
• Tavşancıl, E. (2002) Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Taymaz, H. (1997) Eğitim sisteminde teftiş, kavramlar: ilkeler, yöntemler, 4. baskı, Ankara: TAKAV.
• Tonbul, Y. (2008) Öğretim üyelerinin performanslarının değerlendirmesine ilişkin öğretim üyesi ve öğrenci görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim yönetimi Dergisi, 746 (3), 633-662.
• Weiss, E. M. & Weiss, G (1998) New directions on teacher evaluation, ERIC Documentation, ED429052. (online). Retrieved at http://www.asceric.org on 15.06.2008.
• Woodhouse, D. (2004) The quality of quality assurance, Quality in Higher Education.10 (2) 4-12.
• Yavuz, Y. (1995). Öğretmenlerin Denetim Etkinliklerini Klinik Denetim İlkeleri Açısından Değerlendirmeleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Yılmaz, S. (1994). İlköğretim ve Ortaöğretimde Denetim Uygulamaları. Çağdaş Eğitim. Yıl:19 s:205, Aralık 94, 44-45.