Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Etik Kurallar
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi sosyal ve beşeri bilimler ile eğitim bilimleri alanlarındaki yüksek nitelikli bilimsel makaleleri yayımlamak amacıyla aşağıda belirtilen etik ilkeler ve kurallara bağlı olarak yılda iki defa yayımlanan ulusal hakemli bir dergidir. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi’ne gönderilen makaleler çifte körleme süreciyle değerlendirilmekte ve ücretsiz erişimle hem elektronik hem de basılı olarak yayımlanmaktadır. Aşağıda yazarların, dergi editörünün, hakemlerin ve yayıncının etik sorumlulukları, rolleri ve görevleri yer almaktadır. Bu etik ilkeler ve kurallar “Yayın Etiği Komitesi”nin (Committe on Publication Ethics - COPE) yönergesine göre hazırlanmıştır. Ayrıca Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi‘nde intihal ve etik dışı davranışlar olarak kabul edilen durumlara ilişkin bilgi verilmiştir.

Etik Kurul Belgesi

Etik kurul izni gerektiren makalelerin yayın başvurusu için, Etik kurul belgesinin sunulması zorunludur.
Etik Kurul izni gerektiren araştırmalar aşağıdaki gibidir:
1. Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar
2. İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,
3. İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
4. Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
5. Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar,

Ayrıca;
· Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış onam formu”nun alındığının belirtilmesi,
· Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
· Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi

Not : 2020 yılı öncesi araştırma verileri kullanılmış, yüksek lisans/doktora çalışmalarından üretilmiş (makalede belirtilmelidir), bir önceki yıl dergiye yayın başvurusunda bulunulmuş, kabul edilmiş ama henüz yayımlanmamış makaleler için geriye dönük etik kurul izni gerekmemektedir. Çalışmanızın bu durumu taşıdığını lütfen beyan formunda belirtiniz.

Çalışmanın Etik Kurul İzni gerektirmediğine dair beyan formuna ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.

Yazar(lar)

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi’ne gönderilen makalelerin sosyal ve beşeri bilimler ile eğitim bilimleri alanlarındaki özgün çalışmalar olması gerekmektedir.
Makalelerde yararlanılan tüm kaynaklar (yazarlar, çevrimiçi sayfalar, kişisel görüşmeler, vb.) için doğru ve uygun bir şekilde kaynak gösterilmelidir.
Dergiye gönderilen makalelerin başka bir dergiye gönderilmediği belirtilmeli ve 'Telif Hakkı Devir Formu' doldurulmalıdır.
Makaleye fikren katkıda bulunmayan kişiler yazar olarak belirtilmemelidir.
Gönderilen makaleye ilişkin çıkar çatışmaları belirtilmeli ve nedeni açıklanmalıdır.
Yazarların, hakem sürecindeyken çalışmalarına ilişkin ham verileri editörler kuruluna iletmesi istenebilir, bu durumda yazarların ham verilerini editörler kuruluyla paylaşmaları beklenmektedir. Yazarlar, yayımlanan bir makaleye ilişkin verileri 5 yıl süreyle saklamakla yükümlüdürler.
Yazarlar çalışmalarında bir hata tespit ettiklerinde editörü ve editörler kurulunu bilgilendirmeli, düzeltme ya da geri çekme süreci için işbirliği kurmalıdırlar.

Hakemler

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler çifte körleme süreci ile değerlendirilmektedir. Çifte körleme, yansız, nesnel ve bağımsız bir değerlendirme sürecinin sağlanabilmesi için yazarların hakemlerden, hakemlerin de yazarlardan gizli tutulması anlamına gelmektedir. Hakemlere makaleler değerlendirilmek üzere dergi yönetim sisteminden iletilmektedir. Bu sistem, DergiPark üzerinden gerçekleştirilmektedir. Hakemlerin, değerlendirdikleri makalenin özel eğitim alanına katkısı ve makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ve bu kararlarına ilişkin gerekçelerini içeren bir form doldurmaları gerekmektedir. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi’nin hakemlerinin etik sorumlulukları ve rolleri aşağıdaki gibidir:

Hakemlerin yalnızca uzmanlık alanlarına ilişkin makalelere hakemlik yapmaları gerekmektedir.
Hakemlerden çıkar çatışmaları bulunmayan makalelere hakemlik yapmayı kabul etmeleri beklenmektedir. Hakemler herhangi bir çıkar çatışması fark ettiklerinde editörü bilgilendirmeli ve ilgili makalenin hakemliğini yapmayı reddetmelidirler.
Hakemler makaleleri yansız ve nesnel olarak değerlendirmelidirler.
Hakemlerin değerlendirdikleri makalelere ilişkin Araştırma Makalesi Hakem Değerlendirme Formu, Tek Denekli Araştırma Makalesi Hakem Değerlendirme Formu ya da Derleme Makalesi Hakem Değerlendirme Formu’nu doldurmaları gerekmekte, çifte körleme sürecine zarar vermemek için formlarda isimlerini belirtmemeleri beklenmektedir. Hakemlerin değerlendirdikleri makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ile kararlarına ilişkin gerekçelerini de bu formda belirtmeleri gerekmektedir.
Hakemlerin önerilerinde kullandıkları üslubun kibar, saygılı ve bilimsel olması gerekmektedir. Hakemler saldırgan, saygısız ve öznel kişisel yorumlardan kaçınmalıdırlar. Hakemlerin bu tür bilimsel olmayan yorumlarda bulundukları tespit edildiğinde yorumlarını yeniden gözden geçirmeleri ve düzeltmeleri için editör ya da editörler kurulu tarafından kendileriyle iletişime geçilebilmektedir.
Hakemlerin kendilerine verilen süre içerisinde değerlendirmelerini tamamlamaları gerekmekte ve burada belirtilen etik sorumluluklara uymaları beklenmektedir.

Editör

Editörün “Yayın Etiği Komitesi”nin (Committe on PublicationEthics - COPE) yayınlamış olduğu “COPE Dergi Editörleri için Etik Davranışlar ve En İyi Uygulamalar Kılavuzu” ("COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors") ve “COPE Dergi Editörleri için En İyi Uygulamalar Kılavuzu”nda ("COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors") yer alan ve aşağıda listelenen etik sorumluluklara uyması gerekmektedir.

Editör dergide basılan tüm makalelerden sorumludur. Editörün etik görevleri ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir:

Genel Sorumluluklar:

Editör derginin niteliğinin artırılması ve gelişimine katkıda bulunmak için çaba sarf etmekle yükümlüdür.
Editörün, yazarların ifade özgürlüğünü desteklemesi gerekmektedir.

Okuyucularla İlişkiler:

Editörün, dergide hakem değerlendirmesinin gerekli olmadığı bölümlerin (editöre mektup, davetli yazılar, konferans duyuruları vb.) açıkça belirtildiğinden emin olması gerekmektedir.
Editörün yayımlanan makalelerin dergi okuyucularının bilgi ve becerileriyle uyumlu olabilmesi için çaba sarf etmesi gerekmektedir.

Hakemlerle İlişkiler:

Editör, hakemlerin bilgi ve uzmanlıklarına uygun makaleleri değerlendirmelerini istemelidir. Böylece makalelerin alanında uzman kişilerce uygun bir şekilde değerlendirilmesi sağlanmalıdır.
Editör, hakemlerin bir makaleyi değerlendirmeden önce makaleye ilişkin çıkar çatışmaları bulunmadığını belirtmelerini talep etmekle yükümlüdür.
Editörün hakem değerlendirme sürecine ilişkin gerekli tüm bilgileri ve hakemlerden yapması beklenenleri hakemlere iletmesi gerekmektedir.
Editör, hakem değerlendirme sürecinin çifte körleme ile sürdürüldüğünden emin olmalı ve yazarlara hakemleri, hakemlere de yazarları ifşa etmemelidir.
Editör, hakemleri zamanlama ve performanslarına göre değerlendirmelidir.
Editör, hakemlere ilişkin bir veri tabanı oluşturmalı ve hakemlerin performansına göre veri tabanını güncellemelidir.
Editör, kaba ve niteliksiz yorumlarda bulunan ya da geç dönen hakemleri hakem listesinden çıkarmalıdır.
Editör, hakem listesini hakemlerin uzmanlık alanlarına göre sürekli yenilemeli ve genişletmelidir.

Yazarlarla İlişkiler:

Editör, yazarlara kendilerinden ne beklendiğine ilişkin yayım ve yazım kuralları ve örnek şablonu sürekli güncellemelidir.
Editör dergiye gönderilen makaleleri dergi yazım kuralları, çalışmanın önemi, özgünlüğü açısından değerlendirmeli ve makaleyi ilk gönderim sürecinde reddetme kararı alırsa, yazarlara bunun nedenini açık ve yansız bir şekilde iletmelidir. Bu süreçte, makalenin dilbilgisi, noktalama ve/veya yazım kuralları (kenar boşlukları, uygun şekilde referans gösterme, vb.) açısından tekrar gözden geçirilmesi gerektiğine karar verilirse, yazarlar bu konuda bilgilendirilmeli ve gerekli düzeltmeleri yapabilmeleri için kendilerine zaman tanınmalıdır.
Makalelerde gönderim ve yayıma kabul tarihleri yer almalıdır.
Yazarların makalelerinin durumuna ilişkin bilgi talebi olduğunda çifte körleme sürecini bozmayacak şekilde yazarlara makalelerinin durumuna ilişkin bilgi verilmelidir.

Editörler Kurulu ile İlişkiler:

Editör, yeni editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarını iletmeli ve kendilerinden beklenenleri açıklamalıdır.
Editör, editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarının en güncel halini iletmelidir.
Editör, editörler kurulu üyelerini değerlendirmeli ve derginin gelişimine aktif olarak katılım gösterecek üyeleri editörler kuruluna seçmelidir.
Editör, editörler kurulu üyelerini aşağıda yer alan rolleri ve sorumluluklarına ilişkin bilgilendirmelidir
- Derginin gelişimini desteklemek
- Kendilerinden istendiğinde uzmanlık alanlarına ilişkin derlemeler yazmak
- Yayım ve yazım kurallarını gözden geçirmek ve iyileştirmek

- Derginin işletiminde gerekli sorumlulukları yerine getirmek

Yayıncı

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi tarafından yayımlanmaktadır. Yayıncının etik sorumlulukları aşağıdaki gibidir:

Yayıncı, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi’nde makale yayımlama sürecinde karar merciinin ve hakemlik sürecinin editörün sorumluluğu olduğunu kabul eder.
Yayıncı üniversitenin kütüphane sayfasında derginin açık, elektronik ve ücretsiz erişimini sağlar: https://dergipark.org.tr/tr/pub/aicusbed

İntihal ve Etik Dışı Davranışlar

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler basılmadan önce iThenticate yazılım programı ile taranmaktadır. Kabul edilen en yüksek benzeşim oranı %20’dir (Shafer, 2011). Bu oranı aşan makaleler ayrıntılı olarak incelenir ve gerekli görülürse gözden geçirilmesi ya da düzeltilmesi için yazarlara geri gönderilir, intihal ya da etik dışı davranışlar tespit edilirse yayımlanması reddedilebilir.

Aşağıda etik dışı bazı davranışlar listelenmiştir:

Çalışmaya fikren katkıda bulunmayan kişilerin yazar olarak belirtilmesi.
Çalışmaya fikren katkıda bulunan kişilerin yazar olarak belirtilmemesi.
Makale yazarın yüksek lisans/doktora tezinden ya da bir projeden üretilmişse bunun belirtilmemesi.
Dilimleme yapılması yani, tek bir çalışmadan birden fazla makale yayımlanması.
Gönderilen makalelere ilişkin çıkar çatışmalarının bildirilmemesi.
Çifte körleme sürecinin deşifre edilmesi.



Kaynak: Shafer, S. L. (2011). You will be caught. Anesthesia & Analgesia, 112(3), 491-493.