Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Mülteci Öğrencilerle Yaşadıkları Zorluklar ve Çözüm Önerileri

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 454 - 473, 30.09.2023

Büşra Bakioğlu Orhan Karamustafaoğlu

https://doi.org/10.38151/akef.2023.64

Öz

Araştırmanın amacı mülteci öğrencisi olan Fen Bilimleri öğretmenlerinin bu öğrencilerle yaşadıkları zorluklar ve bu zorluklara yönelik sundukları çözüm önerilerini belirlemektir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim çalışmasıdır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler araştırmacıların oluşturduğu yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizi ile çözümlenmiş yer yer betimsel ifadelere yer verilmiştir. Araştırmada Fen Bilimleri öğretmenlerinin mülteci öğrencilerle yaşadıkları en büyük zorluğun, öğrencilerin istenilir düzeyde Türkçe bilmemeleri olduğu ortaya çıkarılmıştır. Dil bilmemeye bağlı olarak okuma-yazma bilmeme, deney, etkinlik veya grup çalışmalarında akranlarından geri kalma, yalnızlaşma gibi zorluklar tespit edilmiştir. Ayrıca Fen Bilimleri öğretmenlerinin mülteci öğrencilerin hazırbulunuşluklarının eksik olmasından kaynaklı zorluklar yaşadıkları, sınıfların kalabalıklaşmasından dolayı bu öğrencilere yönelik yeterli malzemelerin olmadığı, mülteci öğrencilere ayrı sınıfın açılmaması, savaş ve göç nedeniyle bu öğrencilerin duyuşsal sorunlar yaşadıkları gibi bulgulara da ulaşılmıştır. Fen Bilimleri öğretmenleri; mülteci öğrencilere Türkçenin, okuma-yazmanın ve yaşanılan kültürün öğretilmesi için hazırlık eğitimi verilmesi, bu öğrencilere yönelik ders ve etkinlik kitabı geliştirilmesinin gerektiğini düşünmektedirler. Araştırmada Fen Bilimleri öğretmenlerinin mülteci öğrencilerle başta yeterli düzeyde Türkçe bilmeme olmak üzere pek çok zorluk yaşadıkları sonucuna varılmıştır. Araştırma sonuçlarına yönelik mülteci öğrencilere Türkçe öğrenmeleri için kurslar düzenlenmesi, uyum sınıfları oluşturulması, psikolojik destek verilmesi gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilimleri Öğretmenleri, Mülteci Öğrenciler, Fen Eğitimi, Fen Öğretimi, Göç

Difficulties Experienced by Science Teachers with Refugee Students and Suggestions for Solutions

Öz

The aim of the study is to determine the difficulties experienced by science teachers, who are refugee students, with these students and the solutions they offer for these difficulties. The study is a phenomenological study from qualitative research methods. Criterion sampling method, one of the purposeful sampling methods, was used in the study. Data were collected with a semi-structured interview form created by the researchers. Content analysis was done. The biggest difficulty that science teachers have with refugee students is that the students do not know enough Turkish. Due to not knowing the language, there are difficulties such as illiteracy, falling behind from peers in experiments, activities or group work, and being alone. In addition, science teachers experience difficulties due to the lack of readiness of refugee students, there are not enough materials for these students due to the crowdedness of the classrooms, a separate class is not opened for refugee students, these students experience emotional problems due to war and migration. Science teachers; They think that preparatory education should be given to refugee students in order to teach Turkish, literacy and the culture they live in, and a course and activity book should be developed for these students. In the study, it was concluded that science teachers had many difficulties with refugee students, especially not knowing enough Turkish. Based on the results of the research, suggestions were given to refugee students such as organizing courses to learn Turkish, creating integration classes, and providing psychological support.

Anahtar Kelimeler

Science Teachers, Refugee Students, Science Education, Science Teaching, Migration

Kaynakça

• Acemioğlu, R., Doğan, Y. ve Şahin M. (2021). Suriyeli öğrencilerin fen bilimleri dersine yönelik motivasyonlarının incelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi (MREFD), 3(2), 121-134.
• Aykırı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim durumlarına ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Primary Education, 2, 44-56.
• Balkar, B., Şahin, S. ve Babahan, N. I. (2016). Geçici eğitim merkezlerinde (GEM) görev yapan Suriyeli öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(6), 1290-1310.
• Baloğlu Uğurlu, N. ve Akdovan, N. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenleri perspektifinden mülteci öğrenciler. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 782-801.
• Biçer, N. ve Kılıç, B. S. (2017). Suriyeli öğrencilere Türkçe öğretmek için kullanılan ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 649-663.
• Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği (BMMYK, 2023). https://www.unhcr.org/tr/genel-bakis-2 Bloch, A., & Hirsch, S. (2017). “Second generation” refugees and multilingualism: identity, race and language transmission. Ethnic and Racial Studies, 40(14), 2444-2462.
• Candaş Karababa, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2). 265-277.
• Çağlar, T. (2018). Göç çalışmaları için kavramsal bir çerçeve. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 26-49.
• Dallal, Y. M. (2016). Saving Syria’s lost generation through education. Turkish Policy Quarterly, 15(3), 107-114.
• Dönüş Coşgun, Ö. ve Karamustafaoğlu, O. (2017). İlkokul üçüncü ve dördüncü sınıf mülteci öğrencilerin madde kavramına ilişkin düşünceleri. Sakarya University Journal of Education, 7(3), 525-540.
• Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
• Erden, G., ve Gökçe, G. (2009). Savaş yaşantılarının ardından çocuk ve ergenlerde gözlenen travma tepkileri ve psiko-sosyal yardım önerileri Türk Psikoloji Yazıları, 12(24) 1-13.
• Ereş, F. (2016). Problems of the immigrant students’ teacher: Are they ready to teach? International Education Studies, 9(7), 64-71.
• Gencer, T. E. (2017). Göç ve eğitim ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Suriyeli çocukların eğitim gereksinimi ve okullaşma süreçlerinde karşılaştıkları güçlükler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 838-851.
• Gibbs, T. (2014). Becoming a “big man” in neo-liberal South Africa: Migrant masculinities in the minibus-taxi industry. African Affairs, 113(452), 431-448.
• Gözübüyük Tamer, M. (2017). Geçici koruma kapsamındaki Suriyeli çocukların Trabzon devlet okullarındaki durumu. Göç Dergisi, 4(2), 119-152.
• Güngör, F. ve Şenel, E. A. (2018). Yabancı uyruklu ilkokul öğrencilerinin eğitim – öğretiminde yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Anadolu Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 124-173.
• Hjern, A., Rajmil, L., Bergström, M., Berlin, M., Gustafsson, P. A. & Modin, B. (2013). Migrant density and well-being-A national school survey of 15-year-olds in Sweden. The European Journal of Public Health, 23(5), 823-828.
• Karaca, S. ve Doğan, U. (2014). Suriyeli göçmenlerin sorunları çalıştayı sonuç raporu. Mersin Üniversitesi Bölgesel İzleme Uygulama Araştırma Merkezi.
• Kardeş, S. ve Akman, B. (2018). Suriyeli mültecilerin eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 17(3), 1224-1237.
• Mansouri, F. & Jenkins, L. (2010). Schools as sites of race relations and intercultural tension. Australian Journal of Teacher Education, 35(7), 93-108.
• Masgoret, A. M., & Ward, C. (2006). Culture learning approach to acculturation,” in the Cambridge Handbook of Acculturation Psychology. (Eds. D.L. Sam and J. W. Berry). Cambridge: Cambridge University Press. (pp. 58-77). https://www.researchgate.net/profile/Colleen-Ward/publication/232597964_Culture_learning_approach_to_acculturation/links/5796a81f08aec89db7b85fba/Culture-learning-approach-to-acculturation.pdf
• Matthews, J. (2008). Schooling and settlement: refugee education in Australia. International Studies in Sociology of Education, 18(1), 31- 45.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Miller, J. (2009). Teaching refugee learners with interrupted education in science: vocabulary, literacy and pedagogy. International Journal of Science Education. 31(4), 571-592.
• Montgomery, J. (1998). Making a city: Urbanity, vitality and urban design. Journal of Urban Design, 3, 93-116.
• Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçe’nin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1428-1449.
• Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, (2015). http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/201519_rapor196tur.pdf
• Özer, Y. Y., Komsuoğlu, A. ve Ateşok, Z. Ö. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 76-110.
• Özmen, H. ve Karamustafaoğlu, O. (Eds.). (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Pinson, H., & Arnot, M. (2007). Sociology of education and the Wasteland of refugee education research. British Journal of Sociology of Education. 28(2), 399–407.
• Polat, F. (2012). Türkiye’de Öğrenim Gören Yabancı Uyruklu İlköğretim Öğrencilerinin Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. [Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Roxas, K. (2010). Who really wants “the tired, the poor, and the huddled masses” anyway? Teachers’ use of cultural scripts with refugee students in public schools. Multicultural Perspectives, 12(2), 65- 73.
• Sarıer, Y. (2020). Türkiye’de mülteci öğrencilerin eğitimi üzerine bir meta-sentez çalışması: sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), 80-111.
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü. ve Çatalbaş, G. (2016). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 208-229.
• Şahin, H. (2020). Göç olgusu, mülteci çocukların eğitimi ve Suriyeli mülteci çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonu süreci. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 377-394.
• Şahin, M., ve Doğan, Y. (2018). Suriyeli öğrencilerin bulunduğu sınıflarda Fen Bilimleri öğretiminde karşılaşılan sorunlar: Nitel bir çalışma. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 1(1), 13-33.
• Şeker, B. D. ve Aslan, Z. (2015). Refugee children in the educational process: A social psychological assessment. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 86-105.
• Şimşek, D. (2019). Türkiye'de Suriyeli mülteci entegrasyonu: Zorlukları ve olanakları. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 172-187.
• Şimşir, Z. ve Dilmaç, B. (2019). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. İlköğretim Online, 17(3), 1116-1134.
• Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. TESAM Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
• Uluocak, G. P. (2009). İç göç yaşamış ve yaşamamış çocukların okulda uyumu. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 35-44.
• URL-1. (2023). T.C. Göç İdaresi Başkanlığı. https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler Uzun, E. M. ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• Vatandaş, S. (2020). Sosyalleşme ve sosyalleşmenin sosyal medya mecralarındaki anlamsal ve işlevsel dönüşümü. Erciyes İletişim Dergisi, 7(2), 813-832.
• Velazquez, L. C. (1996). Voices from the fields: Community‐based migrant education. New Directions for Adult and Continuing Education, 1996(70), 27-35.