ÖĞRETMEN EĞİTİMİNDE YANSITICI DÜŞÜNME UYGULAMALARINA İLİŞKİN TÜRKİYE’DE YAPILMIŞ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 194 - 212, 11.03.2019

Eray Eğmir

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-422573

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de
öğretmen eğitimindeki yansıtıcı düşünme uygulamalarına dair Yükseköğretim
Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezinde indekslenen lisansüstü tezleri ile Ulusal
Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM) Sosyal Bilimler Veri Tabanı ve Google Scholar
arama motorunda indekslenen ulusal dergilerdeki araştırma makaleleri
incelenmiştir. Bu amaçla, çalışma kapsamında 35 lisansüstü tez ve 19 makale
analiz edilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre yayınların çoğunlukla Türkçe
yayımlandığı ve çalışmaların 2008 ve 2012 sonrası artış gösterdiği
belirlenmiştir. Çalışmaların konuları genellikle birtakım uygulamaların
yansıtıcı düşünmeye etkisi ve yansıtıcı düşünme becerisinin bazı bağımlı
değişkenlere etkisi üzerine yoğunlaşmıştır. Çalışmalar sıklıkla nitel yöntem ve
durum çalışması ile desenlenmiştir. Çalışmalarda genellikle doküman ve
ölçeklerin veri kaynağı olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Çalışmalarda veri
analiz yöntemi olarak içerik analizi, t-testi ve non-parametrik yöntemler
kullanılmıştır. Çalışmaların sonuçları incelendiğinde işe koşulan uygulamaların
genellikle yansıtıcı düşünme üzerinde olumlu etki yaptığı ifade edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yansıtıcı düşünme, yansıtma, öğretmen eğitimi

Kaynakça

• Arık, R. S. ve Türkmen, M. (2009). Eğitim bilimleri alanında yayınlanan bilimsel dergilerde yer alan makalelerin incelenmesi. The First International Congress of Educational Research, Çanakkale. Avrupa Parlamentosu (2006). Recommendation of the European Parliament and of the council of on key competences for lifelong learning http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006H0962&from=EN adresinden alınmıştır. Erş Trh. 12.03.2018.
• Ballard, K.K. (2006). Using Van Manen’s model to assess levels of reflectivity among preservice physical education teachers. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Texas A&M University.
• Bulunuz, N. ve Bulunuz, M. (2015). Öğretmen eğitiminde klinik danışmanlık modeli ve mevcut uygulamaların değerlendirilmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 131-141.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Candaş, Z. ve Karataş, A. (2017). Türkiye’de 1996 – 2016 Yılları Arasında Çevre Eğitimi Alanında Yapılan Çalışmaların İçerik Analizi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 5 (2), 143-159.
• Çam Aktaş, B. (2016). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterlik algısı ve yansıtıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (59), 1186-1202.
• Dewey, J. (1933). How we think: A restatement of the relation of reflective thinking to the educative process. Boston: Heath and Company.
• Drucker, P. F. (1993). Kapitalist ötesi toplum. (Çev. Belkıs Çorakçı). Ankara: İnkılap Kitabevi.
• Duman, B. (2017). Eğitimde çağdaş yaklaşımlar. Gürbüz Ocak (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (s. 401-514). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Dumitru, D. E., Elen, J., Papathanasiou, I. V. ve Tsaras, K. (2018). A European review on Critical Thinking educational practices in Higher Education Institutions. CrithinkEdu. ISBN 978-989-704-258-4.
• Erginel, S. Ş. (2006). Developing Reflective Teachers: A Study On Perception and Improvement of Reflection In Pre-Service Teacher Education. (Unpublished Phd Thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Fadel, C. (2008). 21st century skills: How can you prepare students for the new global economy? https://www.oecd.org/site/educeri21st/40756908.pdf adresinden alınmıştır. Erş. Trh. 12.03.2018.
• Geertsen, H. R. (2011). Rethinking thinking about higher-level thinking, Teaching Sociology, 31 (1), 1-19.
• Ghanizadeh, A. (2017). The interplay between reflective thinking, critical thinking, self-monitoring, and academic achievement in higher education, Higher Eduacation, 74 (1), 101-114.
• Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye’deki Eğitim Araştırmalarında Eğilimler: Bir İçerik Analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (1), 443-460.
• Gündoğar, A. (2006). 2005-2006 Yılında Değişen İlköğretim Programının Uygulanma Durumu (Adıyaman İli Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Halpern, D. F. (2007). Halpern critical thinking assessment using everyday situations: Background and scoring standards. Claremont, CA: Claremont McKenna College.
• İlhan, A. (2011). Matematik Eğitimi Araştırmalarında Tematik Ve Metodolojik Eğilimler: Uluslararası Bir Çözümleme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• İşçi, S. (2013). Türkiye’de Eğitim Yönetimi Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Tematik, Metodolojik ve İstatistiksel Açıdan İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (3), 75-87.
• Kember, D., Leung, D., Jones, A. ve Loke, A. Y. (2000). Development of a questionnaire to measure the level of reflective thinking, Assessment and Evaluation in Higher Education, 25 (4), 380–395.
• Kozan, S. (2007). Yansıtıcı Düşünme Becerisinin Kaynak Tarama Ve Rapor Yazma Derslerindeki Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Kurnaz, A. (2013). Eleştirel düşünme öğretimi etkinlikleri planlama-uygulama ve değerlendirme. (2. Baskı). Konya: Eğitim Kitabevi.
• MEB (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4 ve 5. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınevi.
• MEB (2009). İlköğretim Matematik Dersi 6-8. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Yayınevi.
• MEB (2017). Öğretmen Strateji Belgesi: 2017-2023. http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/09140719_Strateji_Belgesi_Resmi_Gazete_sonrasY_ilan.pdf adresinden alınmıştır. Erş. Trh. 25.02.2018.
• MEB Mevzuat (2018). Öğretmen Adaylarının Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Öğretim Kurumlarında Yapacakları Öğretmenlik Uygulamasına İlişkin Yönerge http://mevzuat.meb.gov.tr/html/102.html adresinden alınmıştır. Erş. Trh. 21.01.2018.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma (3. Baskıdan Çeviri Ed. Turan, S.). Ankara: Nobel Yay.
• Mezirow, J. (1998). On critical reflection, Adult Learning Quarterly, 48 (3), 185–198.
• Milliyet (18.05.2012). Öğretmenlere ‘tayin’ kaldırılıyor (MEB). http://siyaset.milliyet.com.tr/ ogretmenlere-tayin-kaldiriliyor/siyaset/siyasetdetay/18.05.2012/1541997/default.htm.
• Moon, J. (2008). Critical thinking: An exploration of theory and practice. London and New York: Routledge.
• Norton, J. L. (1994). Creative thinking and locus of control as predictors of reflective thinking in preservice teachers, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED366579.pdf adresinden alınmıştır. Erş. Trh. 15.04.2017.
• OECD (2012). A guide to using PISA as a learning context. http://gov.wales/docs/dcells/publications/120629pisabookleten.pdf adresinden alınmıştır. Erş. Trh. 25.02.2015.
• Öner Sünkür, M. (2013). Fen ve teknoloji dersinde tahmin et-gözle-açıkla yöntemi ile desteklenmiş yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinlik uygulamalarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative Research & Evaluation Methods (3rd Ed.). Sage Pub. ABD.
• Pollard, A. (2008). Reflective teaching (3rd Edition). London and New York: Continuum.
• Posner, G. J. (2005) Field Experience: A Guide To Reflective Teaching. White Plains, NY: Longman.
• Saban, A. (2009). Çoklu Zekâ Kuramı ile İlgili Türkçe Çalışmaların İçerik Analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (2), 833-876.
• Saracaloğlu, A. S., Gündoğdu, K., Altın, M., Aksu, N., Kozağaç, Z. B. ve Koç, B. (2014). Yaratıcı Düşünme Becerisi Konusunda 2000 Yılı ve Sonrasında Yayımlanmış Makalelerin İncelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (2), 62-74.
• Schön, D. A. (1987). Educating the reflective practitioner. San Francisco: Jossey-Bass.
• Smith, K. ve Lev-Ari, L. (2005). The place of the practicum in pre-service teacher education: the voice of the students. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 33 (3), 289–302.
• Taggart, G. L. ve Willson, A. P. (2005). Promoting reflective thinking in teachers in 50 action strategies. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Toffler, A. (1981). Gelecek korkusu, şok. (Çev. Selami Sargut). İstanbul: Altın Kitaplar.
• Ünver, G. (2003). Yansıtıcı düşünme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Van Manen, M. (1977). Linking ways of knowing with ways of being practical. Curriculum Inquiry, 6, 205-228.
• Wilson J. ve Jan W.L. (1993). Thinking for Themselves Developing Strategies for Reflective Learning. Australia: Eleanor Curtain Publishing.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zimmerman, B. J. (2000). Attaining self-regulation: A social cognitive perspective. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich ve M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 13–39). San Diego, CA: Academic.