Evaluation of Parental Alienation Syndrome by Social Workers

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 3, 1205 - 1223, 29.09.2025

Görkem Yurdakul Muncuk , Kasım Karataş

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1317063

Öz

Parental alienation syndrome refers to the alienation of a child from one parent due to the actions of the other parent, commonly observed in custody disputes or contentious divorces. Social workers stationed in family courts frequently engage with such cases, where their perspectives can significantly influence judicial decisions, thereby impacting the lives of both the child and the parents. This study aimed to explore the viewpoints of social workers operating within family courts regarding parental alienation syndrome. Employing a qualitative research approach, interviews were conducted with social workers based in family courts in Ankara. The findings revealed that social workers encounter parental alienation syndrome cases frequently, yet their intervention options are limited. Children are often adversely affected during these processes and may even sever communication ties with one parent. Moreover, the inability of social workers to directly intervene complicates the resolution of these cases. Consequently, it is imperative to prioritize the child's best interests in such scenarios, advocating for the child's participation, thoroughly analyzing familial dynamics, devising tailored intervention strategies for each family, and employing an interdisciplinary approach throughout the process. This multifaceted approach ensures a more comprehensive understanding of the complexities inherent in cases of parental alienation syndrome and facilitates more effective interventions geared towards fostering healthier familial relationships.

Anahtar Kelimeler

Parental alienation syndrome , forensic social work , social worker , parental alienation

Ebeveyn Yabancılaştırma Sendromunun Sosyal Hizmet Uzmanları Tarafından Değerlendirilmesi

Öz

Ebeveyn yabancılaştırma sendromu, çocuğun bir ebeveynine diğer ebeveyninden dolayı yabancılaşması olarak adlandırılmaktadır. Bu durum, aile mahkemelerinde görülen velayet davalarında veya çatışmalı boşanma durumlarında karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla aile mahkemelerinde çalışan sosyal hizmet uzmanları, ebeveyn yabancılaştırma sendromunun görüldüğü olgularla çalışmaktadırlar. Sosyal hizmet uzmanlarının ebeveyn yabancılaştırma sendromu yaşanan olgulara bakış açıları, yargıcın kararını etkileyebilmekte dolayısıyla çocuğun ve ebeveynlerin yaşantısı da değişebilmektedir. Bu doğrultuda ilgili çalışma ile aile mahkemelerinde sosyal hizmet uzmanı olarak görev yapan meslek elemanlarının ebeveyn yabancılaştırma sendromu konusundaki bakış açılarını öğrenmek amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak Ankara Adalet Sarayı ile Ankara Batı Adliyesinde aile mahkemelerinde çalışan sosyal hizmet uzmanlarıyla görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, sosyal hizmet uzmanlarının sık sık ebeveyn yabancılaştırma sendromunun görüldüğü olgularla karşılaştığı, bu tür olgularda sosyal hizmet müdahalesinin sınırlı olduğu, çocukların süreçten olumsuz olarak etkilendiği ve zaman zaman ebeveyniyle iletişimlerini sonlandırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Çocuğun bir ebeveyni yüzünden diğer ebeveyniyle olan ilişkisini sonlandırması duygusal istismar olabilmekle birlikte çocuğun gelişim sürecinin olumsuz etkilenmesine yol açabilmektedir. Aynı zamanda sosyal hizmet uzmanlarının ebeveyn yabancılaştırma sendromu görülen olgulara doğrudan müdahale edememesi, bu durumu çözmeyi zorlaştırmaktadır. Dolayısıyla çocuğun yüksek yararının gözetilerek müdahale edilmesi gereken bu olgularda çocuğun katılımının sağlanması, aile içi dinamiklerin dikkatlice çözümlenmesi, her aileye farklı müdahale planı oluşturulması ve tüm bu sürecin disiplinler arası yaklaşımla yürütülmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn yabancılaştırma sendromu , adli sosyal hizmet , sosyal hizmet uzmanı , ebeveyne yabancılaşma

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı. (2022). Ankara Batı Adliyesi 2022 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara: Ankara Batı Adliyesi.
• Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun. (2003, 01 18). 4787 No'lu Kanun(24997). Resmi Gazete.
• APA. (2008). Statement on Parental Alienation Syndrome. 02 07, 2024 tarihinde https://www.apa.org/news/press/releases/2008/01/pas-syndrome adresinden alındı
• Avalle, D., Smith, B. j., Wideman, K. E., & Garnica, C. B. (2022). How efficacious is building family bridges? What the legal and mental health fields should know about building family bridges and “parental alienation”. Journal of Family Trauma, Child Custody & Child Development, 19 (3-4): 402-416. doi: 10.1080/26904586.2022.2066595
• Belgin Güneş, D. (2021). Mağdur hakları kanunu taslağı’nın çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin hükümlerin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 29(2): 913-931. doi:10.15337/suhfd.798586
• Bernet, W., Baker, A. J., & Adkins, K. L. (2021). Definitions and terminology regarding child alignments, estrangement, and alienation: A survey of custody evaluators. Psychiatry & Behavioral Science, 67(1): 1-9. doi:10.1111/1556-4029.14868
• Bilge Zafer, A. (2013). Cumhuriyet ile birlikte değişen Türk aile yapısı ve kadının durumu. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(24): 121-134.
• Bruch, C. (2001). Parental alienation syndrome and parental alienation: getting ıt wrong in child custody cases. Family Law Quartely, 527-552.
• Buz, S., Düzyurt, K., & Sağlam, M. (2015). Aile mahkemelerinde çalışan sosyal çalışma görevlilerinin sosyal inceleme raporlarına ilişkin değerlendirmeleri: Ankara adliyesi örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 26(2): 7-29.
• Can, Y., & Aksu, N. (2016). Boşanma Sürecinde ve sonrasında kadın. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 888 - 902. doi:10.17755/esosder.258824
• Çakmak Tolan, Ö. (2023). Boşanma ve etkileri: Çocuklar ve ergenler üzerindeki psikolojik sonuçları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 50: 321-338. doi: 10.52642/susbed.1221560
• Dönmez, Ş., & Avcı, R. (2023). Ebeveyn Yabancılaşması. Klinik ve Ruh Sağlığı Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 3 (1): 19-36.
• Ellis, E. (2008). A Stepwise Approach to evaluating children for parental alienation syndrome. Journal of Child Custody, 4(1-2): 55-78. doi:10.1300/J190v04n01_03
• Erdoğan, E., & Kırşehirli, T. (2021). Pandemi Sürecinde ve öncesinde velayet suistimali, çocuk icrası ve ebeveyne yabancılaşma sendromu. TİHEK Akademik Dergi, 4 (7): 257-271.
• Evans, M. (2023). Clinical social workers’ perceptions and experiences of p ceptions and experiences of parental alienation. Walden University. Doktora Tezi.
• Garber, B. D. (2011). Parental alienation and the dynamics of the enmeshed parent-child dyad: adultification,parentification, and infantization. Family Court Review, 49 (2): 322-335. doi: 10.1111/j.1744-1617.2011.01374.x
• Garber, B. D. (2004). Parental alienation in light of attachment theory. Journal of Child Custody, 1 (4), 49-76. doi: 10.1300/J190v01n04_04
• Gardner, R. (2002). Denial of the parental alienation syndrome also harms women. American Journal of Family Therapy, 30(3): 191-202. doi: 10.1080/019261802753577520
• Gardner, R. (1999). Differentiating between parental alienation syndrome and bona fide abuse-neglect. American Journal of Family Therapy, 27(2): 97-107. doi: 10.1080/019261899261998
• Goldin, D. S., & Salani, D. (2020). Parental alienation syndrome: what health care providers need to know. The Journal for Nurse Practitioners, 16(5): 344-348. doi: 10.1016/j.nurpra.2020.02.006
• https://www.pasg.info/. (2024). Parental Alienation Study Group.
• Karadağ, F., & Foto Özdemir, D. (2021). Çekişmeli boşanma/velayet sürecinde aile mahkemelerinden üniversite hastanesine gönderilen olguların değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri, 99-108. doi:10.5505/kpd.2020.76259
• Karataş, Kasım. «Toplumsal Değişme ve Aile.» Toplum ve Sosyal Hizmet 12, no. 2 (2001): 89-98.
• Mutlu, Z. (2015). Aile Mahkemelerinde Sosyal İnceleme Raporu. (B. Karakuş, Dü.) Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayını, 80-88.
• Nalbant, A. (2023). Examining parental alienation syndrome behaviors in divorce, custody and personal relationship cases. Research on Education and Psychology, 7 (Special Issueı 2): 362-383. doi:10.54535/rep.1357379
• Öksüz, E. (2019). Çukurova üniversitesi çocuk ruh sağlığı ve hastalıkları anabilim dalında değerlendirilen olgular ışığında ebeveyne yabancılaştırma sendromu.Yüksek Lisans Tezi.
• Öngider, N. (2013). Boşanmanın çocuk üzerindeki etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(2): 140-161. doi: 10.5455/cap.20130510
• Öztürk, A., Kayadibi, B., & Taşdemir, Z. (2021). Adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüğü kapsamında gerçekleştirilen uygulamalara yönelik bir değerlendirme. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayını, 95-106. doi: 10.18493/kmusekad.20446
• Paslı, F. (2020). Duygusal istismar formu olan ebeveyn yabancılaştırma sendromu (eys) olgularında vaka yönetimi. H. Dokgöz (Dü.) içinde, Olgularla Adli Tıp & Adli Bilimler (s. 43-50). Ankara: Akademisyen Kitabevi A.Ş.
• Rand, D. (1997). The spectrum of parental alienation syndrome (Part I). American Journal of Forensic Psychology, 1-49.
• Rayana, S., & Atak, H. (2021). Anne baba arasındaki ilişki: “üçüncü ebeveyn” rolünün Gestalt terapi bakışından ele alınması. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 286-300.
• Sevim, Y. (2018). Evlilik öğretilebilir mi? Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 605-610. doi: 10.17719/jisr.2018.2951
• Şentürk Pilan, B., Akkaş, Ö., Er, G., Bayturan, A. F., Akdaş, G., & Bildik, T. (2022). Parental alienation syndrome: A case alienated from the mother. Turkish J Clinical Psychiatry, 25: 332-337. doi: 10.5505/kpd.2022.10846
• Templer, K., Matthewson, M., Haines, J., & Cox, G. (2016). Recommendations for best practice in response to parental alienation: findings from a systematic review. Journal of Family Therapy, 39(1): 1-19. doi: 10.1111/1467-6427.12137
• Torun, F., Torun, S. D., & Matthewson, M. (2021). Parental alienation: Targeted parent experience in Turkey. The American Journal of Family Therapy,50(2):1-10. doi: 10.1080/01926187.2021.1895903
• TÜİK. (2023, 02 24). Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2022. 03 29, 2023 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2022-49437#:~:text=Evlenen%20%C3%A7iftlerin%20say%C4%B1s%C4%B1%202021%20y%C4%B1l%C4%B1nda,binde%206%2C76%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti.&text=Bo%C5%9Fanan%20%C3%A7iftlerin%20say%C adresinden alındı
• Türk Medeni Kanunu. (2001, 11 22). (24607). Resmi Gazete.
• Üner Altuntaş, G. E., & Ziyalar, N. (2018). Ebeveyne yabancılaşma olgusu- reddedilen ebeveyn olarak baba. Adli Tıp Bülteni, 23 (1), 25-36. doi: 10.17986/blm.2018136901
• Yılkan, İ., & Yaman, Ö. M. (2023). Boşanmanın deneyimlenmesi üzerine karma bir desen çalışması: Erkeklerin gözünden boşanma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (88): 2137-2159. doi: 10.17755/esosder.1302395
• Yüksel Doğan, R., & Aytekin, Ç. (2021). Ekolojik sistem kuramı çerçevesinden ebeveyn yabancılaşmasına genel bir bakış. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(3): 551-572. doi: 10.18863/pgy.826957