Öğretmen Adaylarının Z Kuşağı Kavramına İlişkin Algılarının Belirlenmesi: Bir Metaforik Analiz Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 103 - 129, 30.06.2023

Sevda Koç Akran , Gülbahar Şen

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, öğretmen adaylarının Z Kuşağı kavramına ilişkin sahip oldukları algıları metaforlar aracılığıyla belirlemektir. Olgu bilim (fenomenoloji) deseninin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında, Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 340 katılımcı oluşturmaktadır. Kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle ulaşılan katılımcılara, araştırmacılar tarafından geliştirilen açık uçlu anket formu uygulanmıştır. Açık uçlu anket formu iki bölümden oluşmaktadır. Uzman görüşü alınan formun birinci bölümde katılımcıların demografik bilgileri yer almaktadır. İkinci bölümde ise katılımcıların, “Z kuşağı……. benzemektedir. Çünkü…….” ifadesini tamamlamaları istenmiştir. Bu ifadeden elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Analizler yapılırken, MAXQDA programından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların; Z kuşağı kavramına ilişkin görüşleri dokuz kategoride toplanmıştır. Bunlar; yenilikçi kuşak, farkındalığı yüksek kuşak, amacı olmayan kuşak, çeşitliliğe sahip kuşak, dijital kuşak, yönlendirilen kuşak, benmerkezci kuşak, gizemli kuşak ve umutsuz kuşaktır. Yenilikçi kuşak kategorisinde 61, farkındalığı yüksek kuşakta 57, amacı olmayan kuşakta 49, çeşitliliğe sahip kuşakta 38, dijital kuşakta 38, yönlendirilen kuşakta 32, benmerkezci kuşakta 26, gizemli kuşakta 24 ve umutsuz kuşakta 14 metafor oluşturulmuştur. Araştırmadan elde edilen bu sonuçlardan hareketle çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Öğretmen adayı, Kuşak, Z kuşağı.

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Batur, H. Z. ve Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve Y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 165-182.
• Akduman, G. ve Hatipoğlu, Z.(2021). Kim bu Z kuşağı?. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 5(9), s. 203-226.
• Altunbay, M. ve Bıçak, N. (2018). Türkçe eğitimi derslerinde “Z kuşağı” bireylerine uygun teknoloji tabanlı uygulamaların kullanımı. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 10(1), 127-142.
• Arabacı, İ. B. ve Polat, M. (2013). Dijital yerliler, dijital göçmenler ve sınıf yönetimi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (47), 11-20.
• Ardıç, E. ve Altun, A. (2017). Dijital çağın öğreneni. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1 (1), 12-30.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Başaran-Koç, Y.(2017) .Sosyal bilimlerde örnekleme kuramı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 47 (5), s. 480-495.
• Bristow, J. (2015). Baby boomers and generational conflict. England:Palgrave Macmillan.
• Cilliers, E,J. (2016). The challenge of teachıng generatıon Z. PEOPLE: International Journal of Social Sciences, 3(1), 188-198.
• Csobanka, Z. E. (2016). The Z generation. Acta Technologica Dubnicae, 7(2), 63-76. DOI: 10.1515/atd-2016-0012.
• Dolot, A. (2018). The characteristic of Generation Z, “e-mentor” s. 44–50, http:// dx.doi.org/ 10.15219/ em74.1351.
• Ekşili, N., Ünal, Z. ve Batur, H.Z. (2014). İş yaşamında X kuşağı yöneticilerin algılama farklılıklarından kaynaklanan performans değerlemeleri üzerine bir araştırma. EconWorld2014@Prague International Conference in Economics, Prague, Czech Republic September 03-05-2014.
• Eckleberry-Hunt, J. & Tucciarone, J. (2011). The Challenges and Opportunities of Teaching “Generation Y”. J Grad Med Educ, December 2011; 3 (4): 458–461. doi: https://doi.org/10.4300/JGME-03-04-15.
• Ercömert, Ç. ve Güneş, S. (2021). Industrial design education: a research on generation theories and change in Turkey. Design and Technology Education, 26.3. 138-158.
• Erden Ayhün, S. (2013). Kuşaklar arasındaki farklılıklar ve örgütsel yansımaları. Ekonomi ve Yönetim Erten P. (2019). Z kuşağının dijital teknolojiye yönelik tutumları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1), 190- 202Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 93-112.
• İçme, T. , Yıldırım, T. & Büyük, U. (2022). Z kuşağı öğrencilerinin uzaktan eğitim algıları. Erciyes Akademi, 36 (1) , 82-102 . DOI: 10.48070/erciyesakademi.1028194
• Karadoğan, A. (2019). Z Kuşağı ve öğretmenlik mesleği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (2) , 9-41. DOI: 10,31463/aicusbed.597636
• Koç Akran, S. (2020). Türkiye’deki Z kuşakların eğitiminde ailenin rolü: Jean Jacques Rousseau’nun “Emile ya da eğitim üzerine” örneği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2) , 79-100 . DOI: 10.31463/aicusbed.731696.
• Koç Akran, S. (2022). E-öğrenme ve öğrenci nitelikleri. (Eds. M. Ersoy, D. Kayahan Yüksel). (1.Baskı), Öğretim Teknolojileri (içinden: 201, 211-212). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Kırık, A. M. ve Köyüstü, S. (2018). Z Kuşağı Konusunda Yapılmış Tezlerin İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6 (2) , s. 1497-1518 Koç-Akran, S. (2022). E-öğrenme ve öğrenci nitelikleri. (Editör: M. Ersoy, D. Kayahan Yüksel). Öğretim Teknolojileri (içinden: 190). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Levickaite, R. (2010). Generations X Y Z: How social networks form the concept of the world without borders the case of lithuania. Limes, 3(2), 170-183
• Mahmoud, A.B., Fuxman, L., Mohr, İ., Reisel, W.D. & Grigoriou, N. (2021). We aren’t your reincarnation!” workplace motivation across X, Y and Z generations. International Journal of Manpower 42(1, 193-209.
• Mccrindle, M. & Wolfinger, E.(2009). The ABC XYZ understanding the global generations. Australia: A UNSW Press.
• Mücevher, M. H. ve Erdem, R. (2018). X kuşağı akademisyenler ile Y kuşağı öğrencilerin birbirlerine karşı algıları. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9 (22) , 60-74.
• Özdemir, N. (2019). Kuşaklararasılık ve kültürel değişme. Çocuk ve Medeniyet, 4 (7) , 125-149.
• Özkan, S. (2021). Dijital dönüşüm ekseninde kuşaklar arası sosyal medya kullanım pratiklerinin incelenmesi: Facebook örneğinde iç̇ erik analizi. Yeni Medya, 10, 25-42.
• Pekel, B., Kaya, T., Çalışkan, F., Doğan, M., Öner, S., Kaya, T., Özyıldız, Z. ve Erbay E. (2020). Z kuşağı öğrencilerinin iş hayatı kişilik özelliklerinin ve iş beklentilerinin belirlenmesi: Ankara Üniversitesi örneği. Sağlık Hizmetlerinde Kuram ve Uygulama Dergisi, 1(1),1-9.
• Seemliller, C. & Grace, M. (2016). Generatıon Z goes to college. San Francisco: Jossey-Bass.
• Seemliller, C. & Grace, M. (2019). Generation Z a century in the making. New York: Routledge
• Seymen, A. F. (2017). Y ve Z kuşak insanı özelliklerinin Milli Eğitim Bakanlığı 2014-2019 stratejik programı ve TÜBİTAK Vizyon 2023 Öngörüleri ile İlişkilendirilmesi. Kent Akademisi Dergisi, 10 (32) , 467-489.
• Sezgin, K. ve Han, B. (2022). 21. yüzyıl öğrenenleri olarak Z kuşağı. (Editör: M. Gültekin, T. Yazar, B. Oral). 21. yüzyıl becerileri bakış açısından eğitim ve öğretimde farklı yaklaşımlar (içinden:48, 53-55). Ankara: Pegem Akademi.
• Sladek, S. &Grabinger, A. (2014). Gen Z. The first generation of the 21st Century has arrived! https://www.xyzuniversity.com/wp-content/uploads/2018/08/GenZ_Final-dl1.pdf adresinden indirilmiştir.
• Taş, H. Y.ve Kaçar, S. (2019). X, Y ve Z Kuşağı çalışanlarının yönetim tarzları ve bir işletme örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 11 (18), 643-675.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksekbilgili, Z. (2015). Türkiye’de Y kuşağının yaş aralığı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 259-267.
• Yüksekbilgili, Z. ve Akduman, G. (2015). Kuşaklara göre işkoliklik. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19). 415-440.
• Williams, K. C. ve Page, Robert, A. (2011). Marketing to the generations. Journal of Behavioral Studies in Business, 3,1-17.
• Zhang, B., Mulhern, F.J., Wu, Y., Xu, M., Wang, W. & Gao, L. (2022). Thirty years and “I'm still Lovin’ it!”: brand perceptions of McDonald's among generation Y and generation Z consumers in China. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 34 (5), 906-921. https://doi.org/10.1108/APJML-02-2021-0132.