Dijital İletişim ve Çocuk: Türkiye’de Çocuk Web Sitelerindeki Reklamlara Yönelik Bir İçerik Analizi

Yıl 2018, Sayı: 29. Özel Sayısı, 242 - 256, 01.11.2018

Handan Güler İplikçi , Mikail Batu

https://doi.org/10.31123/akil.454440

Cited By: 2

Öz

20. yüzyılda yeni iletişim teknolojilerinin
hızlı bir şekilde gelişmesi ve özellikle son çeyrek yüzyılda iletişim kurma ve
bilgi sağlama yöntemi başta olmak üzere toplumsal hayatın birçok alanında bazı
değişikliklere neden olması, toplumun en genç üyeleri olan çocukları da
etkilemektedir. Çocukları hedef kitle olarak seçen web siteleri, reklam
verenler açısından önemli bir reklam ortamı olabilmekte ve bu doğrultuda
reklama maruz kalmak da çocukların dijital ortam deneyimlerinin engellenemez
bir parçası haline gelebilmektedir. Bu doğrultuda dijital iletişim ortamlarının
içerik bakımından düzenlenmeleri ve denetlenmeleri gerekebilmektedir. İletişim
ve psikoloji alanında yapılan araştırmalar çocukların reklamlara karşı
savunmasız olduğunu göstermektedir. Çocuğun dijital ortamda erişebildiği,
görseller, videolar ve oyunlar gibi içerikler, ebeveynleri tarafından
denetlenebilir; fakat her tıkla değişen banner, pop-up ve videolara
yerleştirilmiş olan reklamları denetlemek oldukça zor olabilmektedir. 

Bu çalışmanın amacı, dijital iletişim
ortamlarında kontrol edilmesi güç olan reklamların çocuklar için oluşturduğu
riskleri belirlemek ve toplumu bu konuda bilinçlendirmektedir. Bu nedenle
çalışmada, Türkiye’deki çocuklara yönelik web sitelerinde yer alan reklamların
yapısal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla bir içerik analizi
gerçekleştirilmiştir. İçerik analizi için öncelikle yapısal kriterler
belirlenmiş ve bu kriterler doğrultusunda ele alınan web siteleri ayrıntılı bir
şekilde incelenmiştir. Analiz sonucunda incelenen web sitesi reklamlarında,
çoğunlukla hedef kitle ayrımı (çocuk-yetişkin) yapılmadığı, reklam
içeriklerinin çocukların yaş seviyelerine (02-18 yaş) uygun hazırlanmadığı
görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Dijital İletişim, Çocuk, Çevrimiçi Reklamcılık

Kaynakça

• Aşina, G. (2011). Tüketici Olarak Çocuk ve Ailenin Satın Alma Kararlarına Etkisi. Selçuk İletişim, 6(4), 126-137.
• Almeida, A.N., Carvalho, D. & Delicado, A. (2017). Accessing Children’s Digital Practices at Home through Visual Methods: Innovations and Challenges. In Researching Children and Youth: Methodological Issues, Strategies, and Innovations. Published online: 22, 349-374.
• Bettany, S., M. & Kerrane, B. (2016). The socio-materiality of parental style: Negotiating the multiple affordances of parenting and child welfare within the new child surveillance technology market, European Journal of Marketing, 50(11), 2041-2066.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar, (3. Baskı), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cook, D., T. (2009). Knowing the child consumer: historical and conceptual insights on qualitative children’s consumer research. Young Consumers. 10(4). 269-282.
• Confos, N. & Davis, T. (2016). Young consumer-brand relationship building potential using digital marketing. European Journal of Marketing, 50(11), 1993-2017.
• Dünya Çocuklarının Durumu Raporu (2017). Dijital Bir Dünyada Çocuklar, UNICEF, New York: www.unicef.org/SOWC2017.
• International Advertising Breau Türkiye 2017, https://www.iabturkiye.org/UploadFiles/Reports/IAB%20Turkiye_DREK05072017164528.pdf
• Jet Oyun (2018). Çocuk Oyun Sayfası. http://www.jetoyun.com/ Erişim Tarihi: 24/06/2018.
• Karabulut, B. (2015). Bilgi Toplumu Çağında Dijital Yerliler, Göçmenler ve Melezler. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 11-23.
• Kapferer, J., N. (1991). Çocuk ve Reklam: Baştan Çıkarmanın Yolları, (Çev. Şermin Önder), İstanbul: Afa Yayınları.
• Kennison, P. & Read, M. (2003). The internet and child protection (Part 1). Safer Communities, 2(2), 20-25.
• Mediacat, 2017 Dijital Reklam Yatırımları. https://mediacat.com/iab-turkiye-2017-dijital-reklam-yatirimlari/ Erişim: 26.06.2017
• OECD-CERI. (2006). The New Millennium Learners: Challenging our Views on ICT and Learning. http://www.oecd.org/education/ceri/38358359.pdf, Erişim Tarihi: 12/07/2018.
• Önür, N. & Kalaman, S. (2016). Dijital Gündelik Yaşam: Yeni Toplumsallıklar ve Dijital Yabancılaşma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(35), 269-289.
• UNICEF, The State of The World’s Children 2017: Children in a Digital Worldhttps://www.unicef.org/publications/files/SOWC_2017_ENG_WEB.pdf
• Topçu, S. (2018). Çocuk ve Sanal Ortam, Kocatepe Tıp Dergisi, 19, 27-33.
• Tüzün, Ü. (2002). Gelişen İletişim Araçlarının Çocuk ve Gençlerin Etkileşimi Üzerine Etkisi, Düşünen Adam; 15(1), 46-50.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, (2015). Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/01/20150110-5.htm, Erişim Tarihi: 05/07/2018.
• Website Informer (2018). Ziyaretçi ve Sayfa Görüntülemeleri, http://website.informer.com/, Erişim Tarihi: 08/07/2018.
• 1001 Oyun, (2018). Çocuk Oyun Sayfası. https://www.1001oyun.com/ Erişim Tarihi: 24/06/2018.