The Mediating Role of Innovation Level in The Effect of Competitive Forces on The Value Chain

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 3, 3085 - 3108, 30.09.2022

Buket Sezer İsmail Bakan

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.993428

Öz

The aim of this research is to reveal the mediating role of innovation level in the effect of competitive forces on the value chain. The research population constitutes business owner and managers operating in the furniture sector in İnegöl, Bursa, in the TR41 region. Two hundred twenty-five businesses, which are members of İnegöl Furniture Industrialists Association (İMOS), were chosen as the sample frame. The reached sample size is 384 business owner and managers for this research. Reliability, correlation and hierarchical regression analyzes were performed using the SPSS program in the analysis of the data obtained by the face-to-face survey technique. The research findings revealed that competitive forces have an effect on the value chain and the level of innovation has a partial mediating effect on this relationship.

Anahtar Kelimeler

Value Chain, Competitive Forces, Innovation Level

Rekabet Güçlerinin Değer Zinciri Üzerine Etkisinde İnovasyon Düzeyinin Aracılık Rolü

Öz

Bu araştırmanın amacı, rekabet güçlerinin değer zinciri üzerine etkisinde inovasyon düzeyinin aracı rolünü ortaya koymaktır. Araştırma evrenini TR41 bölgesinde bulunan Bursa'nın İnegöl ilçesinde mobilya sektöründe faaliyet gösteren işletme yöneticileri oluşturmaktadır. Örneklem çerçevesi olarak ise İnegöl Mobilya Sanayicileri Derneği (İMOS) üyesi olan 225 işletme seçilmiştir. Bu araştırma için ulaşılan örneklem büyüklüğü 384 işletme sahip ve yöneticisidir. Yüz yüze anket tekniği ile elde edilen verilerin analizinde SPSS programı kullanılmış olup, güvenilirlik, korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırma bulguları, rekabet güçlerinin değer zinciri üzerinde etkisi olduğunu ve inovasyon düzeyinin bu ilişkide kısmi aracılık etkisinin bulunduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Değer Zinciri, Rekabet Güçleri, İnovasyon Düzeyi

Kaynakça

• AKTAN, Ç. C. ve VURAL, İ. Y. (2004). “Rekabet Gücü ve Türkiye, Türkiye’nin Endüstriyel ve Ulusal Rekabet Gücü”, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Rekabet Dizisi, 2: 1-25.
• AKTOPRAK, G. (2019). “Malatya ve Mersin Kayısı Piyasalarında Karşılaştırmalı Değer Zinciri Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• ALACA, H. (2010). “Değer Akış Haritalama Araçları İle Değer Zinciri Analizi: Beyaz Eşya Sektöründe Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstütüsü, İstanbul.
• AMIT, R. & ZOTT, C. (2001). “Value Creation In E-Business”, Strategic Management Journal, 22: 493–520.
• AZAK, Ş. (2011). “Zeytinyağı Sektöründe Değer Zinciri Analizi Ve Iso 22000:2005 Uygulamalarında Karşılaşılan Sorunlar”, Yüksek Lisans Tezi , Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstütüsü, İzmir.
• BAL, Y. (2012). “Rekabet Stratejilerinin İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarına Etkisi Ve Bir Araştırma”, Yönetim, 23 (72): 48-76.
• BARNERS, M. (2004). Value Chain Guidebook: A Processfor Value Chain Development, Agand Food Council, Canada: Alberta.
• BARON, R. M., & KENNY, D. A. (1986). “The Moderator–Mediator Variable Distinction In Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, And Statistical Considerations”, Journal of Personality And Social Psychology, 51(6): 11-73.
• BÜLBÜL, C. (2011). “Finike Portakalı’nın Sürdürülebilir Rekabetinin Araştırılması: Değer Zinciri Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. BÜYÜKDAĞ, N., KİTAPCI, O., & KANGAL DEMİR, A. (2017). “Müşteri Ara Yüz Özellikleri ile E-Bağlılık Arasındaki İlişkide E-Tatminin Aracılık Etkisi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9 (3): 326-344.
• ÇAKİCİ, A., ÇALHAN, H., & KARAMUSTAFA, K. (2016). “Yiyecek ve İçecek İşletmelerinde İnovasyon ve İşletme Performansı İlişkisi”, Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 2 (1): 51-84.
• CANKÜL, D., DOĞAN, A., & SÖNMEZ, B. (2018). “Yiyecek-İçecek İşletmelerinde İnovasyon Ve Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (3): 576-591.
• ÇOKLUK, O., ŞEKERCİOĞLU, G., & BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli SPSS ve LISREL Uygulamaları, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• DAMANPOUR, F. (1991). “Organizational Innovation: A Meta-Analysis of Effects of Determinants and Moderators”, The Academy of Management Journal, 34 (3): 555-590.
• DİNÇER, A. (2009). “İşletmelerin İnovasyon Gücünün Ölçümlenmesi ve Eskişehir’de Bulunan Kobilerde Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• ELÇİ, Ş. (2006). İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı, İNOMER Rekabet ve Kalkınma, Nova Basın Yayın, Ankara.
• ELÇİ, Ş. (2009). “Rekabet ve Kalkınma İçin İnovasyon”, Çerçeve Dergisi, 52: 62-68.
• ELÇİ, Ş. (2012). İnovasyon Rehberi: Kârlılık ve Rekabetin El Kitabı, Ed.: S. Karaata, Yenilik, Yenileşim, İnovasyon Dünyasına Bir Yolculuk, Ege Genç İş Adamları Derneği (EGİAD).
• ERASLAN, İ.H. (2008). “The Effects Of Competitive Strategies On Firm Performance: A Study In Turkish Textile And Apparel Industry Considerıng The Mediating Role Of Value Chain Activities”, Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• GILBERT, R. J. (2015). “E-books: A Tale of Digital Disruption”, Journal of Economic Perspectives, 29 (3): 165–184.
• GÜLEŞ, H. K., & BÜLBÜL, H. (2004). Yenilikçilik: İşletmeler İçin Stratejik Rekabet Aracı, Nobel Yayınları, Ankara.
• GÜNEŞ, S. (2012). “Rekabet Düzeyi İle Büyüme Arasındaki İlişki: Panel Veri Analizi”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4 (7): 43-54.
• GÜNGÖREN, M., & ORHAN, F. (2013). “Sağlık Hizmetleri Sektörünün Rekabetçilik Analizi: 5 Güç Modeli Çerçevesinde Ankara İlinde Bir Uygulama”, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1): 201-218.
• GÜRBÜZ, S., & ŞAHİN, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık: Ankara.
• HADİ, N.U., ABDULLAH N., & SETOSA, I. (2016). “Making Sense of Mediating Analysis: A Marketing Perspective”, Review of Integrative Business & Economics Research”, Review of Integrative Business & Economics Research,5 (2): 62-76.
• HAIR, J.F., BLACK, W.C., BABIN, B.J., & ANDERSON, R.E. (2014). Multivariate Data Analysis, 7. Edition, Pearson Education, New Jersey.
• HANDFİELD, R. B., WALTON, S. V., SEEGERS, L. K., & Melnyk, S. A. (1997). “Green Value Chain Practices In The Furniture Industry”, Journal of Operations Management, 15: 293-315.
• HENARD, D., & SZYMANSKİ, D. (2001). “Why Some New Products Are More Successful Than Others”, Journal of Marketing Research, 38 (3): 362-75.
• KAHRAMAN, A. (2019). “Cotton Value Chain And Upgradıng Strategies Of Cotton Producers In The Value Chain: The Case Of Şanlıurfa”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• KALAY, F., & LYNN, G. S. (2015). “The Impact Of Strategic Innovation Management Practices On Firm Innovation Performance”, Research Journal Of Business and Management, 2 (3): 412-429.
• KAPLAN, M., ÇELİK, A., & KAPLAN, B. T. (2019). “Beş Kuvvet Modeline Bağlı Olarak Isparta Sağlık Hizmetleri Sektörü Rekabet Analizi”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (01): 115-121.
• KAPLİNSKY, R., & MORRİS, M. (2001). A Handbook For Value Chain Research, Report to International Development Research Center, November, Ottawa.
• KARACAOĞLU, K. (2010). “Rekabet Üstünlüğünü Etkileyen Unsurların Yapısal Eşitlik Modeli İle Belirlenmesi: İSO 500 Büyük Sanayi Örneği”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34: 165-187.
• KASTAN, C. (2016). “İşletmelerde Rekabet Üstünlüğü Sağlamaya Yönelik İnovasyon Stratejileri ve Ürün İnovasyonu Modelleri: İstanbul Ayakkabı Endüstrisi’nde Bir Araştırma”, Doktora tEzi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• KAYIŞ, A. (2018). Güvenilirlik Analizi, Ed.: Ş. Kalaycı , SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 9. Baskı, Dinamik Akademi, Ankara.
• KOHN, S. (2009). The Future Innovation Is In Our Hand, Ed.: B. V. Stamm and A. Trifilova, “The Future of Innovation”, Cower Publishing Limited, England: Surrey.
• LİN, C.Y., & CHEN, M.Y. (2007). “Does Innovation Lead To Performance? An Empirical Study Of Smes In Taiwan”, Management Research News, 30 (2): 115–132.
• MACKİNNON, D.P., & DWYER, J. H. (1993). “Estimating Mediated Effects In Prevention Studies”, Evaluation Review, 17: 144-158.
• MACKİNNON, D.P., LOCKWOOD, C. M., HOFFMAN, J. M., WEST, S. G., & SHEETS, V. (2002). “A Comparison Of Methods To Test Mediation And Other İntervening Variable Effects”, Psychological Methods, 7: 83-104.
• MACKİNNON, D.P., WARSİ, G., & DWYER, J. H. (1995). “A Simulation Study Of Mediated Effect Measures, Multivariate Behavioral Research, 30: 41-62.
• MARİNS, L. (2008). “The Challenge Of Measuring Innovation In Emerging Economies’ Firms: A Proposal Of A New Set Of Indicators On Innovation”, United Nations University - Maastricht Economic and Social Research And Training Centre On Innovation And Technology, Maastricht.
• NARVER, J.C., & SLATER, S. F. (1990). “The Effect of a Market Orientation on Business Profitability”, Journal of Marketing, 54 (4): 20-35.
• NONAKA, I., & TAKEUCHİ, H. (1995). The Knowledge Company: How Japanese Companies Create The Dynamics Of İnnovation, Oxford University Press: New York.
• OKAN, T., SARI, S., & İLHAN NAS, T. (2014). “Yönetim Kurulu Yapısı İle Finansal Performans Arasındaki İlişkide Uluslararası Çeşitlenmenin Aracılık Etkisi”, İ. Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 25 (77): 39-78.
• ÖRÜCÜ, E., KILIÇ, R., & SAVAŞ, A. (2011). “Kobi’lerde İnovasyon Stratejileri ve İnovasyon Yapmayı Etkileyen Faktörler: Bir Uygulama”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1): 58-73.
• ÖZALP, B. (2019). “Türkiye’de Yerfıstığı Sektörünün Değer Zinciri Analizi”, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• ÖZDEVECİOĞLU, M., & BİÇKES, D. M.(2012). “Örgütsel Öğrenme ve İnovasyon İlişkisi: Büyük Ölçekli İşletmelerde Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39: 19-45.
• ÖZSUNGUR, F. (2018). “Otobüs Sektörünün Değer Zinciri Analizine Yönelik Nitel Bir Araştırma: Üretim İşletmesi Örneği, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36 (2): 95-123.
• PANAYOTOPOULOU, L., BOURANTAS, D., & PAP ALE X ANDRIS, N., 2003. "Strategic Human Resource Management and Its Effects on Firm Performance: An Implementation of the Competing Values Framework", International Journal of Human Resource Management, XIV (4): 680-699.
• PEARCE, J.A., & ROBİNSON, B. R. (2015). Stratejik Yönetim, Geliştirme, Uygulama ve Kontrol, Ed.: M. Barca, On ikinci Basımdan Çeviri, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. LTD. ŞTİ., Ankara.
• PORTER, M. E. (1985). Competitive Advantage; Creating and Sustaining Superior Performance, The Free Press, New York.
• PORTER, M. E. (1990). The Competitive Advantage of Nations, Harvard Business Review, Free Press, March-April.
• PORTER, M. E. (2008). Rekabet Stratejisi, Çev. G. Ulubilgen, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• PORTER, M. E. (2008). “The Five Competitive Forces That Shape Strategy”, Harvard Business Review, 86 (1): 25-40.
• PREACHER, K. J., & HAYES, A.F. (2008). “Asymptotic And Resampling Strategies For Assessing And Comparing İndirect Effects İn Multiple Mediator Models”, Behavior Research Methods, 40 (3): 879-891.
• RİDLEY, M. E. (2009). “The Importance of Value Chain Analysis (VCA) For Understanding The Globalisation Of Production”, International Political Economy, 1-12.
• SOULLIER, G., DEMONT, M., AROUNA, A., LANÇON, F., & VILLAR, P. M. (2020). “The State Of Rice Of Rice Value Chain Upgrading İn West Africa”, Global Food Security, 25: 1-20.
• SVİOKLA, J., WASDEN, C., AMPİL, C., CHURCH, E., YU, L. A., & SCHREİBMAN, S. (2011). “Demystifying Innovation: Take Down The Barriers To New Growth”, PWC Technology Forecast, 2: 1-24.
• SUNGUR, O. (2009). "Antalya'da Faaliyet Gösteren İhracatçı Firmaların AR-GE, Teknoloji Geliştirme ve İnovasyon Faaliyetleri", Uluslararası Davraz Kongresi: "Küresel Diyalog", Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• ŞENCAN, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik Ve Geçelilik, 1. Baskı, Seçlin Yayıncılık, Ankara.
• TEKİN, M., & ÖMÜRBEK, N. (2004). Küresel Rekabet Ortamında Teknolojik İşbirliği ve Otomotiv Sektörü Uygulamaları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• TEO, C. (2003). “Competition Policy and Economic Growth”, Asean Conference on Fair Competition Law and Policy, ASEAN Conference on Fair Competition Law and Policy in the ASEAN Free Trade Area in Bali, 4-8 March, 1-10.
• UÇMAK, F., & ARSLAN, C. (2012). “The Impact of Competition Conditions on New Market Entrants in Istanbul Hotel Industry: An Analyse by Using Five Forces of Competitive Position Model of M. Porter”, Procedia-Social Behavioral Scirnces, 58: 1037-1046.
• ÜLGEN, H., & MİRZE, K. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim, Birinci Basım, Literatür Yayınları, İstanbul.
• WU, K., TSENG, M., & CHIU, A.S.F. (2012). “Using The Analytical Network Process in Porter’s Five Forces Analysis- Case Study in Philippines”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 57: 1-9.
• YILDIRIM, A., & ŞİMŞEK, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı, Eskişehir.