Miyazaki Animasyonlarında Kristal İmajlar: The Boy and The Heron Filmi Analizi

Yıl 2025, Sayı: 50, 99 - 124

Gamze Yılmaz Güntay , Vedat Güntay

https://doi.org/10.31123/akil.1630230

Öz

Kristal, yansıttığı şeyin çoklu yüzlerini gösterebilen bir biçimdedir. Tıpkı kristalden yansıyan gerçekliğin farklı yüzleri olduğu gibi sinema felsefesi üzerine düşünce üreten Gilles Deleuze’ün kavramsallaştırdığı “kristal imajlar” da sinematografik gerçekliğin çoklu ve farklı yüzlerini yansıtmaktadır. Zamansal ve uzamsal gerçekliğin bağlantılarını koparan kristal rejimde neden-sonuç ilişkisi kesintiye uğratılarak edimsel ve virtüel olan iç içe geçer. Hayal, rüya ve gerçeklik arasındaki sınırlar bulanıklaşır. Deleuze’ün sinema teorisinde kristal rejim, zamanın ve mekânın çok boyutluluğunu vurgular. Bununla birlikte düşünür, sinemaya imajlarla ve bu imajların yarattığı duyumlarla düşünce üreten ve kendi felsefesini yapan bir alan olarak yaklaşmaktadır. Bu bağlamda bu çalışma, Miyazaki filmlerini felsefi bir bakış açısıyla analiz ederek Deleuze'nin sinema felsefesi çerçevesinde imgeler aracılığıyla düşüncenin nasıl üretildiğini incelemeyi amaçlamaktadır. Aynı zamanda Miyazaki animasyonlarındaki kristal imajlarda hayal, rüya ve gerçeklik arasındaki ilişkilerin nasıl kurulduğunun saptanması hedeflenmektedir. Karakterlerin, zaman ve mekânın çok boyutlu yapısı analiz edilecektir. Yönetmenin The Boy and the Heron filmi örneklem olarak alınmaktadır. Filmde hayal, rüya ve gerçek karmaşık bir yapıda içi içe geçer. Zamanın çizgisel akışı kesintiye uğratılır ve tek bir doğrusal anlatı yerine çoklu anlam katmaları yaratılır. Edimsel ve virtüel olanın bölünmez birliğinden anlatı inşa edilir. Karakterler, gerçek üstü formlarda karşımıza çıkar, olay ve durumlara göre değişim geçirir. İzleyici, farklı olasılıkların bir arada var olabileceği bir evrenle karşı karşıya bırakılır.

Anahtar Kelimeler

Hayao Miyazaki , Animasyon Film , Sinema Felsefesi , Gilles Deleuze , Kristal İmaj

Crystal Images in Miyazaki Animations: Film Analysis of The Boy and The Heron

Öz

A crystal is in a form that can indicate the multiple faces of what it reflects. Just as there are different faces of reality reflected from a crystal, the crystal images conceptualized by Gilles Deleuze, who produced thought on the philosophy of cinema, also reflect the multiple faces of cinematographic reality. In the crystalline regime, which breaks the connections of temporal and spatial reality, the cause-and-effect relationship is interrupted, intertwining the actual and the virtual. The boundaries between imagination, dreams, and reality become blurred. Crystal regime in Deleuze's Cinema Theory emphasizes the multidimensionality of time and space. Furthermore, the philosopher approaches cinema as a medium that generates thought through images and the sensations these images create, thus developing its own philosophy. In this context, this study aims to examine how thought is produced through images within the framework of Deleuze’s cinema philosophy by analyzing Miyazaki’s films from a philosophical perspective. At the same time, it aims to determine how the relationships between imagination, dreams, and reality are established in the crystal images in Miyazaki’s animations. Miyazaki’s The Boy and the Heron film constitutes the study sample. In this film, imagination, dreams, and reality are intertwined in a complex structure. The linear flow of time is interrupted, and instead of a single linear narrative, multiple layers of meaning are created. The narrative is constructed from the indivisible unity of the actual and the virtual. The audience is confronted with a universe where different possibilities can co-exist.

Anahtar Kelimeler

Hayao Miyazaki , Animation Film , Gilles Deleuze , Philosophy of Cinema , Crystal Images

Kaynakça

• Arakawa, K. (Direktör). (2024). Hayao Miyazaki and The Heron (Hayao Miyazaki ve Balıkçıl). [Belgesel Film].
• Aziz, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bergson, H. (1998). Zihin Kudreti (I’Energie Spirituelle). (M. Katırcıoğlu Çev.). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Burton, T. (Direktör). (2005). Copse Bride (Ölü Gelin) [Animasyon Film]. Warner Bros, Tim Burton Productions, Laika Entertaintment.
• Cantaş, A. (2023). David Lynch Sinemasında Kristal İmajın İzini Sürmek. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 5(1), 43-57.
• Deleuze, G. (2001). Cinema 2 The Time-Image (H. Tomplinson & R. Galeta Çev.). University of Minnesota Press.
• Deleuze, G. (2010). Bergsonculuk (H.Yücefer Çev.). Otonom Yayıncılık.
• Deleuze, G. (2016). Edimsel ve Virtüel (H.Yücefer Çev.). Cogito, Gilles Deleuze: Ortadan Başlamak, 82, 14-17.
• Deleuze, G. (2017). Fark ve Tekrar (B.Yalım & E. Koyuncu Çev.). Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G. (2021). Sinema II Zaman-İmge (B.Yalım & E. Koyuncu Çev.). Nogunk Yayıncılık.
• Deleuze, G., & Guattari, F. (2001). Felsefe Nedir? (T. Ilgaz Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Kabadayı, L. (2013). Film Eleştirisi, Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler. Ayrıntı Yayınları.
• Karatay, A. (2015). Miyazaki Sineması ve Auteur Kuramı. İdil Dergisi, 4(18), 111-122.
• McCarthy, H. (1999). Hayao Miyazaki Master of Japanese Animation. Stone Bridge Press.
• Miyazaki, H. (Direktör). (1988). My Neighbor Totoro (Tonari no Totoro / Komşum Totoro). [Animasyon Film]. Japonya: Studio Ghibli, Tokuma Japan Communivations, Nibariki.
• Miyazaki, H. (Direktör). (1997). Princess Mononoke (Mononoke-hime / Prenses Mononoke). [Video recording]. Japonya: DENTSU Music And Entertainment, Nibariki, Nippon Television Network (NTV).
• Miyazaki, H. (Direktör). (2001). Sprited Away (Sen to Chihiro no kamikakushi / Ruhların Kaçışı). [Animasyon Film]. Japonya: Studio Ghibli, Tokuma Shoten, Nippon Television Network (NTV).
• Miyazaki, H. (Direktör). (2004). Howl’s Moving Castle (Hauru no ugoku shiro / Howl’un Yürüyen Şatosu). [Animasyon Film]. japonya: Buena Vista Home Entertainment, DENSU Music And Entertainment, Mitsubishi.
• Miyazaki, H. (Direktör). (2008). Ponyo (Gake no ue no Ponyo / Küçük Deniz Kızı Ponyo). [Animasyon Film]. Japonya: Studio Ghibli, Nippon Television Network (NTV), Dentsu.
• Miyazaki, H. (Direktör). (2023). The Boy and THe Heron (Kimitachi wa do ikiru ka / Çocuk ve Balıkçıl). [Animasyon Film]. Japonya: Studio Ghibli, Toho.
• Morin, E. (2005). The Cinema or the İmaginary Man. University of Minnesota Press.
• Odell, C., & Le Blanc, M. (2011). Hayao Miyazaki ve Isao Takahata Filmleri Stüdyo Ghibli (B. Baysal Çev.). Kalkedon Yayınları.
• Orr, J. (1997). Sinema ve Modernlik (A. Bahçıvan Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Ö. Eşli, M. (2013). Deleuze: Oluş ve Zaman Felsefesi Olarak Sinema. İçinde Sinema Kuramları, Beyazperdeyi Aydınlatan Kuramlar (ss. 263-282). Su Yayınevi.
• Özden, Z. (2004). Film Eleştirisi, Film Eleştirisinde Temel Yaklaşımlar ve Tür Filmi Eleştirisi. İmge Kitabevi Yayınları.
• Öztürk, S. (2018). Sinema Felsefesine Giriş, Film-Yapımı Felsefe. Ütopya Yayınları.
• Öztürk, S. (2019). Kristkal-İmajın Yüzlerinden Kıyameti İzlemek: Yol Kenarı (2017). İçinde Arafta İmgeler-Sinemada Kimlik Aidiyet ve Ontolojik İklimler. Doruk Yayınları.
• Sauvagnargues, A. (2010). Deleuze ve Sanat (N. Sarıca Çev.). DeKi Basım Yayım.
• Sutton, D., & Jons, D. M. (2013). Yeni Bir Bakışla Deleuze (M. Özbank & Y. Başkavak). Kollektif Kitap.
• Sütcü, Ö. Y. (2005). Gilles Deleuze’de İmge Hareketi Olarak Sinemanın Felsefesi. Es Yayınları.
• Unkrich, L. (Direktör). (2017). Coco [Animasyon Film]. Amerika, Meksika: Pixar Animation Studios, 1200 Park Avenue, Emeryville.