Lise Öğrencilerinin Okul Psikolojik Danışmanlığı ve Rehberlik Servisi Bakış Açıları Üzerine Metaforik Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 1, 505 - 522, 15.03.2024

Yusuf Akyıl

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1322858

Öz

Bu araştırmanın amacı lisede eğitim gören öğrencilerin okul psikolojik danışmanlığı ve rehberlik servisi kavramına ilişkin bakış açılarının metafor analizi yöntemiyle incelenmesidir. Nitel araştırma yöntemlerinden metafor analizi araştırmada kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi grubu 64’ü kız 36’sı erkek toplamda 100 11. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Verileri toplamak için öğrencilerin okul psikolojik danışmanlığı ve rehberlik servisi kavramına ilişkin sâhip oldukları zihnî imgeleri (metaforları) belirlemek için “Okul psikolojik danışmanlığı ve rehberlik servisi ….... gibidir; çünkü ........” cümlesindeki boşlukları doldurmaları istenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre öğrencilerin yazdıklarından hareketle toplam 100 adet metafor oluşturulmuş, geçerliliğine bakıldığında ise 100 metafordan 28’i kabul görmüştür. Özellikleri bakımından bu metaforlar ortak 4 farklı kavramsal kategori altında toplanmıştır. Öğrencilerin okul psikolojik danışmanlığı ve rehberlik servisine yönelik belirttikleri metaforların büyük oranda olumlu bir yapıda olduğu görülmüştür. Kızların ya da erkeklerin okul psikolojik danışmanlığı ve rehberlik servisi ilgili bakış açılarında herhangi bir farklılık görülmemiştir. Elde edilen bulgular benzer çalışmalar ile tartışılarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul Psikolojik Danışmanı, Rehberlik Servisi, Metafor., Okul Psikolojik Danışmanı, Rehberlik Servisi, Metafor.

Kaynakça

• Aktepe, İ. (2008). Rehber öğretmenlerin yönetici ve öğretmenlerden mesleki beklentileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Canel, A. N. (2007). Eğitimde Rehberlik Hizmetlerinin Yeri ve Önemi (Ed: Betül Aydın). Rehberlik (ss. 117-151). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Collins, E. C. ve Green J. L. (1990). Metaphors: the construction of a perspective. Theory into Practice, 29(2), 71-77.
• Cohen, L., Manion, L., ve Morrison, K. (2007). Research methods in education. London: Routledge. Çokluk, Ö. (2015). Araştırma raporunun yazılması. R. Kumar, (Ed.), Araştırma yöntemleri - yeni başlayanlar için adım adım araştırma rehberi içinde (339-349). Ankara: Edge Akademi.
• Doğan, S. (2016). Okul rehberliği ve danışmanlığı alanında çağdaş bir yaklaşım: Kapsamlı rehberlik program modeli. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(13), 56-64.
• Genç, S. (2019) Liselerdeki psikolojik danışma ve rehberlik servisinin etkililiğinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Güven, M. (2009). Milli Eğitim Bakanlığı müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 171-179.
• Hatunoğlu, A. ve Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda verilen rehberlik hizmetlerinin problem alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (1), 333-338.
• Ilgar, Z. (2004). Rehberliğin başlıca türleri (Ed: Gürhan Can). Psikolojik danışma ve rehberlik (ss. 28-46). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Karataş, Z., & Şahin-Baltacı, H. (2013). An investigation of opinions of school counselor, students, class guidance teacher, school administrator about counseling and guidance services at high school. Ahi Evran University Journal of Kırşehir Education Faculty, 14(2), 427-460.
• Karataş, K., & Sönmez, N. (2019). Lise öğrencilerinin rehberlik hizmetlerine ve rehber öğretmene ilişkin görüşleri: metaforik bir analiz. Journal of Theoretical Educational Science, 12(3), 915-934.
• Krippendorff, K. (1993). Major metaphors of communication and some constructivist reflections on their use. Cybernetics & Human Knowing, 2(1), 3-25.
• Korkut, F. (2007). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma: psikolojik danışman eğitimcileri, uygulamacıları ve öğrencileri için. Anı.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2007). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (G. Y. Demir, Çev.). Ankara: Paradigma. (Orijinal çalışma basım tarihi 2003)
• Lapan, R. T., Gysbers, N. C., & Sun, Y. (1997). The impact of more fully implemented guidance programs on the school experiences of high school students: A statewide evaluation study. Journal of Counseling & Development, 75(4), 292-302.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma. Desen ve uygulama için rehber. (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel. (Orijinal çalışma basım tarihi 2015)
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. California: Sage Publications.
• Modo, F., Sanni, K., & Mogbo, C. U. P. I. (2013). Guidance and counseling services in secondary school as coping strategy for improved academic performance of students in Akwa Ibom State, Nigeria. Guidance and Counseling, 3(4), 43-47.
• Nazlı, S. (2014). Polis Akademisi kapsamlı gelişimsel rehberlik programının orta vadeli değerlendirilmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(41).
• Özabacı, N., Sakarya, N., & Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danişma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
• Poyraz, C. (2007). Ortadereceli Okullarda Yürütülen Rehberlik Hizmetleri Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Punch, K. F. (2011). Sosyal araştırmalara giriş. Nicel ve nitel yaklaşımlar. (Z. Etöz, Çev. Ed.). Ankara: Siyasal. (Orijinal çalışma basım tarihi 2010)
• Whiston, S. C., & Sexton, T. L. (1998). A review of school counseling outcome research: Implications for practice. Journal of counseling & development, 76(4), 412-426.
• Ümmet, D. (2017). Üniversite mezunu evli bireylerin evlilik algıları üzerine metaforik bir inceleme. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 205-235.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Nobel Yayın Dağıtım, Türkiye.
• Yeşilyaprak, B. (2016). 21. yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri gelişimsel yaklaşım (26. baskı).
• Yurtal, F. (2007). İlköğretim okullarındaki rehberlik servislerinin mekân, donanım, ekipman ve insan kaynakları açısından durumu. Milli Eğitim, 35(173), 288-298.
• Yüksel-Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre Psikolojik Danışma ve Rehberlik (PDR) hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-26.