Seydiler Bölgesi (Afyonkarahisar) Diyatomitinin Bitkisel Yağların Ağartılmasında Kullanım Olanaklarının Araştırılması

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 4, 971 - 977, 31.08.2021

Erman Duman , Ahmet Yıldız , Alper Dülger , Sabire Duman

https://doi.org/10.35414/akufemubid.890532

Öz

Bu çalışmada; Seydiler Bölgesi (İscehisar, Afyonkarahisar) diyatomit ocağına ait diyatomit kullanılarak üretilen kalsine ve flaks kalsine diyatomitin mineralojik, jeokimyasal ve fiziksel özellikleri ile diyatomit örneklerinin bitkisel yağların ağartılması işlemindeki performansı incelenmiştir. X-ışını kırınımı (XRD) incelemelerinde doğal diyatomitin büyük oranda amorf silisten meydana geldiği, düşük oranda opal-CT/kristobalit, tridimit ve kuvars minerallerini içerdiği, diğer taraftan ağartma toprağının çoğunlukla simektit mineralinden oluştuğu ve az oranda ise illit, kuvars, feldispat ve dolomit minerallerini ihtiva ettiği belirlenmiştir. Diyatomitin ekonomik olarak kullanımındaki en önemli faktörlerden birisi olan SiO2 içeriği % 89,132 olarak belirlenmiş olup, bu değer ticari olarak kullanım için arzu edilen oranın üzerindedir. Diyatomitlerin yağ ağartma performansları ayçiçek ve kanola yağlarında gerçekleştirilmiştir. Ayçiçek yağında, kontrol grubu değerlerine (L* 77.09; a*-6.21; b*43.23) parlaklık, kırmızı renk ve sarı renk yönünden en çok yaklaşan diyatomit çeşitlerinin; parlaklık yönünden doğal diatomit (15 dk; L* 73.39), kırmızı renk bakımından kalsine diatomit (15 dk; a*-6.29) ve sarı renk bakımından ise flaks kalsine diyatomit’in (30 dk; b*35.64) olduğu tespit edilmiştir. Kanola yağında da farklı değerler belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda; uygulanan renk açma prosesi sürelerine göre bu diyatomit türlerinin, renk açma düzeylerinin değişebileceği ve gıda teknolojisinde yaygın kullanılan ticari ağartma toprağına yakın değerlerin elde edilebileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Diyatomit, Kalsinasyon, Bitkisel Yağ Ağartma, Seydiler, Afyonkarahisar

Investigation of Usage Opportunities in the Seydiler Region (Afyonkarahisar) Diatomite for the Bleaching of Vegetable Oils

Öz

In this study; Mineralogical, geochemical and physical properties of calcined and flux calcined diatomite produced by using diatomite belonging to the diatomite quarry in the Seydiler Region (Iscehisar, Afyonkarahisar) and the performance of diatomite samples were investigated for the bleaching process of vegetable oils. In X-ray diffraction (XRD) studies, natural diatomite is mostly composed of amorphous silica, contains low proportion of opal-CT/cristobalite, tridymite and quartz minerals, on the other hand, bleaching earth is mostly composed of smectite mineral and it has been determined contain a small amount of illite, quartz, feldspar and dolomite minerals. SiO2 content which is one of the most important factors in the economic use of diatomite was determined as 89,132% which is above the desired rate for commercial use. Oil bleaching performances of diatomites were carried out in sunflower and canola oils. In sunflower oil, diatomite cultivars, which were closest to the control group values (L* 77.09; a*-6.21; b*43.23) in terms of brightness, red color and yellow color; It was determined that natural diatomite (15 min; L* 73.39) in terms of brightness, calcined diatomite (15 min; a*-6.29) in terms of red color and flux calcined diatomite (30 min; b*35.64) in terms of yellow color. Different values were also determined in canola oil. In line with these results; According to the applied bleaching process times these diatomite types may change their color lightening levels and it has been determined that can be obtained close values to commercial bleaching earth which is widely used in food technology.

Anahtar Kelimeler

Diatomite, Calcination, Vegatable Oil Bleaching, Seydiler, Afyonkarahisar

Kaynakça

• Açıkalın, N., 1991. Türkiye’de ve dünya’da diyatomit, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü F.E.D, Ankara,1, 1-30.
• Bheemreddy, R. M., Chinnan, M. S., Pannu, K. S., and Reynolds, A. E., 2002. Active treatment of frying oil for enhanced fry-life. Journal of the American Oil Chemists’ Society, 67(4), 1478-1484.
• Breese, R.O.Y., 1994. Diatomite, in Industrial Minerals and Rocks, Carr, D.D., and others (Eds), Littleton, CO, Society for Mining, Metallurgy and Exploration, Inc., 1 p. 397-412, Colorado, USA.
• Çetin, M, Taş B, 2012. Biyolojik Orjinli Tek Mineral: Diyatomit. Türk Bilim Araştırma Vakfı (TÜBAV) Bilim Dergisi, 5(2): 28-46.
• Çolak, H., Uğurluay, G., Nazlı, B., Bingöl, E.B., 2011 “Paketlemede Kullanılan Nem Tutucu Filtrelerin Hindi Etinin Raf Ömrü Üzerine Etkisi”, İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 37(2), 107-116.
• Duman, E., Özcan, M.M., 2020. The İnfluence of Industrial Refining Stages on the Physico-Chemical Properties, Fatty Acid Composition and Sterol Contents in Hazelnut Oil. J Food Sci Technol, 57, 2501–2506 (2020).
• Ebeling, W, 1971. Sorptive dusts for pest control. Annual Review of Entomology, 16(1): 123-158.
• Harben, P.W., 1995. Diatomite, The Industrial Minerals Handy Book, Industrial Minerals Div., Warwick, England, 1 57-61.
• Hermy, H.E., 1990. Studies on the pigments of some citrus, prune and cucurbit seed oils when processed with or without cottonseed oil, Journal of the American Oil Chemists’ Society, 67 (6), 376-380.
• Innawong B., Chatchalai Siasakul C., Udomkun P., 2019. Application of oil replenishment and mixed adsorbents technology to enhance the shelf life of frying oil, Science, Engineering and Health Studies, 13(3), 119-132.
• Mosbahi M., Tlili A., Khlifi M., Jamoussi F., 2017. Basic activation of lower Eocene clay from Meknassy-Mezzouna basin (centerwestern Tunisia), synthesis of zeolite and clarification of soybean oils, Applied Clay Science, Volume 138, 1-11, ISSN 0169-1317.
• Metin, S, Genç, S ve Bulut, V, 1987. Afyon ve yakın dolayının jeolojisi. M.T.A. Raporu No: 2113, Ankara.
• Neu, E. L., Alcıartore, A.F. 1977. Diatomite, Encyclopedia of Chemical Technology, 3 rd edition, vol. 7. 603-613.
• Önen V.Ç., Gökay M.K., 2006. Sepiyolitin Ayçiçek Yağının Ağartılmasında Ağartma Toprağı Olarak Kullanılması, Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi., 21, 1-2.
• Özbey, G., Atamer, N., 1987. “Kizelgur (Diatomit) Hakkında Bazı Bilgiler”, 10. Türkiye Madencilik Bilimsel Teknik Kongresi, 493-502. Ankara.
• Püskülcü, H, İkiz, F., 1998. Introduction to statistic, 1, Bilgehan Press, Bornova.
• Subramanyam Bh, Roesli R. 2000. Inert dusts. In (Bh. Subramanyam & D.W. Hagstrum (Eds.). Alternatives to Pesticides in Stored-Product IPM. 1, 321-380, Dordreecht: Kluwer Academic Publishers.
• Turan S., Yalçuk A., Şişlioğlu K Ramadan M.F., 2019. Purification Of Used Sunflower Frying Oil With Adsorbent Mixtures Using An Active Filtration Method, La Rıvısta Italıana Delle Sostanze Grasse- Vol. 10, 171-181.
• Yıldız, A, 1997. Seydiler (Afyon) Diyatomit Cevherinin Jeolojisi ve İzolasyon Tuğlası Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, AKÜ Fen Bil. Enst. Seramik Müh. A.B.D., Afyonkarahisar, 128.
• Yıldız, A, Kibici, Y ve Emrullahoğlu, Ö.F. 1999. Seydiler (Afyon) diyatomit yatağının jeolojisi ve mineralojisi, 1. Batı Anadolu Hammadde Kaynakları Sempozyumu, 96-104, İzmir.