Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Telefonsuz Kalma Korkusu

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2 - AJELI - YIL 2023, SAYI 2, 186 - 205, 31.12.2023

Türkay Nuri Tok , Özgür Özgüray , Ayşegül Özgüray

Öz

Denizli merkez ilçelerinde 2022-2023 eğitim yılında resmi okul ve kurumlarda çalışan öğretmen ve okul yöneticilerinin telefonsuz kalma korkularının araştırıldığı bu çalışma, nicel ve tarama modelinde yapılmıştır. Kolay ulaşılabilir örneklem yöntemiyle 394 yönetici ve öğretmenden veriler toplanmıştır. Öğretmen ve okul yöneticilerinin telefonsuz kalma korku düzeyleri “orta” seviyededir. Öğretmen ve okul yöneticilerinin telefonsuz kalma korku düzeylerinin alt boyutlar olarak en yüksek düzeyden itibaren sırasıyla “iletişim kuramama”, “Bilgiye erişememe” ve “Rahatlıktan feragat etme” boyutlarıyla genel nomofobi seviyeleri “orta” düzeyinde iken, en düşük ortalama “Çevrimiçi bağlantıyı kaybetme” boyutunda “hafif” düzeyindedir. Okul yöneticileri ve öğretmenlerin telefonsuz kalma korku seviyelerinin yaptıkları göreve göre farklılık göstermediği görülürken cinsiyetlerine göre kadınlar, yaşlarına göre genç olanlar, kıdeme göre az kıdemliler, sosyal ağ sayısına göre sosyal ağ sayısı çok olanlar, telefonda geçirdikleri günlük süreye göre telefonda geçirdikleri günlük süresi çok olanlar ile öğrenim düzeylerine göre lisansüstü mezunu olan yönetici ve öğretmenler daha yüksek telefonsuz kalma korkusu yaşamaktadırlar. Katılımcıların telefonsuz kalma korkusunun azaltılabilmesi ya da tamamen ortadan kaldırılabilmesi için katılımcıların, telefonlardan uzak ortamlarda kitap okuma, spor, meditasyon, yoga, sanat, müzik ya da farklı ilgi alanlarına yönelmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Telefon bağımlılığı, telefonsuz kalma korkusu, okul yöneticileri, öğretmenler

Kaynakça

• Akbal, S. (2018). Sosyal Anksiyete Bozukluğu ve Akıllı Telefon Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Akıllı, G. & Gezgin, D. M. (2016). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyleri ile farklı davranış örüntülerinin arasındaki ilişkilerin incelenmesi Examination of the Relationship Between Nomophobia Levels and Different Behavior Patterns of University Students. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (40), 0-0. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/26849/ 282358
• Akman, E. (2019). Akıllı telefonsuz kalma korkusunun (nomofobi) akademik başarıya etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi öğrencileri üzerinden bir değerlendirme. AVRASYA Uluslararası Araştırma Dergisi, 7(16), 256–275. doi:10.33692/avrasyad.543756
• Apak, E. ve Yaman, Ö. M. (2019). Üniversite öğrencilerinde nomofobi yaygınlığı ve nomofobi ile sosyal fobi arasındaki ilişki: Bingöl Üniversitesi örneklemi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 611–629. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2019.6.3.0078.
• Arslan, H., Tozkoparan, S. B. & Kurt, A. A. (2019). Öğretmenlerde mobil telefon yoksunluğu korkusunun ve gelişmeleri kaçırma korkusunun incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (3), 237-256. DOI: 10.17556/erziefd.512074
• Atilgan, S. S. (2020). Akıllı telefon kullanan üniversite öğrencileri arasında nomofobi düzeyinin belirlenmesi. Elektronik Cumhuriyet İletişim Dergisi,2 (2), 6-23. Retrieved from http://ecider.cumhuriyet.edu.tr/tr/ pub/issue/59151/833641.
• Bak, G. (2019). X, Y ve Z Kuşağında Nomofobi: Nitel Bir Araştırma. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 2(5): 288-302.
• Bragazzi, N. L., and Del Puente, G. (2014). A proposal for including nomophobia in the new DSM-V. Psychology Research and Behavior Management (7), 155–160. doi:10.2147/PRBM.S41386
• Buctot, D. B., Kim, N., & Kim, S. H. (2020). The role of nomophobia and smartphone addiction in the lifestyle profiles of junior and senior high school students in the philippines. Social Sciences & Humanities Open, 2(1), 1-14. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3571366
• Büyükçolpan, H. (2019). Üniversite öğrencilerinde nomofobi, bağlanma biçimleri, depresyon ve algılanan sosyal destek (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Celep, E., & Çorumlu, B. (2022). Nomofobik eğilimler ve sosyal medya kullanım yoğunluğunun kompulsif çevrimiçi satın alma davranışı ile olan ilişkisinin belirlenmesi: Bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(2), 1339–1359. Geliş tarihi gönderen https://www.isarder.org/index.php/isarder/article/ view/1710.
• Cırak, S. N. ve Islim, O. F. (2021). Investigation into Nomophobia amongst Turkish pre-service teachers. Education and Information Technologies, 26(2), 1877-1895.
• Çakır, M. A. ve Kuzucu, A. (2019). Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Researcher, 7(1), ss. 181-199.
• Daei, A., Ashrafi-Rizi, H. ve Soleymani, M. R. (2019). Nomophobia and health hazards: Smartphone use and addiction among university students. International Journal of Preventive Medicine, 10(1), 1-5. DOI: 10.4103/ijpvm.IJPVM_184_19
• Demirci, B., Kılıç, Ö. ve Özhasar, Y. (2021). Yiyecek içecek işletmelerinde nomofobinin işgören verimliliğine etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi. 13(4), 3514-3524.
• Demirci, K., Akgönül, M., ve Akpınar, A. (2015). Relationship of smartphone use severity with sleep quality, depression, and anxiety in university students. Journal of Behavioral Addictions, 4(2), 85–92. doi:10.1556/2006.4.2015.010
• Demirel,B. R. ve Sarıkoç, G. (2022). Hemşirelerde Nomofobi ile Sosyal İyilik Hâli Arasındaki İlişki: Tanımlayıcı Araştırma. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi.
• Ekşi, N. N. (2020). Öğretmenlerin Nomofobi ve Örgütsel Hafıza Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Eren, B., Kılıç, Z. N., Günal, S. E., Kırcalı, M. F., Öznacar, B. B., ve Topuzoğlu, A. (2020). Lise öğrencilerinde nomofobinin ve ilişkili etkenlerin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(2), 133-140. https://doi.org/10.5455/apd.56124
• Fidan, H. (2016). Mobil Bağımlılık Ölçeği'nin geliştirilmesi ve geçerliliği: Bileşenler modeli yaklaşımı. Addicta: The Turkish Journal on Addictions (3), 433–469. doi:10.15805/addicta.2016.3.0118
• Friebel, G.ve Searbright, P. (2011). Do women have longer conversations telephone evidence of gendered communication strategies. Journal of Econonıic Psychology, 32(3), 348-356.
• Fu, S., Chen, X. ve Zheng, H. (2020). Exploring an adverse impact of smartphone overuse on academic performance via health issues: a stimulus-organism-response perspective. Behaviour & Information Technology, 40(7), 663-675.
• Gezgin, D. M., Hamutoğlu, N. B., Sezen Gültekin, G. & Yıldırım, S. (2019). Öğretmen adaylarının akıllı telefon, mobil telefonsuz kalma korkusu (nomofobi) ve gelişmeleri kaçırma korkusuna (fomo) ilişkin algılarının metafor kullanılarak belirlenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(2), 733-783. DOI: 10.14686/buefad.516540
• Gezgin, D. M., & Çakır, Ö. (2016). Analysis of nomofobic behaviors of adolescents regarding various factors. Journal of Human Sciences, 13(2), 2504-2519. https://doi.org/10.14687/jhs.v13i2.3797
• Gezgin, D. M., Çakır, Ö., & Yıldırım, S. (2018). The relationship between levels of nomophobia prevalence and internet addiction among high school students: The factors influencing Nomophobia. International Journal of Research in Education and Science, 4(1), 215-225. https://doi.org/10.21890/ijres.383153
• Gezgin, D., Hamutoğlu, N., Başarmak, U., ve Dağlı, E. (2020). Akıllı telefon kullanım becerisi bağlamında okul öncesi öğretmenlerinin nomofobi eğilimlerinin incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(32), 1-16. 10.29329/mjer.2020.258.1
• Günlü, A., ve Uz Baş, A. (2020). Genişletilmiş benlik kuramı bağlamında nomofobi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3853-3873. Retrieved from http://www.itobiad.com/tr/pub/issue/57287/ 778313.
• Günüç, S. ve Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-güvenirlik çalışması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,39, 220-232.
• Gürol, A., Ejder Apay, S., Özdemir, S., Uslu, S. ve Güven, R. (2020). Üniversite öğrencilerinde nomofobi ve sosyal anksiyete düzeylerinin karşılaştırılması. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(4):701-705.
• Hoşgör, H. (2020). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyini etkileyen faktörler ve ders performansları üzerinde nomofobinin etkisi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15 (25), 3169-3197.
• Hoşgör, H., Tandoğan, Ö., ve Gündüz-Hoşgör, D. (2017). Nomofobinin günlük akıllı telefon kullanım süresi ve okul başarısı üzerindeki etkisi: sağlık personeli adayları örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(46), 573-595. https://doi. org/10.16992/ASOS.12266
• Huck, S. W. (2012). Reading statistics and research (6th ed). Boston: Pearson. Kaplan Akıllı, G. ve Gezgin, D. M (2016). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyleri ile farklı davranış örüntülerinin arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 51-69.
• Kara, M., Baytemir, K., & İnceman-Kara, F. (2019). Duration of daily smartphone usage as an antecedent of nomophobia: exploring multiple mediation of loneliness and anxiety. Behaviour & Information Technology, 1-14. https://doi.org/10.1080/0144929X.2019.1673485
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaviani, F., Robards, B., Young, K. L. ve Koppel, S. (2020). Nomophobia: Is the Fear of Being without a Smartphone Associated with Problematic Use?. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(17), 6024.
• Kayabaş, B., (2013). Mobil Yaşam (Editör: T. Volkan Yüzer ve Mehmet Emin Mutlu), Yeni İletişim Teknolojileri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Kıyak, G. N., & Orhan, M. (2022). Çalışanların nomofobi, yaşam doyumu ve iş performansları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sosyal Bilimlerde Nicel Araştırmalar Dergisi, 1(2). http://www.sobinarder.com/index. php/sbd/article/view/17.
• King, A. L. S., Valença, A. M., Silva, A. C. O., Baczynski, T., Carvalho, M. R., and Nardi, A. E. (2013). Nomophobia: Dependency on virtual environments or social phobia? Computers in Human Behavior, 29(1), 140–144. doi:10.1016/j.chb.2012.07.025
• Konan, N. ve Çelik, O. T. (2019). The mediator role of interaction anxiety in the relationship between social support perception and smartphone addiction, Journal of Education and Future, 15, 63-75.
• Konan, N. ve Çelik, O.T. (2019, 21-24 Mart). Öğretmenlerde akıllı telefon bağımlılığı, III. International Congress on Science and Education, s. 807-901, Afyonkarahisar.
• Konan, N., Durmuş, E., Ağıroğlu Bakır, A. ve Türkoğlu, D. (2018). The relationship between smartphone addiction and perceived social support of university students’, International Online Journal of Educational Sciences, 10(5), 244-256, DOI: https://doi.org/10.15345/ iojes.2018.05.016
• Konan, N., Durmuş, E., Türkoğlu, D. ve Ağıroğlu Bakır, A. (2018). How is smartphone addiction related to interaction anxiety of prospective teachers?, Education Sciences, 8(186), 1-11. DOI:10.3390/educsci 8040186
• Lin, C. Y., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2018). Psychometric evaluation of Persian Nomophobia Questionnaire: Differential item functioning and measurement invariance across gender. Journal of Behavioral Addictions, 7(1), 100-108. https://doi.org/10.1556/2006.7.2018.11
• Louragli, I., Ahami, A., Khadmaoui, A., Mammad, K., & Lamrani, A. C. (2018). Evaluation of the nomophobia’s prevalence and its impact on school performance among adolescents in morocco. Problems of Psychology in the 21st Century, 12(2), 84-94. https://doi.org/10.33225/ppc/18.12.84
• Mir, R. ve Akhtar, M. (2020). Effect of nomophobia on the anxiety levels of undergraduate students. JPMA, 70(9), 1492-1497.
• Önal, N. (2019). Metaphoric perceptions of high school students about nomophobia. International Journal of Research in Education and Science (IJRES), 5(2), 437-449. https://www.ijres.net/index.php/ijres/ article/view/528
• Özsavran M. ve Ayyıldız, T. (2022). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyleri ile okul başarısı arasındaki ilişki. Bağımlılık Dergisi. 23(2): 130-138.
• Prasad, M., Patthi, B., Singla, A., Gupta, R., Saha, S., Kumar, J. K., ... ve Pandita, V. (2017). Nomophobia: A cross-sectional study to assess mobile phone usage among dental students. Journal of clinical and diagnostic research: JCDR, 11(2), 34-39. DOI: 10.7860/JCDR/2017/20858.9341
• Sarıbay, B. & Durgun, G. (2020). Dokunmatik toplumların fobileri: Netlessfobi, Nomofobi ve Fomo kavramları üzerine bir içerik analizi çalışması. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, Special Issue on Business and Operations Research - March , 280-294 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jyasar/issue/ 53734/630583
• Sırakaya, M. (2018). Ön lisans öğrencilerinin nomofobi düzeylerinin akıllı telefon kullanım durumlarına göre incelenmesi. Mersin University Journal of the Faculty of Education. 14(2), 714-727.
• Tabachnik, B. G. ve Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (6e éd.). Boston, É.-U. U.: Pearson
• Torrejon, Molina ve Manchego (2020). Nomophobia in university students. ınternational journal of early childhood special education, INT. International Journal of Early Childhood, 12(1), 488-495.
• Türen, U., Erdem, H. & Kalkın, G. (2017). Mobil telefon yoksunluğu korkusu (nomofobi) yayılımı: Türkiye’den üniversite öğrencileri ve kamu çalışanları örneklemi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(1), 1-12. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gazibtd/issue/27536/289670.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2018). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. http://www.tuik.gov.tr
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2020). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. http://www.tuik.gov.tr
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2022). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. http://www.tuik.gov.tr
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2016). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21779
• Ulutaş, E., Çilli, A. S., Aydın, A., Muratdağı, G., & Ekerbiçer, H. Ç. (2020). Sakarya Üniversitesi öğrencilerinin akıllı telefon kullanma düzeyleri ve yaşam kalitesi düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 10(Özel Sayı), 24–32. doi:10.31832/smj.739137
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yıldırım, C. ve Correia, A. P. (2015). Exploring the dimensions of nomophobia: development and validation of a self-reported questionnaire. Computers in Human Behavior, 49, 130-137.
• Yıldırım, C., Sumuer, E., Adnan, M., & Yıldırım, S. (2016). A growing fear: Prevalence of nomophobia among Turkish college students. Information Development, 32(5), 1322-1331. https://doi.org/10.1177/ 0266666915599025
• Yıldız, E. P., Çengel, M. ve Alkan, A. (2020). Öğretmenlerin nomofobi düzeylerinin demografik özelliklerine ve akıllı telefon kullanım alışkanlıklarına göre incelenmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(10. Yıl Özel Sayısı), 5096-5120. DOI: 10.26466- /opus.676329
• Yıldız Durak, H. (2018). Investigation of nomophobia and smartphone addiction predictors among adolescents in Turkey: Demographic variables and academic performance. The Social Science Journal, 56(4), 492-517. https://doi.org/10.1016/j.soscij.2018.09.003
• Yılmaz, G., Şar, A. H., ve Ci̇van, S. (2015). Ergenlerde mobil telefon bağımlığı ile sosyal kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 2(2), 20–37. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ojtac/issue/28470/303439#article_cite adresinden alındı.
• Yılmaz, M., Köse, A. ve Doğru. Y. B., (2018). Akıllı telefondan yoksun kalmak: Nomofobi üzerine bir araştırma. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi. 9(35), 31–47.
• Yorulmaz, M, Kıraç, R. ve Sabırlı, H. (2018). Üniversite öğrencilerinde nomofobinin uyku ertelemeye etkisi, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(27), pp:2988-2996.