COVID-19 Pandemisinin Turizm Endüstrisine Olumlu Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 363 - 384, 04.04.2024

Vildan Tüysüz , Mehmet Sarıışık

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1116768

Öz

Bu araştırmanın temel amacı COVID-19 pandemisinin turizm endüstrisine olası olumlu etkilerini tespit etmektir. Bu amaçla çalışma kapsamında alanyazın taraması yapılarak COVID-19 pandemisinin olumlu ve olumsuz etkileri belirlenmiştir. Daha sonra nitel araştırma yöntemlerinden faydalanılarak Marmara bölgesinde faaliyet gösteren 25 işletmenin yöneticisi ya da sahibiyle 6 temel sorudan oluşan yarı yapılandırılmış mülakat formu ile verilerin toplanması sağlanmıştır. Araştırma sonucunda COVID-19 pandemisinin çoğunlukla ekonomik etkilerinin olumsuz olarak değerlendirildiği, fiziksel çevre ve sosyal ilişkileri geliştirmesi bakımından olumlu etkileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. COVID-19 pandemisinin turizm işletmelerine yeni iş imkânı sağlamak, işletme içerisinde yenilikler yapmak, enerji tasarrufu sağlamak ve gıda israfını önlemek, işletme maliyetlerini azaltmak, tecrübe kazanmak, yeni çalışma modeli geliştirmek ve e-ticaret anlayışının gelişmesi gibi konularda olumlu etkileri olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Salgın hastalıklar, turizm endüstrisi, COVID-19

A Research on the Determination of the Positive Effects of the COVID-19 Pandemic on the Tourism Industry

Öz

The main purpose of this research is to determine the potential positive effects of the COVID-19 pandemic on the tourism industry. For this purpose, the positive and negative effects of the COVID-19 pandemic were determined by scanning the literature within the scope of the study. Then, using qualitative research methods, data was collected with a semi-structured interview form consisting of 6 basic questions with the managers and owners of 25 businesses operating in the Marmara region. As a result of the research, it was concluded that the economic effects of the COVID-19 pandemic were mostly evaluated as negative, and that it had positive effects in terms of improving the physical environment and social relations. It has been determined that the COVID-19 pandemic has positive effects on tourism businesses such as providing new job opportunities, making innovations within the business, saving energy and preventing food waste, reducing operating costs, gaining experience, developing a new working model and developing e-commerce has been found.

Anahtar Kelimeler

Epidemics, tourism industry, COVID-19

Kaynakça

• Afacan, E. ve Avcı, N. (2020). Koronavirüs (Covid-19) örneği üzerinden salgın hastalıklara sosyolojik bir bakış. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, ASEAD 7(5), 1-14. (ISSN:2148-9963).
• Akar, S. (2013). Doğal afetlerin kamu maliyesine ve makro ekonomiye etkileri: Türkiye değerlendirmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 11(21), 185-206. (doi: http://dx.doi.org/10.11611).
• Aksun, K. (2021). Millî eğitim bakanlığı birimlerinde istihdam edilen personellerin bulaşıcı ve salgın hastalıklar konusunda bilinç düzeyleri ve tutumları: Tarsus örneği (Yüksek Lisans Tezi). Tarsus Üniversitesi, Mersin.
• Aktürk, İ. ve Albeni, M. (2002). Doğal afetlerin ekonomik performans üzerine etkisi: 1999 yılında Türkiye’de meydana gelen depremler ve etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 7(1), 1-18.
• Akurgal, E. (2005). Anadolu kültür tarihi. (17. Baskı), Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
• Akyol, C. (2020). Turizm eğitimi alan öğrencilerin covid-19 salgınına yönelik görüşleri. Journal of Gastronomy, Hospitality, and Travel 3(1), 112-121. (doi: 10.33083/joghat.2020.35).
• Alfani, G. & Murphy, T. (2017). Plague and lethal epidemics in the pre-industrial world. the Journal of Economic History 77(1), 314-343. (doi: https://doi.org/10.1017/s0022050717000092).
• Armağan, T., Bingül, B. A., ve Rengin, A. (2020). Tarihsel süreçte yaşanan pandemilerin ekonomik ve sosyal etkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19 (Covıd-19 Special Issue): 612-632. (https://doi.org/10.21547/jss.766717).
• Aslan, R. (2020). Tarihten günümüze epidemiler, pandemiler ve covid19. Ayrıntı Dergisi, 8(85), 35-41. (https://doi.org/10.35375/sayod.738657).
• Aslan, Ü. ve Damar, A. (2020). Covıt-19 salgın sürecinin bireysel toplumsal ve küresel olumlu etkileri üzerine bir araştırma. MODAV 17th International Conference on Accounting 22-23 October Critical Issues for the Future of Accounting.
• Atay, L. (2020). Kovid-19 salgını ve turizme etkileri. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(1), 168-172. (https://doi.org/10.24010/soid.723581).
• Aydın, B. ve Doğan, M. (2020). Yeni koronavirüs (covid-19) pandemisinin turistik tüketici davranışları ve Türkiye turizmi üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi 6(1), 93-115. (https://doi.org/10.21547/jss.787982).
• Aylan, S. (2020). Covid-19 pandemisinin turizm sektörüne etkisi: turizm yazılı basınında çıkan haberlere yönelik nitel bir araştırma. Journal of Gastronomy Hospitality and Travel, 3(2), 164-177. (doi: 10.33083/joghat.2020.41).
• Bao, Y., Sun, Y., Meng, S., Shi, J. ve Lu, L. (2020). 2019-nCoV epidemic: adress mental health care to empower society. the Lancet, 395(10224), 37-38. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7133594/).
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Benli, C. (2021). Covid-19 ve salgın hastalıklar: küreselleşmeye etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Briciu, A., Briciu, V. A. & Csiki, A. E. (2020). Inıtıal thoughts of covid-19 unexpected consequences for tourism. Conference: Fourth International Scientific Conference Itema Recent Advances in Information Technology, Tourism, Economics, Management and Agriculture (doi:10.31410/ıtema.s.p.2020.23).
• Budak, F. ve Korkmaz, Ş. (2020). Covid-19 pandemi sürecine yönelik genel bir değerlendirme: Türkiye örneği, Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi 1 62-79. (https://doi.org/10.35375/sayod.738657).
• Can, E. (2020). Sanal sınıf yönetimi: ilkeler, uygulamalar ve öneriler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(4), 251-295.
• Ceyhun Sezgin, A. ve Ateş, A. (2020). Otel işletmelerinde gıda israf boyutunu belirlemeye yönelik bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 8(4), 3489-3507. (doi: 10.21325/jotags.2020.773).
• Chen, K. (2020). If coronavirus disrupts staple crop production the impact on food security could be grave, The Telegraph, (6 Mart 2020), https://www.telegraph.co.uk/global-health/ science-and-disease/coronavirus-disrupts-staple-crop-production-impact-food-security1/. (Erişim Tarihi: 08.09.2022)
• Chiranjib, K. C. (2020). Corona (COVID-19) and tourism: more opportunities in the aftermath of the lockdown. Retrieved From Research Gate, 1-5 (Doi:10.13140/RG.2.2.35876.83844).
• CMO (2021). https://www.cmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=101161&tipi=67&sube=10 (Erişim Tarihi: 17.11.2021).
• Çakmak, H., Ocaktan, M. E. ve Akdur, R. (2018). Doğal afetler, Eşitsizlikler ve Sağlık Sonuçları, Eşitsizlikler ve Sağlık Sonuçları (Akın A, Editör), Türkiye Klinikleri, Ankara, 88-94.
• Çam, Y. (2020). Covid-19 süreci ve kentsel mekânların kullanımının yeniden planlanması. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, 67-79.
• Daysal, H. ve Demirbaş, N. (2020). Hanehalkı gıda israfının nedenleri ve azaltılması için öneriler: İzmir ili örneği. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi 6(3), 40-47.
• Durgun Kaygısız, A. (2021). Covid-19 sonrası Türk turizm sektöründe oluşabilecek fırsatlar ve tehditler. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 12(23), 79-95.
• Dündar, Y., Silik, C., E. ve Ilgaz, B. (2020). Antalya’da yer alan konaklama tesisleri yöneticilerinin covid-19 kapsamında alınabilecek tedbirler üzerine görüşleri. İşletme Araştırmaları Dergisi 12(4), 3776-3794. (https://doi.org/10.20491/isarder.2020.1072).
• EURONEWS (2021). https://tr.euronews.com/2020/04/22/dunya-covid-19-onlemleri-sayesinde-kendini-temizliyor-arast-rma (Erişim Tarihi: 17.11.2021).
• Göçen, S., Yirik, Ş. ve Yılmaz, Y. (2011). Türkiye’de krizler ve krizlerin turizm sektörüne etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16(2), 493-509.
• Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dil kültür ilişkisi üzerine görüşleri: fenomenolojik bir araştırma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 25-38.
• Göktürk, İ. (2021). Tarihsel süreçte önemli salgın hastalıklar ve covid-19’un sektörel açıdan ekonomik etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Görgülü Arı, A. ve Kanat, M. H. (2020). Covid-19 (koronavirüs) üzerine öğretmen adaylarının görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Salgın Hastalıklar Özel Sayısı), 459-492. (ISSN: 1302-6879).
• https://www.haberler.com/pandemi-doneminde-acik-bufe-restoranlarda-israf-14533129-haberi/ (Erişim Tarihi: 20.11.2021).
• Islam, S.M.D. & Rume, T. (2020). Environmental effects of covıd-19 pandemic and potential strategies of sustainability, Heliyon 6(9).
• Jribi, S., H. B. Ismail, D. Doggui & H. Debbabi. (2020). Covid-19 virus outbreak lockdown: what impacts on household food wastage? Environment, Development and Sustainability 22, 3939–3955. (doi: 10.1007/s10668-020-00740-y).
• Karadeniz, E., Beyaz, F. S., Ünlübulduk, S. N. ve Kayhan, E. (2020). Covid-19 salgınının turizm sektörüne etkilerinin ve uygulanan stratejilerin değerlendirilmesi: otel yöneticileri üzerinde bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi 4(4), 3116-3136. (doı: 10.26677/tr1010.2020.554).
• Karakuş, O. S. (2018). Doğu'dan Gelen Ölüm: Antoninus Vebası, Toplumsal Tarih, 296: 38-41(ErişimSitesi:https://www.academia.edu/37321126/_Death_Coming_From_The_East_The_Antonine_Plague_Do%C4%9Fudan_Gelen_%C3%96l%C3%BCm_Antoninus_Vebas%C4%B1_).
• Karataş, Z. (2020). COVID-19 pandemisinin toplumsal etkileri, değişim ve güçlenme. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 4(1), 3-15. (e-ISSN 2602-3393)
• Kıvılcım, B. (2020). Covid-19 (yeni koronavirüs) salgınının turizm sektörüne muhtemel etkileri. USOBED Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 4(1): 17-27. (https://doi.org/10.46452/baksoder.727208).
• Kumar, D., Malviya, R. & Kumar Sharma, P. (2020). Corona virus: a review of covid19. EJMO 4(1), 8-25. (doi: 10.14744/ejmo.2020.51418).
• Kurnaz, H. A. ve İpar M. S. (2020). Yavaş şehir Akyaka’da aşırı turizm olgusunun esnaf bakış açısıyla değerlendirilmesi. Journal of Hospitality and Tourism Issues 2(1), 39-55.
• LePan, N. (2020). Visualizing the history of pandemics. visualizing the history of pandemics (E.T: 02.11.2021, Erişim Sitesi: https://www.visualcapitalist.com/history-of-pandemics-deadliest/).
• Maital, S. & Barzani, E. (2020). The global economic impact of covıd-19: a summary of research. Samuel Neaman Institute for National Policy Research, 1-12.
• McKibbin, W., & Fernando, R. (2021). The global macroeconomic impacts of covid-19: seven scenarios. Asian Economic Papers 20(2), 1-30. (doi:10.1162/asep_a_00796).
• Menegaki, A. N. (2020). Hedging feasibility perspectives against the covıd-19 in the ınternational tourism sector, 1-18. [Online] https://www.preprints.org/manuscript/ 202004.0536/v1 (Erişim Tarihi: 22.11.2020).
• Minielly, N., Feehan, C., Wong, A. & Illes, J. (2020). Neuroethical and societal challenges of 21st century epidemics. Trends in Neurosciences 43(12), 960-964. (doi: 10.1016/j.tins.2020.10.006).
• Mo Y., Deng L., Zhang L., Lang Q., Liao C., Wang N., Qin M. & Huang H. (2020). Work stress among Chinese nurses to support Wuhan in fighting against covid‐19 epidemic. Journal of Nursing Management 28, 1002-1009. (doi: 10.1111/jonm.13014).
• Muştu, Ç., Ceylan, V. ve Sarıışık, M. (2020). Covid-19 salgını kaynaklı karantina sürecinin evsel gıda atıklarına etkileri. Tarım Ekonomisi Dergisi 26(2), 157-165.( ISSN 1303-0183).
• Nar, M. Ş. (2020). Covid-19 salgını ve dönüşümün etkisi: şimdi ve sonrası. İMGELEM, 4 (7): 363-382.
• OECD (2021). https://data.oecd.org/unemp/unemployment-rate.htm (Erişim Tarihi: 20.11.2021).
• Öner, D. (2021). Salgın hastalıkların ekonomik etkileri: covid 19 örneği (Yüksek Lisans Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Özaltın Türker, G. (2020). Covid-19 salgını turizm sektörünü nasıl etkiler? turizm akademisyenleri perspektifinden bir değerlendirme. International Journal of Social Sciences and Education Research 6(2), 201-224. (https://doi.org/10.24289/ijsser.760790).
• Özaltın Türker, G. ve Ertürk, N. (2020). Covid-19’un konaklama işletmelerine etkileri: yöneticiler perspektifinden bir değerlendirme. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi 2(2), 89-101.
• Özdere Sözer, S. (2021). Türkiye’deki salgın hastalıkların Türk ekonomisine etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Özkoçak, V., Koç, F. ve Gültekin, T. (2020). Pandemilere antropolojik bakış: koronavirüs (covid-19) örneği. Turkish Studies 15(2): 1183-1195. (https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.42679).
• Parıldar, H. (2020). Tarihte bulaşıcı hastalık salgınlar. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 30 (Ek sayı): 19-26. (doi:10.5222/terh.2020.93764).
• Peterson, C. A. & Belenchia, A. M. (2014). Vitamin D Deficiency & childhood obesity: a tale of two epidemics. Missouri Medicine 111(1), 49.
• Pietrabissa, G. & Simpson, S. G. (2020). Psychological consequences of social isolation during covıd-19 outbreak. Front, Psychol 11, 2201. (https://doi.org/10.3389/ fpsyg.2020.02201).
• Popp, A. (2006). The effects of natural disasters on long run growth. Major Themes in Economics 8(1), 61-82.
• Rosselló, J., Becken, S. & Santana-Gallego, M. (2020). The effects of natural disasters on ınternational tourism: a global analysis, Tourism Management 79, 104080.
• Sharifi, A., Khavarian-Garmsir, A. R. (2020). The covid-19 pandemic: impacts on cities and major lessons for urban planning, design and management. Science of the Total Environment 749, 1-14. (https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.142391).
• Singhal, T. (2020). A review of coronavirus disease-2019 (covid-19). Indian J Pediatr 87, 281- 286. (DOI: https://doi.org/10.1007/s12098-020-03263-6).
• Soyu, E., Karaçor, S., Altınok, S. ve Fırat, E. (2017). Türkiye’de turizm gelirlerinin ekonomideki yeri ve önemi üzerine bir değerlendirme, In International Conference On Eurasian Economies, 442-449.
• Sürme, M. (2020). Turizm ve covid-19. Ankara: İktisad Yayınevi. (https://scholar.google.com.tr/citations?view_op=view_citation&hl=tr&user=HpCSEoIAAAAJ&citation_for_view=HpCSEoIAAAAJ:QIV2ME_5wuYC, Erişim Tarihi: 18.12.2021).
• Şahin, S. K. ve Bekar, A. (2018). Küresel bir sorun “gıda atıkları”: otel işletmelerindeki boyutları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 6(4), 1039-1061. (doi: 10.21325/jotags.2018.347).
• Şener, S., Bahçeci, V., Doğru, H., Sel, Z. G., Ertaş, M., Songür, S. ve Tütüncü, Ö. (2017). Turizm alanındaki nitel araştırmaların güvenirlik ve geçerlik ölçütleri kapsamında değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 28(1), 7-26.
• TDK (2021). https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 02.11.2021).
• Tekin, Ö. A., ve İlyasov, A. (2017). The food waste in five-star hotels: a study on Turkish guests attitudes. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(3), 13-31.
• Turan, S. ve Karasu Avcı, E. (2018). 2018 Sosyal bilgiler öğretim programının dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 28-38.
• TÜBİTAK (2021). https://covid19.tubitak.gov.tr/sites/default/files/inline-files/ekim-2020.pdf (Erişim Tarihi: 17.11.2021).
• Urfa, A. M., Can, E. ve Yüceol, N (2021). Covid-19 salgını bağlamında Türkiye’de turizm sektörünün swot analizi. Journal of Travel and Tourism Research 18, 22-50.
• Ünlü, H. ve Çiçek, E. (2021). Salgın hastalıklardan korunma ve kontrol önlemleri, covid-19 pandemisi ile mücadele ve yaşanılan güçlükler. Hemşirelik Fakültesi Dergisi 8(1), 101-107.
• Ünlüönen, K. ve Çeti, B. (2019). Salgın hastalıklar sebebiyle oluşan krizlerin turizm sektörü üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi 22(2), 109-128. (doi: 10.34189/tfd.22.2.001).
• Üstün, Ç. ve Özçiftçi, S. (2020). Covid-19 pandemisinin sosyal yaşam ve etik düzlem üzerine etkileri: bir değerlendirme çalışması. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi 25(1), 142-153. (https://doi.org/10.21673/anadoluklin.721864).
• WHO (2022). https://covid19.who.int/ (Erişim Tarihi: 01.11. 2021).
• Yavuz, A. ve Dikmen, S. (2015). Doğal afetlerin zararlarının finansmanında kullanılan afet öncesi finansal araçlar. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi 3(2), 303-322. (doi: 10.14782/sbd.2015216101).
• Yavuz, F. (2020). Tarıma koronavirüs etkisi. Aylık Siyaset Toplum ve Ekonomi Dergisi 5(46), 86-89. (Erişim Adresi: https://kriterdergi.com/ekonomi/tarima-koronavirus-etkisi).
• Yelboğa, N. Bayır Aslan, Ş. (2020). Sosyal sorun olarak salgın hastalıklar ve sosyal çalışmanın halk sağlığını koruma/geliştirme görevi. Türkiye Sosyal Hizmetler Araştırmaları Dergisi, 4(1), 43-49.
• Yolun, M. (2012). İspanyol gribinin dünya ve Osmanlı Devleti üzerindeki etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Adıyaman Üniversitesi, Adıyaman.
• Yurtsever, M. (2020). Covid-19 pandemisinin çevre üzerindeki erken dönem etkileri. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi 25(3), 1611-1636. (https://doi.org/10.17482/uumfd.781173).
• Zambrano-Monserrate, M.A., Ruano, M.A. & Sanchez-Alcalde, L. (2020). Indirect effects of covid-19 on the environment. Sci. Total Environ 728. (doi: 10.1016/j.scitotenv.2020.138813).