Ilgın Kömür Yatakları Alt Killerinin Jeolojik ve Ekonomik Özelliklerinin Araştırılması

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 2, 368 - 383, 30.04.2016

Mustafa Kuşcu Şerife Yıldırımlar

Öz

Çalışma konusu, Konya Ilgın ilçesine bağlı Çavuşçugöl’e 1,5 km uzaklıkta bulunan Ilgın kömür

işletmelerindeki Neojen yaşlı istifin içerisindeki farklı kil düzeylerini ve Linyit katmanının altındaki alt

killerin mineralojisini, jeokimyasını ve endüstride kullanılabilirliğinin araştırma sonuçlarını kapsar.

İnceleme alanında yer alan killer Neojen yaşlı birimler içerisinde yer almakta olup, Pliyosen yaşlıdır. Ilgın

Kömür sahasındaki killeri 3’e ayırmak mümkündür. Buna göre kömürlü düzeylerin üzerinde açık krem

renkli, kalınlığı 1,75 m ile 3 m arasında değişen tavan kili, kömürlü düzeylerin arasında bulunan ara

kesme killeri siyah renkli ve kalınlıkları en fazla 1 m kadardır. Tabandaki kömür düzeyinin altındaki alt

killer, alt killerin kalınlığı 5‐30 m arasında olup açık ve koyu gri renklidir. Alt killer üzerinde yapılan XRD

ve SEM incelemeleri ile bu killerin kaolenit, illit, kuvars, dolomit, aragonit, jips ve sideritten oluşan bir

mineral parajenezine sahip olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte yapılan teknolojik testlerin

sonuçlarına göre alt killerin kuruma küçülmesinin % 1,03, pişme küçülmesinin % 5,88 Yoğrulma suyunun

%17,38 ve su emmesinin %1,67 olduğu belirlenmiştir. Gerek killerin kimyasal bileşimleri gerekse

teknolojik test sonuçları Ilgın Alt killerinin tuğla kiremit toprağı ve renkli seramik uygulamaları için uygun

olduğunu göstermiştir. Ilgın Alt killerinin görünür+muhtemel rezervinin 13.320.828 ton olduğu

hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ilgın Kömür Alt killeri, XRD, SEM, jeokimyasal analizler, teknolojik testler.

Kaynakça

• [1] Akıncı, Ö. (1967) : Eskişehir‐l24‐c1 paftasının jeolojisi ve tabakalı lületaşı zuhurları. M.T.A. Derg.no. 68, Ankara.
• [2]Karayiğit, A.I., Akgün, F.,Gayer, R.A., Temel, A., 1999, Quality, Palynology, And Paleoenvironmental İnterpretion of The Ilgın Lignite, Turkey. International Journal of Coal Geology, 38, 219‐236.
• [3]Çelik, M., Temel, A., 1993, Ilgın (Konya) Kömürlerinin Tabanında Bulunan Killerin Kökeni. A. Suat Erk Jeoloji Sempozyumu Bild. S. 277‐281.
• [4]Ayaydın, C. ve Korkut. C., 2005., Ilgın kömür yatağı rezerv hesaplaması. TKİ Raporu. 5s.
• [6] Kuşcu, M., 2001, Endüstriyel Kayaç ve Mineraller, Süleyman Demirel Üniversitesi, Müh.‐Mim. Fakültesi Yayını .No. 10., 381s. Isparta
• [7] Arkun N, 1980, Tübitak bilgi Profili No: 14, Ankara.
• [8] Jiang, S.‐Y., Yang, J.‐H., Ling, H.‐F., Feng, H.‐Z., Chen, Y.‐Q., Chen, J.‐H., 2003. Re–Os isotopes and PGE geochemistry of black shales and intercalated Ni–Mo polymetallic sulfide bed from the Lower Cambrian Niutitang Formation, South China. Progress in Natural Sciences 13, 788–794.
• [9] Holland, H.D., 1979. Metals in black shales‐ a reassessment. Econ. Geol. 74, 295‐314.
• [10] Coveney, R.M. Jr, Murowchick, J.B.,Grauch, R.I., Michael D., Glascock, D., Denison, J.D., 1992. Gold and platinum in shales with evidence against extraterrestial sources of metals. Chem. Geol. 99, 101‐114.
• [11] Taylor, S.R., McClennan, S.M., 1985, The Continental Crust: Its Composition and Evolution. Blackwell Scientific Publication, Oxford, 57‐72
• [12] TS 4790, 1986. Tuğla ve kiremit topraklarının deney metodu. Türk Standartları Enstitüsü. Ankara.
• [13] Sazcı, H.,2001. “Seramikte Kullanılan Killerin Tanımı”, 4. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, İzmir, s. 28‐42.