Reasons for Choosing a Teaching Profession: A Study on Theology Graduates

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 2, 419 - 433, 28.06.2024

Ali Baltacı , Mehmet Kamil Coşkun

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1118141

Öz

This research was carried out to determine the factors that are effective in the reasons for choosing the teaching profession of the graduates of theology faculty. The fundamental motivation for this research is the belief that there may be a variety of reasons why religion teaching, which is viewed as a sustainable profession owing to its quantity of employment options, social prestige, and other factors, piques the interest of theology faculty graduates. Furthermore, the research will demonstrate the narrowing situation in the possible employment opportunities of higher religious education, and the thesis that theology faculties, whose primary function is to train qualified clergy, will eventually transform into teacher training institutions will be tested. The sample of the research, which is in the descriptive survey model, consists of 1033 people who graduated in 2019 or earlier and still do not work as a teacher. The cluster sampling method was used and the data were collected using the 'Reasons for Preferring the Teaching Profession Scale' developed by Övet. With this study, which strives to present meaningful scientific data to the education literature. It is expected that this study will increase the quality of religious education offered to the society and contribute to the discussion of employment in higher religious education.

Anahtar Kelimeler

Religious education, Theology, Teaching profession

Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etme Nedenleri: İlahiyat Fakültesi Mezunları Üzerine Bir Araştırma

Öz

Bu araştırma ilahiyat fakültesi mezunlarının, öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerinde etkili olan unsurların belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. İstihdam olanağının fazlalığı, toplumsal itibarı ve farklı nedenlerle sürdürülebilir bir meslek olarak algılanan din dersi öğretmenliğinin ilahiyat fakültesi mezunlarınca yoğun ilgi görmesinin çeşitli nedenleri olabileceği düşüncesi bu araştırmanın temel motivasyonudur. Ayrıca araştırma ile yüksek din öğretiminin olası istihdam olanaklarındaki daralma durumu belirginleşecek ve temel işlevi nitelikli din adamı yetiştirme olan ilahiyat fakültelerinin zamanla öğretmen yetiştiren kurumlara dönüşeceği tezi sınanacaktır. Betimsel tarama modelinde olan araştırmanın örneklemi, 2019 yılı veya daha öncesi dönemlerde mezun olan ve halen öğretmenlik mesleğini yapmayan 1033 kişiden oluşmaktadır. Küme örnekleme yöntemi kullanılmış ve veriler, Övet tarafından geliştirilen ‘Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etme Nedenleri Ölçeği’ kullanılarak toplanmıştır. Buna göre, ilahiyat fakültesi mezunlarının öğretmenlik mesleğine yönelmesinde etkili olan unsurların çoğunlukla maddi olduğu (iş garantisi, istihdam olanaklarının çeşitliliği, kolay iş bulma vb.); öğretmenlik mesleğini tercihte manevi unsurların (çocukları sevme, topluma katkı sunma vb.) maddi unsurları takip ettiği belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlik mesleğini daha çok kadınların ve toplumun alt ve orta sosyoekonomik düzeyinden gelen mezunların tercih ettiği belirlenmiştir. Eğitim Bilimleri literatürüne anlamlı bilimsel veri sunma gayretinde olan çalışma ile literatürdeki önemli bir boşluğun doldurulması hedeflenmektedir. Bu çalışmanın topluma sunulan din eğitiminin kalitesinin arttırılması ve yüksek din öğretiminde istihdam tartışmalarına katkı sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din eğitimi, İlahiyat, Öğretmenlik mesleği

Kaynakça

• Acemoglu, D. ve Robinson, J. A. (2005). Economic origins of dictatorship and democracy. Cambridge University Press.
• Akyürek, S. (2012). İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersi İle Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi Öğretmenlerinin Eğitim-Öğretim Yeterliklerine İlişkin Algıları. Değerler Eğitimi Dergisi, 10(23), 7-47.
• Aşıkoğlu, N. Y. (1998). Toplum Hayatımızda Dinin Yeri ve Dİn Eğitiminin Önemi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (2), 45-49.
• Aşlamacı, İ. (2017). İmam hatip liselerindeki din eğitiminin niteliği ile ilgili sorunlar: okul yöneticilerinin görüşlerine dayalı nitel bir araştırma. Electronic Turkish Studies, 12(10), 49-80.
• Ayhan, H. (1999). Türkiye’de din eğitimi, 1920-1998. İstanbul: Marmara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Vakf.
• Bağcı, H. F. (2012). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin sınıf yönetimi yeterlikleri (Beykoz örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Balcı, E. (1991). Öğretmenlerin sosyal statüsü ve ödüllendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(6), 12-35.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Baltacı, A. ve Coşkun, M. K. (2018). Din Dersi Öğretmenlerine Yönelik Öğretmen Algısı Ölçeğinin Geliştirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1450-1473.
• Barton, L. ve Walker, S. (2017). Education and social change. New York: Routledge.
• Batar, Y. (2011). Empatik din eğitimi. Elips Kitap.
• Bayrakdar, N. (2014). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Mesleklerinden Beklentileri ve Mesleki Tükenmişlik Algıları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(37), 40-60.
• Bek, Y. (2007). Öğretmenin toplumsal/mesleki rolleri ve statüsü. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bernard, H. R. (2012). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches. New York: Sage.
• Bilgin, B. (1981). Din eğitiminin genel eğitimdeki yeri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24(1), 469-483.
• Bilir, A. (2011). Türkiye’de öğretmen yetiştirmenin tarihsel evrimi ve istihdam politikaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 223-246.
• Blackmore, P. (2015). Prestige in academic life: Excellence and exclusion. New York: Routledge.
• Boz, Y. ve Boz, N. (2008). Kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmen olma nedenleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 137-144.
• Bozdoğan, A. E., Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 83-97.
• Bryman, A. (2006). Integrating quantitative and qualitative research: How is it done? Qualitative research, 6(1), 97-113.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş. ve Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N. ve Erdemoğlu Şahin, D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465-484.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavrami ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Cooper, C. ve Travers, C. (2012). Teachers under pressure: Stress in the teaching profession. New York: Routledge.
• Çelikten, M. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 207-237.
• Çermik, H. ve Şahin, B. D. A. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 201-212.
• Çetinkaya, Z. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. İlköğretim Online, 8(2).
• Çınar, F. (2015). Din kültürü ve ahlak bilgisi ve imam hatip lisesi meslek dersleri öğretmenlerinin tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 235-282.
• Çınar, F. (2016). Din öğretiminde öğretmen yetiştirme sorunu. Journal of International Social Research, 9(46), 493-513.
• Doğan, R. ve Altaş, N. (2002). İköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenleri Yeterlik Ölçeği Üzerine Bir Ön Araştırma. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 43(1), 109-122.
• Doğan, R. ve Altaş, N. (2004). Din Öğretiminde Yeni Yöntem Tartışmalarında Kuramdan Uygulamaya: İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programları (Ankara Modeli). Değerler Eğitimi Dergisi, 2(5), 23-38.
• Eskicumalı, A. (2002). Eğitim, öğretim ve öğretmenlik mesleği. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Gönülaçar, Ş. (2016). Türkiye’de Öğretmen İmajı ve İtibarı Üzerine Bir İnceleme. Ankara.
• Gürbüz, H. ve Sülün, A. (2004). Türkiye’de biyoloji öğretmenleri ve biyoloji öğretmen adaylarının nitelikleri. Milli Eğitim Dergisi, 161(31), 192-204.
• Hargreaves, L. (2009). The status and prestige of teachers and teaching. International handbook of research on teachers and teaching içinde (ss. 217-229). Springer.
• Herzig, A., Lorini, E., Hübner, J. F. ve Vercouter, L. (2010). A logic of trust and reputation. Logic Journal of the IGPL, 18(1), 214-244.
• Honey, G. (2017). A short guide to reputation risk. New York: Routledge.
• Jackson, R. (2013). Rethinking religious education and plurality: Issues in diversity and pedagogy. New York: Routledge.
• Ling, M. (2015). “Bad students go to vocational schools!”: Education, social reproduction and migrant youth in urban China. The China Journal, (73), 108-131.
• O’meara, J. ve MacDonald, D. (2004). Power, prestige and pedagogic identity: A tale of two programs recontextualizing teacher standards. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 32(2), 111-127.
• Önder, Ç. ve Wasti, A. S. (2002). İş güvencesi endeksi ve iş güvencesi memnuniyeti ölçeği: Güvenirlik ve geçerlik analizi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 23-47.
• Övet, O. (2006). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Özder, H., Konedralı, G. ve Zeki, C. P. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 16(2), 253-275.
• Pehlivan, K. B. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyo-kültürel özellikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2).
• Sperber, D. ve Baumard, N. (2012). Moral reputation: An evolutionary and cognitive perspective. Mind & Language, 27(5), 495-518.
• Şahin, İ. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmen istihdamı ve mesleki geleceklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
• Şimşek, E. (2012). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmen adaylarının sınıf yönetimi stratejilerine yönelik görüşleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 211-230.
• Tatar, M. (1995). The potential impact of counsellors on school prestige. British Journal of Guidance & Counselling, 23(2), 267-274.
• Tataroğlu, B., Özgen, K. ve Alkan, H. (2011). Matematik öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih nedenleri ve beklentileri. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications içinde (ss. 27-29).
• Teddlie, C. ve Yu, F. (2007). Mixed methods sampling: A typology with examples. Journal of mixed methods research, 1(1), 77-100.
• Tosun, C. (2009). Bir Anabilim Dalı Olarak Türkiye’de Din Eğitiminin Doğuşu, Gelişmesi ve Alanına Katkıları. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (1), 293-303.
• Tosun, C. (2017). Din eğitimi bilimine giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yaman, E., Yaman, H. ve Eskicumalı, A. (2001). Öğretmenlik mesleğinin sosyo-ekonomik statüsü/bu mesleğin bir bayan mesleği haline dönüşmesi durumu ve eğitim fakültesi üzerine bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 53-68.
• Yurdakul, S., Gür, B. S., Çelik, Z., Kurt, T. ve Olçum, A. (2016). Öğretmenlik mesleği ve mesleğin statüsü. Ankara, Eğitim Bir-Sen Yayınları, (70).
• Zimbardo, P. (2007). The Lucifer Effect: How Good People Turn Evil. London: Random House.