Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sadeleştirilmiş Metin Kullanımı

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 602 - 616, 24.06.2024

Sedat Maden Abdulvahap Avşar

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1321620

Öz

Araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde A2 düzeyine yönelik belirlenen bir okuma metninin sadeleştirilmesi, uygulanması ve okunabilirliğini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda A. Adnan Adıvar’ın Bana Zehir Olan Şeker adlı metni A2 düzeyine göre sadeleştirilmiş, ardından özgün ve sadeleştirilmiş metinlerin okunabilirliği Ateşman (1997), Çetinkaya ve Uzun (2010) ve Bezirci ve Yılmaz (2010) tarafından geliştirilen formüllerle analiz edilmiş ve her iki metnin anlaşılabilirliği araştırmacılar tarafından geliştirilen başarı testi ile ölçülmüştür. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmış ve başarı testi ile ilgili verilerin çözümlenmesinde betimleyici istatistik tekniklerinden yüzde ve frekans analizi kullanılmıştır. Özgün metin ile sadeleştirilmiş metnin okunabilirlik düzeyleri arasında farklar olduğu ve okunabilirlik formüllerinden hareketle sadeleştirilmiş metnin daha okunabilir olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sadeleştirilmiş metin ve özgün metin TÖMER’de öğrenim gören 9 öğrenciye uygulanmış ve her iki metnin sonunda başarı testi ile öğrencilerin okuduğunu anlama düzeyleri ölçülmüştür. Başarı testi sonucuna göre ise öğrencilerin sadeleştirilmiş metni daha iyi anladıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe, Metin sadeleştirme, Okunabilirlik.

The Use Of Simplified Texts In Teaching Turkish As A Foreign Language

Öz

The aim of the study is to determine the application and readability of the reading text prepared for A2 level in teaching Turkish as a foreign language. Based on this purpose, A. Adnan Adıvar's text titled The Candy That Became Poison to Me is simplified according to A2 level, The readability of the original and simplified texts was then analyzed with formulas developed by Ateşman (1997), Çetinkaya and Uzun (2010) and Bezirci and Yılmaz (2010), and the comprehensibility of both texts was measured with an achievement test developed by the researchers. Case study, one of the qualitative research methods, was used in the study and percentage and frequency analysis, one of the descriptive statistical techniques, were used to analyze the data related to the achievement test. It was determined that there were differences between the readability levels of the original and simplified texts and that the simplified text was more readable. In addition, the simplified and original texts were applied to 9 students studying at TÖMER and the reading comprehension levels of the students were measured with an achievement test at the end of both texts. According to the results of the achievement test, it was determined that the students understood the simplified text better.

Anahtar Kelimeler

Turkish as a foreign language, Text simplification, Readability.

Kaynakça

• Adıvar, A. A. (1950) Bana zehir olan şeker. Dur Düşün.
• Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. A.Ü. TÖMER Dil Dergisi, 58, 171–174
• Aydın, E. (2021). Yedi iklim Türkçe öğretim seti ders kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 185-195.
• Bakan, H. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde bir sadeleştirme denemesi: Sait Faik Abasıyanık, Meserret Oteli [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Bezirci, B. & Yılmaz, E.A, (2010) Metinlerin okunabilirliğinin ölçülmesi üzerine bir yazılım kütüphanesi ve Türkçe için yeni bir okunabilirlik ölçütü. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi 12, 49-62
• Bozkurt, F. (2011). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde bir metin yöntemi çalışması [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
• Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Çetinkaya, G. & Uzun, L. (2010). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özellikleri. H. Ülper (Ed.), Türkçe ders kitabı çözümlemeleri içinde (141-156). Pegem Akademi.
• Dubay, W.H. (2004), The Principles of Readability, Impact Information, Costa Mesa, CA.
• Ergin, M. (2009), Türk dil bilgisi, Bayrak Basım Yayın Tanıtım.
• Eroğlu, S. (2015). Metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde Ömer Seyfettin’in Üç Nasihat hikâyesinin yabancılara Türkçe öğretimi için sadeleştirilmesi [Yüksek Lisans Tezi], Gazi Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Erışık, H. (2021). Yabancılar için Türkçe okuma kitaplarının okunabilirliği: Türkçenin Sesi Yunus Emre Örneği. Journal of Sustainable Education Studies, 2(3), 1-14.
• Erol, H. F. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında okunabilirlik. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 50(50), 29-38.
• Ghaffari, R. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde dil yeterliliklerine uygun edebî metin uyarlama [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gürler, H. (2017). Yabancılara Türkçe öğretiminde Sait Faik Abasıyanık’ın hikâyelerinin A1-A2 seviyesine uyarlanması. [Yüksek Lisans Tezi Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gürler, S. (2017). Ömer Seyfettin’in hikâyelerinin yabancılara Türkçe öğretiminde A1-A2 seviyesine uyarlanması. [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Karşılayan, S. (2022). Ak Başat Türkçe A1-A2 kitabındaki metinlerin okunabilirlik sayısı ve metinlerdeki ses birimlerin okumaya etkisi. Türk Dünyası ve Türkçe Öğretimi, 1(1), 1-17.
• Kavun, M. (2023). Yusuf Asal’ın Patatesspor serisinde yer alan kitapların okunabilirliği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 12(1), 178-193. DOI: 10.7884/teke.567
• Kaya, M. (2018). Dokuzuncu Hariciye Koğuşu ve Yılkı Atı adlı eserlerin yabancılar için A2 düzeyine uyarlanması [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kutlu, A. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde Ömer Seyfettin’in Kaşağı ve Perili Köşk adlı hikâyelerinin A1-A2 seviyesine uyarlanması [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Maden, A., Ustabulut, M.Y. & Banaz, E. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde program geliştirme ile ilgili yapılmış çalışmalara bir bakış. S. Maden (ed.). Türkçe eğitimi ile ilgili güncel araştırmalar I içinde (ss. 67- 86) Hiperyayın.
• Maden, S. & Durmaz, N. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki etkinliklerde kullanılan yöntem ve teknikler. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 172-192. DOI: 10.54600/igdirsosbilder.1072788
• Mazlum, D.E. (2014). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın “Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç romanı ve Peyami Safa’nın “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” romanının Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenler için A1-A2 seviyesine uyarlanması [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Mutlu, H. H. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında (İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti, Yedi İklim Öğretim Seti) yer alan metinlerin okunabilirlik düzeylerinin incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(22), 371-386.
• Özdemir, S. & Daştan, E. (2022). Yeni İstanbul uluslararası öğrenciler için Türkçe kitaplarındaki okuma metinlerinin okunabilirlik düzeyleri. J.V. Andrei ve M.E. Kalgı (Ed.) Uluslararası Ege Konferansları Bildiri Kitabı. ISPEC Yayınları.
• Özmen, C. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin değiştirim teknikleriyle öykülerin yeniden oluşturulması [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Subaşı, M. & Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2),419-426
• Yıldırım, O. (2013). Yeni Türk edebiyatı metinlerinin A1-A2 düzeyine uyarlanması ve Çalıkuşu örneği [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zorbaz, K. Z. & Köroğlu, M. (2016). Gazi Tömer Yabancılar İçin Türkçe öğretim setindeki metinlerin kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri. Electronic Turkish Studies, 11(3), 2510-2524.