ÖĞRETMEN ADAYLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA FARKINDALIKLARI

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 4, 1255 - 1271, 31.12.2019

Melike Faiz , Hafife Bozdemir

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019..-662082

Cited By: 8

Öz

Araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalıklarını belirlemektir. Çalışmanın örneklemi Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Eğitimi, Sosyal Bilgiler Eğitimi ve Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dallarında öğrenim görmekte olan 790 öğretmen adayıdır. Çalışmanın sonuçlarında öğretmen adaylarının çevresel-etik farkındalık puanları, toplumsal-sosyal farkındalık puanları ve çevresel-ekonomik farkındalık puanlarının orta puanın üzerinde olduğu bulunmuştur. Çalışmanın değişkenleri cinsiyet, bölüm ve sınıf düzeyidir. Cinsiyet değişkenine bakıldığında, kadın öğretmen adaylarının çevresel-ekonomik farkındalık puanları erkek öğretmen adaylarından daha yüksektir. Sınıf düzeyi değişkenine bakıldığında, 2. ve 3. Sınıf öğrencileri daha yüksek farkındalığa sahiptirler. Bölüm değişkenine bakıldığında, Sınıf Eğitimi öğrencileri lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Sürdürülebilir kalkınma ölçeği boyutlarının ilişkisine bakıldığında, çevresel-etik farkındalık puanları ile toplumsal-sosyal farkındalık puanları arasında yüksek düzeyde pozitif yönde ilişki görülmektedir. Ayrıca, çevresel-etik farkındalık ile çevresel-ekonomik farkındalık puanları arasında ve toplumsal-sosyal farkındalık ile çevresel-ekonomik farkındalık puanları arasında düşük düzeyde pozitif yönde ilişki vardır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir kalkınma, çevre eğitimi, öğretmen adayları, farkındalık

Kaynakça

• Afacan, Ö. ve Güler, M.P.D. (2011). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında tutum ölçeği geliştirme çalışması. 2 nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27–29 April, Antalya-Turkey, 904–913.
• Akbaş, T. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarında çevre olgusunun araştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Akpınar, P. (2011). Sürdürülebilir kalkınma için eğitim konusunda ilköğretim okulu yöneticilerinin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü̈, Ankara
• Aksu, C. (2011). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre. 12.06.2017 tarihinde Güney Ege Kalkınma Ajans site: http://geka.gov.tr/Dosyalar/o_19v5e00u1ru61bbncf2qmlcpv8.pdf adresinden alınmıştır.
• Altınöz, N. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Bartlett, A.A. (2012). The meaning of sustainability, teachers clearinghouse for science and society Education Newsletter, 31(1) , 1-17.
• Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Konseyi (UNECE). (2003). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Eğitim Stratejisi Vizyonu. 12 Haziran 2017 tarihinde, http://digm.meb.gov.tr/belge/UNECE_Skalknma_EgitStrtj_tr.pdf sitesinden alınmıştır.
• Büyüköztürk, Ş. Çakmak, K. E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. Baskı) Ankara: PegemA.
• Caiman, C & Lundegård I. (2014). Pre-school children’s agency in learning for sustainable development. Environmental Education Research, 20(4), 437–459.
• Casey, P. J. & Scott, K. (2006). Environmental concern and behaviour in an Australian sample within an ecocentric-anthropozentric framework. American Journal of Psychology, 58(2), 57-67.
• Chawla, L. (1988). Children’s concern for the natural environment. Children’s Environments Quarterly, 5 (3), 13–20.
• Çabuk, A. G. B. ve Karacaoğlu, A. G. Ö. C. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 36(1-2), 189-198.
• Çelik S., Başaran T., Gökalp, M.R., Yeşildal M. ve Han O. (2016). Hemşirelik ve tıp öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları. HSP, 3(2): 91-98.
• Çokluk, Ö. S., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, S. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dawe, G. Jucker, R., & Martin, S. (2005). Sustainable development in higher education: Current practice and future developments. A report for The Higher Education Academy. 20.06.2017 tarihinde http://thesite.eu/sustdevinHEfinalreport.pdf adresinden erişilmiştir.
• Demirbaş, Ö. Ç. (2011). Coğrafya dersi öğretim programında sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 596-615.
• Demirbaş Öztürk, Ç. (2015). Öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, 300-316.
• Djordjevic, A. & Cotton, D. R. E. (2011). Communicating the sustainability message in higher education institutions. International Journal of Sustainability in Higher Education, 12(4), 381-394.
• Ek, H. N., Kılıç, N., Öğdüm, P., Düzgün, G., ve Şeker, S. (2009). Adnan Menderes Üniversitesinin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutum ve duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 125-136.
• Feriver, Ş. (2010). Integrating sustainability into early childhood education through inservice training: an effort towards transformative learning. Yüksek Lisans Tezi, The Graduate School Of Social Sciences of Middle East Technical University, Ankara.
• Godemann J., Bebbington J., Herzig C. & Moon J. (2014). Higher education and sustainable development: Exploring possibilities for organisational change, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 27(2), 218-233.
• Gökmen, A. (2014). Sürdürülebilir kalkınma için eğitim: öğretmen adaylarının tutumları ile ilişkili olan faktörler (gazi eğitim fakültesi örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Biyoloji Öğretmenliği Bilim Dalı Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Gazi Üniversitesi.
• Güler Yıldız, T., Eren, S., ve Aydos, E.H. (2017). An analysis of the views and experiences of children who are 48–66 months old, their parents, and teachers about “sustainable development” Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 17(2), 653–677.
• Karasar, N. (1984). Bilimsel araştırma metodu. Ankara: Hacetepe Taş Kitapcılık.
• Kaya, M.F. (2013) Coğrafya derslerinde sürdürülebilir kalkınmaya yönelik konuların öğretiminde altı şapkalı düşünme tekniğinin öğrenci başarısına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimler, 13(2), 1125-1139
• Kaya. M. F. (2013). Sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 175-193.
• Kaya, M. F. ve Tomal, N. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından incelenmesi, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi 1(2), 49–65.
• Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü̈, Ankara.
• Kışoğlu, M. (2009) Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü̈, Erzurum.
• Lozano R. (2013). Advancing Higher Education for Sustainable Development: international insights and critical reflections. Journal of Cleaner Production. 48, 3-9.
• Lukman, R. & Glavic, P. (2007). What are the key elements of a sustainable university? Clean Technologies and Environmental Policy, 9(2), 103-114.
• Mcbeth, W. & Volk, T. (2010). The national environmental literacy project: a baseline study of middle grade students in the United States, The Journal of Environmental Education, 41 (1), 55-67.
• McIntyre, G., Hetherington, A., & Inskeep, E. (1993). In Sustainable Tourism Development: Guide for Local Planners; World Tourism Organization: Madrid, Spain.
• Michalos, A. C., Creech, H., Swayze, N., Kahlke, P. M., Buckler, C., & Rempel, K. (2012). Measuring knowledge, attitudes and behaviours concerning sustainable development among tenth grade students in Manitoba. Social indicators research, 106(2), 213-238.
• Millennium Ecosystem Assessment (2005): Millennium Ecosystem Assessment Synthesis Report. 12 Haziran 2017 tarihinde http://www.millenniumassessment.org/en/index.aspx sitesinden alınmıştır.
• Özgürler, S. ve Cansaran, A. (2014). Graduate Students, Study Of Environmental Literacy and Sustainable Development. International Electronic Journal of Environmental Education 4(2), 71-83.
• Özmen, D., Çetinkaya, Ç. A., ve Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(6), 330-344.
• Sağdıç, A. ve Şahin, E. (2015). Sürdürülebilir kalkınma eğitimine yönelik inançlar: Ölçek geliştirme çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(3), 161-180.
• Sam, N., Gürsakal, S., ve Sam, R. (2010). Üniversite öğrencilerinin çevresel risk algısı ve çevresel tutumlarının belirlenmesi, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E Dergisi, (20).
• Sedlacek (2013). The role of universities in fostering sustainable development at the regional level. Journal of Cleaner Production 48, 74-84.
• Soubbotina, P. (2004). Beyond economic growth an ıntroduction to sustainable development. Washington: The World Bank Washington.
• Spiropoulou, D., Antonakaki, T. Kontaxaki, S., & Bouras, S. (2007). Primary teachers’ literacy and attitudes on education for sustainable development. Journal of Science Education and Technology. 16(5), 443–450.
• Strange, T. & Bayley, A. (2008). Sustainable development. linking economy, society, environment. OECD Basım.
• Summers, M. & Childs, A. (2007a). Student science teachers’ conceptions of sustainable development: A empirical study of three postgraduate training cohorts. Research in Science & Techological Education, 25(3), 307-327.
• Summers, M. & Childs, A. (2007b) Student science teachers’ conceptions of sustainable development: an empirical study of three postgraduate training cohorts, Research in Science & Technological Education, 25(3), 307-327.
• Summers, M., Childs, A. & Corney, G. (2005). Education for sustainable development in initial teacher training: Issues for interdisciplinary collaboration. Environmental Education Research, 11(5), 623-647.
• Summers, M., Corney, G. & Childs, A. (2004) Student teachers’ conceptions of sustainable development: the starting-points of geographers and scientists, Educational Research, 46(2), 163-182.
• Şahin, S. H., Ünlü, E. ve Ünlü, S. (2016). Öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Education Sciences, 11(2), 82-95.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson.
• Timur, S. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ankara.
• Tuncer, G. (2008). University students' perception on sustainable development: A case study from Turkey, International Research in Geographical and Environmental Education, 17(3), 212-226.
• Tuncer, G. Tekkaya, C. ve Sungur, S. (2006). Öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma ile ilgili inançları: cinsiyet ve çevre dersine katılımın etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31. 179-187.
• Türer, B. (2010). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalıklarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Uzun, N. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi ve tutumları üzerine bir çalışma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• UNESCO (2002). Education for sustainability: From Rio to Johannesburg: Lessons learnt from a decade of commitment. Paris, UNESCO.
• UN-ECE; (2003). Workshop on "Spatial Information Management for Sustainable Real Estate Market Best Practice, Guidelines on Nation-wide Land Administration", Athens, 28-31 May.
• (<http://www.unece.org/env/hs/wpla/welcome.html>, 10 Haziran 2017 tarihinde ulaşılmıştır.
• Volk, L. T. & Mcbeth, W. (2001). Environmental literacy in the United States, (Eds: Hurold R. Hungerford, William J. Bluhm, Trudi L. Volk, John M. Ramsey). Essential Readings in Environmental Education 2. Edition, Illinois, Stipes Publishing L.L.C.
• Walshe, N. (2008) Understanding students’ conceptions of sustainability, Environmental Education Research, 14(5), 537-558.
• World Commission on Environment and Development (WCED).(1987). Our Common Future. Oxford and New York: Oxford University Press.
• Worsley, A. & Skrzypiec, G. (1998). Environmental attitudes of senior secondary school students in South Australia. Global Environmental Change 8(3), 209–255.
• Yapıcı, M. (2003). Sürdürülebilir kalkınma ve eğitim. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 223-229.
• Yeşil Kutu (2016). Sürdürülebilir kalkınma. 12 Haziran 2017 http://www.yesilkutu.net/surdurulebilir-kalkinma.aspx adresinden alınmıştır.
• Yılmaz, Ö., Boone, W.J. & Andersen H. O. (2004). Views of elementary and middle school turkish students toward environmental issues. International Journal of Science Education, 26(12), 1527-1546.
• Zachariou A. & Kadji-Beltran C. (2009). Cypriot primary school principals’ understanding of education for sustainable development key terms and their opinions about factors affecting its implementation. Environmental Education Research, 15, 315-342.