KAMU LİDERLİĞİ İLE KAMU HİZMET MOTİVASYONU İLİŞKİSİNDE MESLEKİ BAĞLILIĞIN ARACI ROLÜ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 71 - 88, 31.12.2022

Ahmet Saylık Selçuk Demir Serdar Hazar

Öz

Bu çalışmada; okul yöneticisinin kamu liderlik davranışlarının düzeyi ile öğretmenlerin kamu hizmetleri motivasyonu ve mesleki bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin açığa çıkarılması amaçlanmaktadır. Ayrıca bu çalışmada; kamu hizmetleri motivasyonun, kamu liderliği ile mesleki bağlılık arasındaki ilişkide aracılık etkisinin olup olmadığı incelenmiştir. Kamu liderliği, kamu hizmeti motivasyonu ve mesleki bağlılık değişkenleri arasındaki ilişkilerin incelendiği bu çalışmada, ölçüm tabanlı korelasyon desen modeli benimsenmiştir. İlişkilere daha güçlü kanıtların elde edilebilmesi için yapısal bir model ileri sürülmüştür. Bu çalışmanın evreni; Siirt ilinde ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmanın evreninden, tamamen rastgele bir biçimde 59 okul seçilmiştir. Bu okullarda görev yapan 384 öğretmenden toplanan veriler geçerli kabul edilmiştir. Bu araştırmada, seçkisiz örnekleme yöntemlerinden biri olan oransız küme örnekleme yöntemiyle veriler elde edilmiştir. Bu çalışmanın verileri; “Kamu Liderliği Ölçeği”, “Mesleki Bağlılık Ölçeği” ve “Kamu Hizmeti Motivasyonu Ölçeği” aracılığıyla elde edilmiştir. Ölçeklere doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Sonrasında ölçeklere uygulanan güvenirlirlik analizine göre; ölçeklerin güvenilir oldukları görülmüştür. Ölçüm modelinde araştırmadaki değişkenler arasında ilişkilerin bulunduğu saptanmıştır. Önerilen yapısal modele göre; okul yöneticilerinin kamu liderliği davranışları, öğretmenlerin mesleki bağlılık tutumunu istatistiki bakımdan anlamlı ve pozitif olarak etkilemektedir. Öğretmenlerin mesleki bağlılıkları ise kamu hizmeti motivasyonunu anlamlı ve pozitif olarak etkilemektedir. Ayrıca kamu liderliği, kamu hizmeti motivasyonunu hem doğrudan hem de dolaylı olarak diğer bir anlatımla mesleki bağlılığın kısmi aracı rolüyle anlamlı ve pozitif şekilde etkilemektedir. Öğretmenlerin mesleki bağlılıklarının ve kamu hizmet motivasyonunun artmasını isteyen okul yöneticilerinin, kamu liderlik davranışları sergilemelerinde yarar bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kamu liderliği, kamu hizmet motivasyonu, mesleki bağlılık, okul müdürü, öğretmen

THE INTERMEDIARY ROLE OF PROFESSIONAL COMMITMENT IN THE RELATIONSHIP OF PUBLIC LEADERSHIP AND PUBLIC SERVICE MOTIVATION

Öz

This study seeks to reveal the relationship between the level of school administrators' public leadership behaviors and teachers' public service motivation and professional commitment levels. In addition, this study sheds light on whether public service motivation has a mediating effect on the relationship between public leadership and professional commitment. In this study, in which the relationships between public leadership, public service motivation, and professional commitment variables are examined, measurement-based correlation pattern model was adopted. A structural model was proposed to provide stronger evidence for the relationships. The population of the study consists of teachers working in primary, secondary, and high schools in Siirt. From the population, 59 schools were randomly selected. The data collected from 384 teachers working in these schools were accepted as valid. In this study, data were obtained by the disproportionate cluster sampling method, which is one of the random sampling methods. The data of this study were obtained through the "Public Leadership Scale", "Professional Commitment Scale", and "Public Service Motivation Scale". Confirmatory factor analysis was applied to the scales. Then, the reliability analysis applied to the scales revealed that the scales were reliable. In the measurement model, it was determined that there were relationships between the variables in the study. According to the proposed structural model, school administrators' public leadership behaviors affect teachers' professional commitment attitude statistically significantly and positively. Professional commitment of teachers significantly and positively affects public service motivation. In addition, public leadership significantly and positively affects public service motivation both directly and indirectly, in other words, with the partial intermediary role of professional commitment. It is beneficial for school administrators who want to increase teachers' professional commitment and public service motivation to exhibit public leadership behaviors.

Anahtar Kelimeler

Public leadership, public service motivation, professional commitment, school principal, teacher

Kaynakça

• Anderfuhren-Biget, S., Varone F., Giauque D., & Ritz, A. (2010). Motivating employees of the public sector: Does public sector motivation matter? International Public Sector Management, 13 (3), 213-246.
• Aydın, İ. (2016). Akademik Etik. Pegem Yayınları.
• Aydın, A. H. (2011). Yönetim bilimi (4. Baskı). Seçkin Yayınları.
• Aydın, İ. , Demirkasımoğlu, N. , Güner Demir, T., & Erdemli, Ö. (2017). Development of Public Service Motivation Scale. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 50(2) , 105-126.
• Bass, B. M., & Bass, R. (2009). The bass handbook of leadership: Theory, research, and managerial applications. Simon and Schuster.
• Başaran, İ. E. (1984). Yönetime giriş. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Baysal, A. C. ve Paksoy, M. (1999). Mesleğe ve örgüte bağlılığın çok yönlü incelemesinde meyer-allen modeli. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 28(1), 7-15.
• Blau, G. J. (1985). The Measurement and Prediction of Career Commitment. Journal of Occupational Psychology, 58, 277-288.
• Bright, L. (2005). Public employees with high levels of public service motivation. Review of Public Personnel Administration, 25(2),138-154.
• Brookes, S. (2011). Crisis confidence and collectivity: responding to the new public leadership challenge. Leadership, 72(2), 175-194.
• Bolden, R. (2005). What is leadership development: Purpose and practice? University of Exeter, Centre for Leadership Studies.
• Buelens, M. & Van den Broeck, H. (2007). An Analysis of differences in work motivation between public and private sector organizations. Public Administration Review, 67(1), 65-74.
• Burns, J. (1978). Leaderhip. Harper ve Row Publishers.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS. Routledge.
• Caillier, J. G. (2014). Toward a better understanding of the relationship between transformational leadership, public service motivation, mission valence, and employee performance: A preliminary study. Public Personnel Management, 43(2), 218-239.
• Caillier, J. G. (2020). Testing the Influence of Autocratic Leadership, Democratic Leadership, and Public Service Motivation on Citizen Ratings of an Agency Head’s Performance. Public Performance & Management Review 43(4), 918–41.
• Carson, K. D., & Bedian, A. G. (1994). Career commitment: Construction of a measure and examination of ıts psychometric properties. Journal of Vocational Behavior, 44, 237-262.
• Ceylan, C. ve Bayram, N. (2006). Mesleki bağlılığın örgütsel bağlılık ve örgütten ayrılma niyeti üzerine etkilerinin düzenleyici değişkenli çoklu regresyon ile analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 105-120.
• Crewson, P.E. (1997). Public-service motivation: Building empirical evidence of ıncidence and effect. Journal of Public Administration Research and Theory, 7(4), 499-518.
• Çakır, Ö. (2001). İşe bağlılık olgusu ve etkileyen faktörler. Seçkin Yayınevi.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi. Çolak, M. (2015). Çalışma hayatında liderlik. Ekin Yayınları.
• Ergen, Y. (2016). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetim becerileri, akademik iyimserlikleri ve mesleki bağlılıkları arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Ergül, H. F. (2005). Motivasyon ve motivasyon teknikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 67-79.
• Ertürk, M. (2000). İşletmelerde yönetim ve organizasyon (6. Baskı). Beta Yayınları.
• Evers, C. W. (1990). Schooling, organizational learning and efficiency in the growth of knowledge. In J. D. Chapman (Ed.)., School-based decision-making and management. The Falmer Press.
• Fazzi, G., & Zamaro, N. (2016). Exploring the ınterplay between leadership styles and psm in two organizational settings. International Journal of Manpower 37(5), 859–77.
• Fernandez, S. (2004). Developing and testing an ıntegrative framework of public sector leadership: Evidence from the public education arena. Journal of Public Administration Research and Theory, 15(2), 197-217.
• Fu, J. K. (2012). The interaction of politics and management in public leadership: Measuring public political skill and assessing its effects. (Unpublished Doctoral Dissertation).
• Gailmard, S., & Patty, J. W. (2012). Learning while governing: Expertise and accountability in the executive branch. Chicago: University of Chicago Press.
• Hasanoğlu, A. (2017). Öğretmenlerin iş doyumu ve motivasyon düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Houston, D. J. (2000). Public-service motivation: A multivariate test. Journal of Public Administration Research and Theory, 10(4), 713-728.
• Jacobsen, C. B., & Bøgh Andersen, L. (2015). Is leadership in the eye of the beholder? A study of ıntended and perceived leadership practices and organizational performance. Public Administration Review, 75(6), 829-841.
• Koçel, T. (2005). İşletme yöneticiliği (10.Basım). Arıkan Yayınevi.
• Köroğlu, Ö. (2011). İş doyumu ve motivasyon düzeylerini etkileyen faktörlerin performansla ilişkisi: turist rehberleri üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Lachman, R., & Aranya, N. (1986). Evaluation of alternative models of commitments and job attitudes of professionals. Journal of Occupational Behaviour, 7(3), 227-243.
• Lee, K., Carswell, J. J., & Allen, N. J. (2000). A meta-analytic review of occupational commitment: Relations with person and work-related variables. Journal of Applied Psychology, 85(5), 799-811.
• Lin, H.-F. (2007) Knowledge sharing and firm ınnovation capability: An empirical study. International Journal of Manpower, 28, 315-332.
• Meydan, C.H., & Şeşen, H. (2015). Yapisal eşitlik modellemesi, Amos uygulamaları. Detay Yayıncılık.
• Meyer, J. P., Allen, N. J., & Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551.
• Miao, Q., Newman, A., Schwarz, G., & Xu, L. (2014). Servant leadership, trust, and the organizational commitment of public sector employees in China. Public Administration, 92(3), 727-743.
• Miao, Q., Newman, A., Schwarz, G., & Cooper, B. (2018). How leadership and public service motivation enhance ınnovative behavior. Public Administration Review, 78(1), 71-81.
• Morrow, P.C. (1983). Concept redundancy in organizational research: The case of work commitment. The Academy of Management Review, 8(3), 486-500.
• Örücü, E. ve Kanbur, A. (2008). Örgütsel-yönetsel motivasyon faktörlerinin çalışanların performans ve verimliliğine etkilerini incelemeye yönelik ampirik bir çalışma: Hizmet ve endüstri işletmesi örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 85-97.
• Öztürk, H. (2021). İl özel idarelerinde kamu hizmeti motivasyonu: burdur ili örneği. Alanya Akademik Bakış, 5(3), 1231-1248.
• Öztürk, C. (2016). İç güvenlik hizmetlerinde algılanan liderlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(26), 24-33.
• Öztürk, C. ve Tavas, B. (2016). İç güvenlik hizmetlerinde çalışanların liderlik algısı ile saldırganlık tutum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 2092-2097.
• Panezai, Z., & Shah, M. (2021). Relationship between principals’ leadership styles and teachers’ professional commitment in public schools of ziarat, balochistan. Pakistan Journal of Social Research, 3(4), 26-36.
• Perry, J. L. (2000). Bringing society in: Toward a theory of public-service motivation. Journal of Public Administration Research and Theory, 10(2), 471-488.
• Perry, J. L., & Wise, L. R. (1990). The motivational bases of public service. Public Administration Review 50(3), 367-73.
• Perry, J. L., & Hondeghem, A. (2008). Building theory and empirical evidence about public service motivation. International Public Management Journal, 11(1), 3-12.
• Potipiroon, W., & Ford, M. T. (2017). Does public service motivation always lead to organizational commitment? examining the moderating roles of ıntrinsic motivation and ethical leadership. Public Personnel Management 46(3), 211–38.
• Prysmakova, P. (2013). Public service motivation in Europe: Testing attitudes toward work motives. Working Paper, Florida International University.
• Rainey H. G. (1982). Reward preferences among public and private managers: In search of the service ethic. American Review of Public Administration, 16(4), 288-302.
• Sabuncuoğlu, Z. (1987). Çalışma psikolojisi. Uludağ Üniversitesi Basımevi.
• Schwarz, G., Eva, N., & Newman, A. (2020). Can public leadership increase public service motivation and job performance? Public Administration Review, 80(4), 543-554.
• Scott, Patrick G., & Pandey, S. K. (2005). Red tape and public service motivation: Findings from a national survey of managers in state health and human services agencies. Review of Public Personnel Administration. 25(2), 155-180.
• Serinkan, C. (2008). Liderlik ve motivasyon ilişkisi (1. Baskı). Nobel Yayınları.
• Shrivastava, P., & Nachman, S. A. (1989). Strategic leadership patterns. Strategic Management Journal, 10(1), 51-66.
• Şişman, M. (2002). Öğretim liderliği. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Şimşek, M. Ş. ve Aslan, Ş. (2012). Meslekî ve örgütsel bağlılığın, örgütsel davranışa ilişkin sonuçlarla ilişkileri. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(23), 414-454.
• Ünsar, A. S. (2011). Motivasyonunun işten ayrılma eğilimine etkisi: Bir alan araştırması. Akademik Bakış Dergisi, 25, 1-15.
• Tanrıverdi, H. ve Koçaslan, G. (2018). Mesleki ve örgütsel duygusal bağlılık arasındaki ilişki: Tütün eksperleri ve tütün teknolojisi mühendisleri üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 248-261.
• Taylor, J. (2007). The impact of public service motives on work outcomes in Australia: A comparative multi- dimensional analysis. Public Administration, 85(4), 931-959.
• Tösten, R. , Çelik Şahin, Ç., & Han, B. (2018). Kamu Liderliği Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 354-378.
• Tummers, L., & Knies, E. (2013). Leadership and meaningful work in the public sector. Public Administration Review, 73(6), 859-868.
• Tummers, L.G. & Knies, E. (2015). Measuring public leadership: developing scales for four key public leadership roles. Public Administration, 1-35.
• Tunçer, P. (2013). Örgütlerde performans değerlendirme ve motivasyon. Sayıştay Dergisi, 88, 87-108.
• Van Slyke, D. M. & Alexander, R. W. (2006). Public service leadership: Opportunities for clarity and coherence. American Review of Public Administration, 36(4), 362–374.
• Van Wart, M. (2013). Administrative leadership theory: A reassessment after 10 years. Public Administration, 91(3), 521-543.
• Werner, İ. (1997). Liderlik ve yönetim. (Çev., V. Üner). Rota Yayınları.
• Yiğit, S., & Yazarkan, H. (2014). Liderlik tarzı ile mesleki bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dumlupinar University Journal of Social Science/Dumlupinar Üniversitesi Soysyal Bilimler Dergisi, (41), 71-84.