Matematik Dersi Öğretim Programında Okuduğunu Anlama Becerisiyle İlişkili Kazanımlara Ulaşmada Yaşanan Sorunların Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 997 - 1028, 24.06.2024

Hasan Ali Yarış Melis Yeşilpınar Uyar

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1156748

Öz

Araştırmanın amacı, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf matematik dersi öğretim programında ulaşılması konusunda sorun yaşanan okuduğunu anlama becerisiyle ilişkili kazanımların, süreçte yaşanan sorunların ve çözüm önerilerinin belirlenmesidir. Araştırmada karma yöntem desenlerinden açıklayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 167 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında kazanımların gerçekleşme düzeyini belirleme anketleri ve yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde, frekans ve yüzde hesaplamaları yapılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise tümevarımsal içerik analizi yaklaşımı kullanılmıştır. Sonuç olarak araştırmada; ikinci sınıf matematik dersi öğretim programında yer alan kazanımların %22,50’sine, üçüncü sınıf kazanımlarının %32’sine, dördüncü sınıf kazanımlarının ise %50,87’sine tamamen ulaşıldığı belirlenmiştir. Ulaşılması konusunda sorun yaşanan kazanımların çoğunluğunun “sayılar ve işlemler” ile “ölçme” öğrenme alanlarında yer aldığı tespit edilmiştir. Süreçte yaşanan sorunların çözümü adına; okuduğunu anlamayı destekleyen bilişsel becerilerin gelişimine, beceri kazanımını destekleyici ve değerlendirici öğretim uygulamalarına, açıklayıcı ve yönlendirici program yapısına ve destekleyici uygulama çevresine gereksinim duyulduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuduğunu anlama becerisi, Matematik dersi öğretim programı, Öğrenme kazanımı, Sınıf öğretmeni.

Teşekkür

Bu çalışma, Doç. Dr. Melis YEŞİLPINAR UYAR danışmanlığında yürütülmüş yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Determining the Problems in Reaching the Learning Outcomes Related to Reading Comprehension Skills in the Mathematics Curriculum

Öz

The study aims to determine the learning outcomes related to reading comprehension, which is difficult to achieve in the mathematics curriculum of the second, third and fourth grades, the problems experienced in the process and the solution suggestions. Explanatory mixed design, one of the mixed method designs, was used in the study. The study group of the research consisted of 167 primary school teachers. Through data collection, the questionnaires determining the level of reaching the learning outcomes and semi-structured interview forms prepared for second, third and fourth-grade teachers were used. Within the analysis of quantitative data, frequency and percentage calculations were conducted. For the analysis of qualitative data, inductive content analysis approach was used. Consequently, it was revealed that 22,50% of the reading comprehension outcomes in second grade mathematics curriculum, 32% of the third grade outcomes and 50,87% of the fourth grade outcomes were fully achieved. It was detected that the majority of the outcomes, which were difficult to reach, were within “numbers and operations” and “measurement” learning areas. In order to solve the problems experienced in the process; it was concluded that there is a need for the development of cognitive skills supporting reading comprehension, teaching practices that support and evaluate skill acquisition, explanatory and guiding curriculum structure and supportive teaching environment.

Anahtar Kelimeler

Reading comprehension skill, Mathematics curriculum, Learning outcome, Primary school teacher

Kaynakça

• Adhami, M. (2003) From lesson objectives to lesson agenda: Flexibility in whole class lesson structure. In I. Thompson (Ed.), Enhancing primary mathematics teaching (pp. 65-77). Maidenhead: Open University Press.
• Ajello A. M., Caponeram E., & Palmerio L. (2018). Italian students’ results in the PISA mathematics test: Does reading competence matter? European Journal Psychology of Education, 33(3), 505-520.
• Akcan, N. (2018). Sınıf öğretmenlerinin öğrenci merkezli eğitimin uygulanmasına ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Aktan, O. (2019). İlkokul matematik öğretim programı dersi kazanımlarının yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,48, 15-36. https://doi.org/10.9779/pauefd.523545
• Anderson, U. (2010). Skill development in different components of arithmetic and basic cognitive functions: Findings from a 3-year longitudinal study of children with different types of learning difficulties. Journal of Educational Psychology, 102(1), 115-134.
• Anderson, U. 2010. Skill development in different components of arithmetic and basic cognitive functions: findings from a 3-year longitudinal study of children with different types of learning difficulties. Journal of Educational Psychology, 102(1), 115-134.
• Avcu, R. & Haser, Ç. (2020). Matematik öğretmenlerinin çözümlü örneklerinin ve yazılı sınav sorularının öğretim programında yer alan kazanımlarla uyumunun belirlenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1), 20-41. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.52925-505016
• Aydın-Akay, A. (2004). İlköğretim 2. Sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin matematik problemlerini çözme başarısına etkisi [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Aydoğdu, M. & Ayaz, M. F. (2008). The importance of problem solving in mathematics curriculum. Physical Sciences, 3(4), 538-545.
• Aygören, F. & Saracaoğlu, A. (2015). (2008). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı öğrenme ortamlarına ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(34), 194-223.
• Baykul, Y. (2011). İlköğretimde matematik öğretimi (1-5. sınıflar) (10. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bloom, B. S. (1998). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme. (D. A. Özçelik, Çev.) İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education (5th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Boz, İ. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyi ile matematik problemlerini çözme başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 40-53.
• Brantlinger, E., Jimenez, R., Klingner, J., Pugach, M., & Richardson, V. (2005). Qualitative studies in special education. Exceptional Children, 71(2), 195-207.
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2014). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (Y. Dede ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çavuşoğlu, E. (2010). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyi ile matematik problemlerini çözme başarısı arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Dağdelen, S., & Ünal, M. (2017). Matematik öğrenim ve öğretim sürecinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 483-510.
• Delil, A., Özcan, B. N. & Islak, O. (2020). İlkokul matematik dersi öğretim programı kazanımlarının TIMSS-2019 değerlendirme çerçevesine göre analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 270-282. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.669086
• Doğanay, A. & Yeşilpınar-Uyar, M. (2018). Ortaokul matematik öğretim programlarının genel amaçları. Özmantar, M. F., Akkoç, H., Kuşdemir- Kayıran B. ve Özyurt, M. (Editörler), Ortaokul matematik öğretim programları: Tarihsel bir inceleme içinde (ss. 77-111). Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan-Dolapçıoğlu, S. (2020). Öğretmenlerin program tasarım tercihleri felsefi inançları ve sınıf içi uygulamalarına yönelik karşılaştırmalı bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(75), 1108-1121. https://doi.org/10.17755/esosder.643313
• Dölek, S. (2018). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin problem çözme ve kurma çalışmalarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• English, L. D., & Halford, G. S. (1995). Mathematics education: Models and processes. Washington: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Erlandson, D. A., Harris, E. L., Skipper, B. L., & Allen, S. D. (1993). Doing naturalistic inquiry: A guide to methods. London: SAGE Publications.
• Flick, L. B., & Lederman, N. G. (2002). The value of teaching reading in the context of science and mathematics. School Science and Mathematics, 102(3), 105-107.
• Goldin, G. A. (2010). Problem solving heuristics, affect, and discrete mathematics: A representational discussion. In G. Kaiser & B. Sriraman (Eds.), Theories of mathematics education (pp. 241-250). Berlin: Springer.
• Gökbulut, Y. & Kuş, S. (2016). Karikatürle öğretimin toplama ve çıkarmaya dayalı problem çözmeye etkisi. TÜBAD, 1(1), 9-21.
• Gökkurt-Özdemir, B., Usta, N., Demir, Ö., & Minisker, M. (2018). Sekizinci sınıf öğrencilerinin problem çözme sürecinde sözel problemleri sorgulama becerilerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 366-386. https://doi.org/10.17556/erziefd.330626
• Göktaş, Ö. (2010). Okuduğunu anlama becerisinin ilköğretim ikinci kademe matematik dersindeki akademik başarıya etkisi [Yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Göktaş, Ö., & Gürbüztürk, O. (2012). Okuduğunu anlama becerisinin ilköğretim ikinci kademe matematik dersindeki akademik başarıya etkisi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 4(2), 52-66.
• Grimm, K. J. (2008). Longitudinal associations between reading and mathematics. Developmental Neuropsychology, 33, 410-426.
• Gronlund, N. E. (1995). How to write and use intructional objectives (5th ed.). Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.
• Güner, M. (2016). Türkçe dersinde otantik görev temelli otantik materyal kullanımının öğrencilerin okuduğunu anlama, yazma becerileri ve yazma motivasyonları üzerindeki etkisi [Yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Güneş, F. (2000). Okuma yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Güneş, G. & Adnan, B. (2011). Dördüncü sınıf matematik dersi öğretim programının uygulanmasından yansımalar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 192-205.
• Hebert, J. R., Ma, Y., Clemow, L., Ockene, I. S., Saperia, G., Stanek, E.J., Merriam, P. A., & Ockene, J. K. (1997). Gender differences in social desirability and social approval bias in dietary self-report. American Journal Of Epidemiology, 146(12), 1046-1055.
• Hedin, R. L., Mason, L. H. & Gaffney, J. S. (2011). Comprehension strategy instruction for two students with attention-related disabilities. Preventing School Failure, 55(3), 148-157.
• Herrington, J., & Oliver, R. (2000). An instructional design framework for authentic learning environments. Educational technology research and development, 48(3), 23-48.
• Hite, S. (2009). Improving problem solving by improving reading skills. Math in the middle institute partnership summative projects for MA degree. University of Nebraska-Lincoln.
• Hollingsead, C. & Ostrander, R. (2006). How can I help my students who struggle with reading comprehension?. Journal Of Adventist Education, April/May, 15-20.
• Jacobs, H. H. (1989). Interdisciplinary curriculum: Design and implementation. Association for supervision and curriculum development. Alexandria: Pitt Street.
• Kablan, Z., Baran, T. ve Hazer, Ö. (2013). İlköğretim matematik 6-8 öğretim programında hedeflenen davranışların bilişsel süreçler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 347-366.
• Kanatlı, F. & Çekici, Y. (2013). Türkçe öğretiminde disiplinler arası olanaklar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 223-234.
• Kanold, T. D., Briars, D., & Fennell, F. (2011). What principals need to know about teaching and learning mathematics. Bloomingtion: Solution Tree Press.
• Karacaoğlu, Ö. C. (2009). Öğretmenlerin sınıf içi yeterliliklerine ilişkin bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 62-78.
• Karakuş Aktan, E. N. (2019). Okuma stratejisi eğitiminin ortaokul öğrencilerinin okuduğunu anlama ve matematik dersindeki problem çözme becerilerine etkisi. [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Keskin Deniz, M. (2013). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinde okuduğunu anlama becerisi ile matematik dersindeki akademik başarı arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Keşan, C., Kaya, D. & Yetişir, Ş. (2008). Türkçe-matematik birlikteliğinin öğrenci başarısını etkileme gücü üzerine bir araştırma. Üniversite ve Toplum 8(2), 1-8.
• Kilpatrick, J., Swafford, J., & Findell, B. (2001). (Eds.). Adding it up: Helping children learn mathematics. Washington: National Academy Press.
• Koçyiğit, S. (2014). Otantik öğrenme-öğretme yaklaşımı. İçinde G. Ekici (Ed.), Etkinlik örnekleriyle güncel öğrenme-öğretme yaklaşımları (ss. 347-392). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Koğar, H. & Gelbal, S. (2015). Üniversite öğrencilerinin sosyal beğenirlik tercihlerinin yargıcı kararlari ile ölçeklenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 136-152.
• Koyuncu, B. & Ilgaz, G. (2019). Matematik öğretimi sürecinde ülkelerin eğitim girdilerini ne kadar etkin kullandıklarının TIMSS 2015 verilerine göre incelenmesi. İlköğretim Online, 18(4), 1732-1750.
• Lamb, J. (2010). Reading grade levels and mathematics assessment: An analysis of Texas mathematics assessment items and their reading difficulty. The Mathematics Educator, 20(1), 22-34.
• Lowrie, T. (2002). Young children posing problems: the influence of teacher intervention on the type of problems children pose. Mathematics Education Research Journal, 14(2), 87-98.
• Maden, S. (2014). Türkçe ve aktif öğrenme. Giresun: Kirazofis Kitapevi.
• Matel, P. B. (2013). Reading comprehension and mathematical problem-solving skills of fourth year high school students of tagaytay city science national highöschool (Unpublished Thesis Master Of Science). Master of Arts in Education major in Mathematics Cavite State University, Indan.
• Memnun, D. & Kanbur, N. İ. (2020). Üçüncü sınıf öğrencilerinin okuma becerilerine göre problem çözme başarıları ve çözüm sürecinde karşılaştıkları güçlükler. OPUS International Journal of Society Researches, 15(22), 927-965. https://doi.org/10.26466/opus.639152
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar), Ankara. Erişim adresi https://ttkb.meb.gov.tr.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Erişim adresi https://ttkb.meb.gov.tr.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2022). PISA 2022 Türkiye raporu. Erişim adresi https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_01/26152640_pisa2022_rapor.pdf.
• National Council of Teachers of Mathematics [NCTM] (2010). Common core state standards for mathematics. Retrieved from http://www.nctm.org/ccssm/.
• Niss, M. (1996). Goals of mathematics teaching. In A. J. Bishop, K. Clements, C. Keitel, J. Kilpatrick & C. Laborde (Eds.) International handbook of mathematics education (pp. 11-47). Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
• Obalı, B. (2009). Öğrencilerin fen ve teknoloji akademik başarısıyla Türkçede okuduğunu anlama ve matematik başarıları arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Oliva, P. (2005). Developing the curriculum (6th ed.). Pearson Education, Inc.
• Özcan, B. N. & Delil, A. (2018). İlköğretim matematik öğretmenlerinin hazırladıkları testlerin öğretim programı kazanımları açısından bir analizi. Kastamonu Education Journal, 26(6), 1910-1917. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2212
• Özcan, Z. Ç. & Doğan, H. (2018). A longitudinal study of early math skills, reading comprehension and mathematical problem solving. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 8(1), 01-18.
• Özcan-Tepe, Y. (2016). Ortaokul öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisi ile matematik dersinde problem çözme başarısı arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Özdemir, A. & Sertsöz, T. (2006). Okuduğunu anlama davranışının kazandırılmasının matematik başarısına etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 23, 237-257.
• Öztürk, M., Akkan, Y. & Kaplan, A. (2020) Reading comprehension, mathematics self-efficacy perception, and mathematics attitude as correlates of students’ non-routine mathematics problem-solving skills in Turkey. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 51(7), 1042-1058. https://doi.org/10.1080/0020739X.2019.1648893
• Patton, M. Q. 2002. Qualitative evaluation and research methods (3rd ed.). London: Sage Publications.
• Polya, G. (1997). Nasıl çözmeli? (F. Halatçı, Çev.). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Reidel, J., Tomaszewski, T., & Weaver, D. (2003). Improving student academic reading achievement through the use of multiple intelligence teaching strategies.
• Rose, D. S., Parks, M., Androes, K., & McMahon, S. D. (2000). Imagery-based learning: Improving elementary students' reading comprehension with drama techniques. The Journal of Educational Research, 94(1), 55-63.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim öğrenme ve öğretim, kuramdan uygulamaya (9. baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sert, A. (2010). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Star, J. R., Lynch, K. & Perova, N. (2011). Matematik öğretmen adaylarının sınıf özelliklerine katılım becerilerini geliştirmek için videoyu kullanmak. In M. G. Sherin, V. R. Jacobs & R. A. Philipp (Eds.), Matematik öğretmeninin fark etmesi: Öğretmenlerin gözünden görmek (pp. 117-133). New York: Routledge.
• Stoyanova, E. (2003). Extending students’ understanding of mathematics via problem posing. The Australian Mathematics Teacher, 59 (2), 32-40.
• Şahin, A. E. (2009). Eğitim fakültesinde hizmet kalitesinin eğitim fakültesi öğrenci memnuniyet ölçeği (EF-ÖMÖ) ile değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 106-122.
• Şavur, İ. (2020). Üniversite öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacı: Yetiştirilme tutumlarına yönelik algı ve benlik kurgusunun rolü [Yüksek Lisans Tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Şen, A. Z. & Nakiboğlu, C. (2020). Kimya öğretmenlerinin alan eğitimi bilgisi temelinde öğretim programı bilgilerinin fiziksel ve kimyasal değişimler konusu kapsamında incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 138-155. https://doi.org/10.17679/inuefd.461240
• Tahiroğlu, M. (2014). Değerler eğitimi yöntemleriyle desteklenen bir akıcı okuma ve okuduğunu anlama çalışması. Electronic Turkish Studies, 9(8), 793-811.
• Tatar, E. & Soylu, Y. (2006). Okuma anlamadaki başarının matematik başarısına etkisinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2) 503-508.
• Töre, E. (2020). Öz-yeterlilik ve iç denetim odağının yenilikçi iş davranışına etkisi: Konaklama işletmelerine yönelik bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 155-167.
• Tuohimaa, P. M. V., Aunola, K., & Nurmi J. E. (2008). The association between mathematical word problems and reading comprehension. Educational Psychology, 28(4), 409-426.
• Turan, A. & Tabak, S. (2021). Sınıf öğretmenlerinin ilkokul 4. sınıf matematik dersi öğretim programına (2018) yönelik görüşleri: Bir karma yöntem çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 50(229), 463-491. https://doi.org/10.37669/milliegitim.659479
• Tyler, R. W. (2014) Eğitimde programların ve öğretimin temel ilkeleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Uçar, Z. T. & Demirsoy, N. H. (2010). Eski-yeni ikilemi: Matematik öğretmenlerinin matematiksel inançları ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 321-332.
• Ulu, M., Tertemiz, N., & Peker, M. (2016). Okuduğunu anlama ve problem çözme stratejileri eğitiminin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin rutin olmayan problem çözme başarısına etkisi. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 18(2), 303-340.
• Uzun, C. (2010). İlköğretim öğrencilerinin matematik dersi problem çözme başarılarının bazı demografik değişkenler ve okuduğunu anlama becerisi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C. (2006). Kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yılmaz, H. (2020). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin akıcı okuma düzeyi ile okuduğunu anlama ve rutin olmayan problem çözme başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi [Doktora tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/