Stress Experienced by Primary School Teachers in Distance Education Courses: Causes of Stress and Methods of Coping With Stress

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 1, 410 - 435, 23.03.2022

İbrahim Bulut , Soner Polat

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-959205

Öz

In this research, it is aimed to reveal the methods of coping with stress and the causes of the stress experienced by primary school teachers in distance education courses that are compulsory during the COVID-19 pandemic. In this phenomenological study, the methods of dealing with the stress and stress experienced by primary school teachers due to problems encountered in distance education courses are examined in detailed through online semi-structured interviews with teachers. In the 2020-2021 academic year, 16 primary school teachers working in primary schools in Kocaeli province took part in the study. According to the results obtained from the research, it is understood that primary school teachers experienced various problems that caused them to experience stress in distance education lessons and used some methods to deal with stress. It has been observed that the problems, which are experienced, are caused by technology, students, teachers themselves and other reasons. It is understood that teachers use "social support search" and "problem dealing and struggling" methods to cope with the stress they experience from these problems, as well as show unconscious behaviors to avoid stress. In line with the results of the research, some recommendations are presented to the practitioners and researchers

Anahtar Kelimeler

Distance education, primary school teacher, stress, coping with stress, COVID-19

Sınıf Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitim Derslerinde Yaşadıkları Stres: Stresin Nedenleri ve Stresle Başa Çıkma Yöntemleri

Öz

Bu araştırmada sınıf öğretmenlerinin COVID-19 salgın sürecinde zorunlu olarak uygulanan uzaktan eğitim derslerinde yaşadıkları stresin nedenlerini ve stresle başa çıkma yöntemlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Fenomenolojik desende olan bu çalışmada sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitim derslerinde karşılaştıkları sorunlardan dolayı yaşadıkları stres ve stresle başa çıkma yöntemleri öğretmenlerle çevrimiçi yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla derinlemesine incelenmiştir. Araştırmaya 2020-2021 eğitim öğretim yılında Kocaeli ilindeki ilkokullarda görev yapan 16 sınıf öğretmeni katılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitim derslerinde, stres yaşamalarına neden olan çeşitli problemlerle karşılaştıkları ve stresle başa çıkmak için bazı yöntemler kullandıkları anlaşılmıştır. Yaşanan sorunların teknoloji, öğrenci, öğretmen ve diğer hususlardan kaynaklandığı olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin bu sorunlardan kaynaklanan stresle başa çıkmak için “sosyal destek arama” ve “sorunla uğraşma ve mücadele” yöntemlerini kullandıkları, ayrıca stresten kaçınmak için bilinçsizce yapılan davranışlar sergiledikleri anlaşılmıştır. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda uygulayıcılara ve araştırmacılara bazı öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim, sınıf öğretmeni, stres, stresle başa çıkma, COVID-19

Kaynakça

• Akyürek, M. İ. (2020). Uzaktan eğitim: Bir alanyazın taraması. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-9. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mead/issue/56310/711904
• Albrecht, K. (1988). Gerilim ve yönetici (Çev. K. Tosun vd., 1. baskı). İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü. (Orijinal çalışma 1979 yılında yayımlandı.)
• Altuğ, B. (2020, 11 Mart). Dünya Sağlık Örgütü yeni tip koronavirüsü küresel salgın ilan etti. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/dunya-saglik-orgutu-yeni-tip-koronavirusu-kuresel-salgin-ilan-etti/1762600
• Arat, T., & Bakan, Ö. (2014). Uzaktan eğitim ve uygulamaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 14(1-2), 363-374. https://dergipark.org.tr/tr/pub/selcuksbmyd/issue/11302/135148
• Arslan, Y., & Şumuer, E. (2020). Covıd-19 döneminde sanal sınıflarda öğretmenlerin karşılaştıkları sınıf yönetimi sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 201-230. https://doi.org/10.37669/milliegitim.791453
• Aslan, Ö. (2006). Öğrenmenin yeni yolu: e-öğrenme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 121-131. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TlRreE5ERXg
• Balaban, M. E. (2012, Şubat). Dünyada ve Türkiye’de uzaktan eğitim ve bir proje önerisi. erdalbalaban.com. http://erdalbalaban.com/wp-content/uploads/2012/12/UE_UzaktanE%C4%9Fitim_EB.pdf
• Baltaş, A., & Baltaş, Z. (2008). Stres ve başa çıkma yolları (25. baskı). Remzi Kitapevi.
• Başaran, M., Doğan, E., Karaoğlu, E., & Şahin, E. (2020). Koronavirüs (Covıd-19) pandemi sürecinin getirisi olan uzaktan eğitimin etkililiği üzerine bir çalışma. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 368-397. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egitim/issue/54643/753149
• Bayburtlu, Y. S. (2020). Covid-19 pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinde öğretmen görüşlerine göre Türkçe eğitimi. Turkish Studies, 15(4) 131-151. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44460
• Biricik, Y. S. (2019). Akademik personelin örgütsel stres kaynakları ve stresle başa çıkma düzeylerinin öğrenilmiş güçlülük yönünden değerlendirilmesi (1. Baskı). Gazi Kitapevi.
• Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 85-124. https://dergipark. org.tr/en/pub/auad/issue/34117/378446
• Braham, B. J. (2004). Stres yönetimi: Ateş altında sakin kalabilmek ( Çev. V. G. Diker, 1. baskı). Hayat Yayınları. (Orijinal çalışma 1994 yılında yayımlandı.)
• Bulut Bozkurt, N. (2005). İlköğretim öğretmenlerinde, stres yaratan yaşam olayları ve stresle başaçıkma tarzlarının çeşitli değişkenlerle ilişkisi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 467 - 478
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (30. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cheong, C. S. (2001). E-learning—a provider's prospective, The Internet and Higher Education, 4(2001), 337-352. https://doi.org/10.1016/S1096-7516(01)00075-6
• Çetin, S., & Polat, S. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algı düzeyleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 171-182. https://doi.org/10.33206/mjss.800081
• Çetinkaya Aydın, G. (2020, 20 Nisan). COVID-19 salgını sürecinde öğretmenler. tedmem. https://tedmem.org/covid-19/covid-19-salgini-surecinde-ogretmenler
• de Oliveira, M. M. S., Penedo, A. S. T., & Pereira, V. S. (2018). Distance education: advantages and disadvantages of the point of view of education and society. Dialogia, 29, 139-152. Doi: 139-152. 10.5585/dialogia.N29.7661
• Demir, F., & Özdaş, F. (2020). Covid-19 sürecindeki uzaktan eğitime ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, Salgın Sürecinde Türkiye'de Ve Dünyada Eğitim, 273-292. https://doi.org/10.37669/milliegitim.775620
• Demir, S., & Kale, M. (2020). Öğretmen görüşlerine göre, covid-19 küresel salgını döneminde gerçekleştirilen uzaktan eğitim sürecinin değerlendirilmesi. Turkish Studies. 15(8), 3445-3470. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44492
• Elitaş, T. (2018). Uzaktan eğitim ve iletişim teknolojileri (1. baskı). Cinius Yayınları.
• Engin, A., & İpek, M. (2020). Öğretmenlerin stres kaynakları, stresle baş etme yolları ve okul - aile - yaşam çatışma düzeylerinin belirlenmesi. Aydın Sağlık Dergisi, 6(2) , 183-218. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asder/issue/56058/770280
• Erfidan, A. (2019). Derslerin uzaktan eğitim yoluyla verilmesiyle ilgili öğretim elemanı ve öğrenci görüşleri Balıkesir Üniversitesi örneği [Yayınlanmamış Yüksek lisans tez]. Balıkesir Üniversitesi
• Ersoy, A. F. (2019). Fenomenoloji. Saban, A. ve Ersoy, A.(Edt.), Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri içinde. Anı Yayıncılık.
• Güçlü, N. (2001). Stres yönetimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 91-109. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/6769/91096
• Gürpınar, E., & Zayim, N. (2008). Tıp eğitimi ve e-öğrenme. Tıp Eğitimi Dünyası. 2008; 27(27) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/199232
• Işıkhan, V. (2004). Çalışma hayatında stres ve başa çıkma yolları (1.baskı). Sandal Yayınları. Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim (1. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kaya, Z. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme (2. baskı). Pegem A Yayıncılık.
• Koçoğlu, E. (Ed.). (2020). Sosyal bilimlere uzaktan eğitimde bakış (1. baskı). Pegem Akademi.
• Kyriacou, C. (2016). Öğretmenlerde stresi giderme (Çev. A. Yıldırım & A. Takkaç Tulgar, 1. baskı). Pegem Akademi. (Orijinal çalışma 2000 yılında yayımlandı).
• Leimon, A., & McMahon, G. (2018). Pozitif psikoloji for dummies ( Çev. E. Tanıl, 1. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık (Orijinal çalışma 2009 yılında yayımlandı).
• Millî Eğitim Bakanlığı (2020a). (2020, Aralık). Bakan Selçuk, Koronavirüs’e karşı eğitim alanında alınan tedbirleri açıkladı. Milli Eğitim Bakanlığı. https://www.meb.gov.tr/bakan-selcuk-koronaviruse-karsi-egitim-alanin-da-alinan-tedbirleri-acikladi/haber/20497/tr]
• Millî Eğitim Bakanlığı (2020b). (2020, Aralık). EBA’da canlı sınıfla eğitim başlıyor. Milli Eğitim Bakanlığı. http://www.meb.gov.tr/ebada-canli-sinifla-egitim-basliyor/haber/20602/tr
• Myers, D. G., & Dewall, C. N. (2016). Psikoloji ( Çev. A. Burak Batıgün). Palme Yayınları. (Orijinal çalışma 1989 yılında yayımlandı.)
• Okutan, M., & Tengilimoğlu, D. (2002). İş ortamında stres ve stresle başa çıkma yöntemleri: Bir alan uygulaması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(4), 15-42. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gaziuiibfd/issue/28347/301329
• Sağlık Bakanlığı (2020, 20 Temmuz). COVID-19 nedir?. Sağlık Bakanlığı. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html
• Tarhan, N. (2014). Mutluluk psikolojisi stresi mutluluğa dönüştürmek (23. Baskı). Timaş Yayınları.
• Telli, S. G., & Altun, D. (2020). Coronavirüs ve çevrimiçi (online) eğitimin önlenemeyen yükselişi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-34. https://doi.org/10.32329/uad.711110
• Turna, H. (2014). Öğretmenlerin stres kaynakları ve baş etme yolları (Edirne ili Keşan ilçesi örneği) [Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=zxUrunEoKT0NvCvzFVprZw&no=46kYuy3GWfZdZkP9Qmt77g
• Tutar, H. (2016). Kriz ve stres yönetimi (4. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Tümen Akyıldız, S. (2020). Pandemi döneminde yapılan uzaktan eğitim çalışmalarıyla ilgili İngilizce öğretmenlerinin görüşleri (bir odak grup tartışması). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (21) , 679-696. https://doi.org/10.29000/rumelide.835811
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.