Marvin C. Alkin’in Program Değerlendirme Alanına Katkıları ve Değerlendirme Araştırmaları Merkezi Modeli

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 249 - 270, 07.01.2022

Mehmet Kemal Aydın

https://doi.org/10.18039/ajesi.899059

Öz

Program değerlendirme alanı bir disiplin olarak son elli yılda önemli gelişim kaydetmiştir. Değerlendirme alanının gelişmesinde, özellikle değerlendirme teorilerinin ve modellerinin sınıflandırılması büyük önem taşımaktadır. Bu anlamda değerlendirme alanında Daniel Stufflebeam, Marvin C. Alkin, Jody L. Fitzpatrick, James R. Sanders ve Blaine R. Worthen gibi değerlendirmeciler mevcut değerlendirme modellerinin sınıflandırılmasına yönelik ortaya koydukları öncü eserlerle, program değerlendirmenin bir disiplin olarak gelişmesinde önemli rol oynamışlardır. Diğer değerlendirme kuramcılarıyla karşılaştırıldığında, her ne kadar Alkin’in değerlendirme modelleri sınıflandırması ve geliştirdiği değerlendirme modeli yeterince tanınmasa da Alkin değerlendirme alanının öncülerindendir. Kariyeri boyunca Alkin, değerlendirme kuramcısı, değerlendirme uzmanı ve aynı zamanda değerlendirme profesörü gibi çeşitli roller üstlenmiş ve böylelikle değerlendirme disiplininin gelişmesine hem teorik hem de pratik açıdan önemli katkılar sağlamıştır. Teorik açıdan ele alındığında, Alkin öne sürdüğü ‘Değerlendirme Teorileri Ağacı’ metaforu ile değerlendirme kuramları ve modellerini yöntem, değer ve kullanım temellerinde sınıflandırarak değerlendirme teorilerinin öğretiminde oldukça faydalı bir sınıflandırma yapmıştır. Pratik açıdan ise, değerlendirmede alınacak kararların önem arz ettiği bağlamlarda kullanılabilecek faydalı bir model olan Değerlendirme Araştırmaları Merkezi (CSE) Modelini geliştirmiştir. Bu itibarla, mevcut çalışmada Alkin’in değerlendirme modelini tanıtmak ve değerlendirme alanına yaptığı katkıları detaylı olarak ele almak amaçlanmıştır. Böylelikle bu çalışmanın, değerlendirme alanına ilgi duyan akademisyenler, araştırmacılar ve uzmanlara katkı sağlaması beklenmektedir. Özellikle, yükseköğretim kurumlarının akademik değerlendirme ve kalite kurulları gibi değerlendirmeye bağlı alınacak kararların önem arz ettiği bağlamlarda görev yapan ve dolayısıyla karar vericilerle yakın ilişkiler kurmak durumunda olan değerlendirmeciler için bu çalışma ışık tutucu niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

CSE Değerlendirme Modeli, Değerlendirme teorileri ağacı, Marvin C. Alkin, Program değerlendirme

Marvin C. Alkin’s Contributions to Program Evaluation Discipline and Center for the Study of Evaluation Model

Öz

Program evaluation has made some significant inroads as a discipline for the last 50 years. The taxonomy of evaluation theories and models is of great importance in thriving of program evaluation. With their seminal works and influential writings, such pioneering evaluators as Daniel Stufflebeam, Marvin C. Alkin, Jody L. Fitzpatrick, James R. Sanders, and Blaine R. Worthen have played a pivotal role and have made some invaluable contributions in the development of program evaluation as a discipline. Although Alkin’s taxonomy and his evaluation model is not well-recognized compared to the other evaluation theorists, he is one of the evaluation pundits. Through his career, Alkin has worked as an evaluation theorist, as an evaluation expert, and as an evaluation instructor. Thus, Alkin has put some substantial effort into the development of evaluation field on both theoretical and practical sides. Theoretically, Alkin introduced ‘Evaluation Theory Tree’ as a metaphor which is particularly fruitful in instruction of evaluation theories and models. In his taxonomy, Alkin placed evaluation theories and models into three branches of the tree, namely use, methods, and values. On the practical side, Alkin developed Center for the Study of Evaluation (CSE) Model, which is useful when evaluation decisions are important. In this regard, the present study aimed to introduce Alkin’s CSE Model and elaborately discuss his contributions into the development of evaluation. Thus, it will contribute into experts, academics, and researchers interested in evaluation studies. More specifically, the present study provides some insights for the academics who are working closely with decision makers and in a context where decisions are taken based on evaluation results, such as academic evaluation or quality assurance committees of higher education institutions.

Anahtar Kelimeler

CSE Evaluation Model, Evaluation theory tree, Marvin C Alkin, Program evaluation

Kaynakça

• Alkin, M. C. (1967). Towards an evaluation model-A systems approach. California University, Los Angeles. https://eric.ed.gov/?id=ED014150 adresinden 11.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Alkin, M. C. (Ed.) (1969). The use of behavioral objectives in evaluation: Relevant or irrelevant? California University, Los Angeles. https://eric.ed.gov/?id=ED035067 adresinden 15.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Alkin, M. C. (Ed.) (1970a). Objectives and objective-based measures in evaluation. Office of Education. https://eric.ed.gov/?id=ED043666 adresinden 10.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Alkin, M. C. (1970b). Products for improving educational evaluation. Center for the Study of Evaluation. Fifth Annual Report. California University, Los Angeles. https://eric.ed.gov/?id=ED043122 adresinden 20.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Alkin, M. C. (1970c). Statewide evaluation of education in New Mexico: Assessment and recommendations. https://eric.ed.gov/?id=ED044391 adresinden 18.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Alkin, M. C. (1981). Recommendations for improving evaluation utilization in federal education programs. The National Research Council Committee on Program Evaluation in Education. https://eric.ed.gov/?id=ED202885 adresinden 18.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Alkin, M. C. (Ed.). (2004). Evaluation roots: Tracing theorists' views and influences. SAGE Publications. https://doi.org/10.4135/9781412984157
• Alkin, M. C. (2011). Evaluation essentials: From A to Z. Guilford Press.
• Alkin, M. C. (2013a). Evaluation roots: A wider perspective of theorists' views and influences, (2nd ed.). SAGE Publications.
• Alkin, M. C. (2013b). Comparing evaluation points of view. M. Alkin (Ed.), Evaluation roots: A wider perspective of theorists’ views and influences içinde (2nd ed., p. 424). SAGE Publications.
• Alkin, M. C. (2013c). Context-sensitive evaluation. M. Alkin (Ed.), Evaluation roots: a wider perspective of theorists’ views and influences içinde (2nd ed., pp. 283-292). SAGE Publications.
• Alkin, M. C., & Kosecoff, J. B. (1973). A new eclectic model for the redirection of evaluation efforts. California University, Los Angeles. https://eric.ed.gov/?id=ED075086 adresinden 12.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Alkin, M. C. & Patton, M. Q. (2020). The birth and adaptation of evaluation theories. Journal of Multidisciplinary Evaluation, 16(35), 1-13. https://journals.sfu.ca/jmde/index.php/jmde_1/article/view/637 adresinden 15.08.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Alkin, M. C., & Skager, R. W. (1969). Systems analysis applications in educational research. California University, Los Angeles. https://eric.ed.gov/?id=ED032629 adresinden 12.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Alkin, M. C., & Vo, A. T. (2018). Evaluation essentials: From A to Z (2nd ed.). Guilford Press.
• Alkin, M. C.& Woolley, D. C. (1969, October 8-11). A model for educational evaluation [Paper presentation]. PLEDGE Conference. San Dimas. https://eric.ed.gov/?id=ED036898 adresinden 27.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Aydın, M. K. ve Bavlı, B. (2019). Program değerlendirme alternatif yaklaşımlar ve uygulama rehberi. Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9786052414569
• Carden, F., & Alkin, M. C. (2012). Evaluation roots: An international perspective. Journal of Multi Disciplinary Evaluation, 8(17), 102–118. https://journals.sfu.ca/jmde/index.php/jmde_1/article/view/348 adresinden 22.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Christie, C. A., & Alkin, M. C. (2003). The user-oriented evaluator’s role in formulating a program theory: Using a theory-driven approach. American Journal of Evaluation, 24(3), 373–385. https://doi.org/10.1177/109821400302400306 adresinden 22.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Fitzpatrick, J. L., Sanders, J. R., & Worthen, B. R. (2011). Program evaluation: Alternative approaches and practical guidelines (4th ed.). Pearson Education.
• Mathison, S. (2005). Encyclopedia of evaluation. SAGE Publications.
• Mertens, D. M. (2010). Research and evaluation in education and psychology: Integrating diversity with quantitative, qualitative, and mixed methods (3rd ed.). SAGE Publications.
• Oral, B. ve Yazar, T. (2017). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme. Pegem Yayınları.
• Ornstein, A. C., & Hunkins, F. P. (2018). Curriculum: foundations, principles, and issues. Pearson Education.
• Ruhe, V., & Zumbo, B. D. (2009). Evaluation in distance education and e-learning: The unfolding model. Guilford Press.
• Stufflebeam, D. L., Madaus, G. F., & Kellaghan, T. (2002). Evaluation models: Viewpoints on educational and human services evaluation (2nd ed.) Kluwer Academic.
• Taut, S. M., & Alkin, M. C. (2003). Program staff perceptions of barriers to evaluation implementation. American Journal of Evaluation, 24(2), 213–226. https://doi.org/10.1177/109821400302400205 adresinden 20.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Uşun, S. (2012). Eğitimde program değerlendirme. Anı Yayıncılık.
• Yüksel, İ. ve Sağlam, M. (2014). Eğitimde program değerlendirme (2. Baskı). Pegem Yayınları.