The Relationship between Financial Investment Instrument Returns and Inflation: The Case of Türkiye (2005-2023)

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 809 - 822, 31.05.2023

Nazan Güngör Karyağdı , İbrahim Aytekin

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1176464

Cited By: 2

Öz

This study aims to examine the effects of Türkiye's 2005:M1–2023:M1 BIST100 index, gold, and US dollar return on inflation. Within this framework, the Autoregressive Distributed Lag model bounds test was used and the Toda-Yamamoto causality test was used. As a result of the analysis, the BIST100 returns and US dollar returns were effective both in short and long-term inflation and these effects were statistically significant. However, the effect of gold returns on inflation was found to be statistically significant both in the short and long term. In the final stage of econometric analysis, the Toda-Yamamoto causality test was applied to variables. According to this test, a bidirectional causality relationship was found between inflation and US dollar returns in Türkiye. Also, a one-way causality relationship was found from the US dollar returns and inflation to gold and from BIST100 returns to inflation. As a result of this study, it is recommended that investors and portfolio managers consider the direction of movement of the relationship between these financial investment instruments and inflation when investing in these financial instruments.

Anahtar Kelimeler

BIST100, Finance, Gold, Inflation, US Dollar

Finansal Yatırım Araç Getirileri ve Enflasyon İlişkisi: Türkiye Örneği (2005-2023)

Öz

Bu çalışmada amaç Türkiye’nin 2005:M1–2023:M1 dönemindeki BİST100 endeksi, altın ve ABD doları getirilerinin enflasyon üzerindeki etkilerini ekonometrik yöntemlerle incelemektir. Bu çerçevede çalışmada Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif sınır testi ile Toda-Yamamoto nedensellik testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda BİST100 getirileri ile ABD doları getirilerinin enflasyon üzerinde hem kısa hem de uzun dönemde etkili oldukları ve bu etkilerin istatistiki açıdan anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Fakat altın getirilerinin enflasyon üzerindeki etkisinin hem kısa hem de uzun dönemde istatistiki açıdan anlamsız olduğu tespit edilmiştir. Ekonometrik analizin son aşamasında değişkenlere Toda-Yamamoto nedensellik testi uygulanmıştır. Bu teste göre Türkiye’de enflasyon ile ABD doları getirileri arasında çift yönlü nedensellik ilişkisine rastlanmıştır. Ayrıca ABD doları getirileri ve enflasyondan altın getirilerine doğru, BİST100 getirilerinden ise enflasyona doğru tek yönlü nedensellik ilişkisine rastlanmıştır. Bu çalışmanın sonucunda, yatırımcılar ve portföy yöneticilerinin bu finansal araçlara yatırım yapacakları zaman bu finansal yatırım araçları ile enflasyon arasındaki ilişkinin hareket yönünü göz önünde bulundurmaları tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Altın, BIST100, ABD Doları, Enflasyon, Finansal Yatırım

Kaynakça

• ALI, W., ABDULLAH, A., & AZAM, M. (2017). “Re-visiting the Environmental Kuznets Curve Hypothesis or Malaysia: Fresh Evidence From ARDL Bounds Testing Approach”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 77(2017): 990 1000.
• ACAR, M., & E. SEVER (2022). “The Effect of Innovation on Employment: An ARDL Bounds Testing Approach for Turkey”, Sosyoekonomi, 30(51): 33-52.
• ALAGIDEDE, P. (2009). “Relationship Between Stock Returns and Inflation”, Applied Economics Letters, 16(14): 1403-1408.
• ASAB, N., & AL-TARAWNEH, A. (2020). “Inflation Thresholds and Stock Market Development: Evidence of The Nonlinear Nexus From An Emerging Economy”, International Journal of Financial Research, 11(1): 447-461.
• AYDIN, N., KAYACAN, M., SAYILIR, Ö., TAYLAN, S., & AFŞAR, A. (2012). Borsaların Yapısı ve İşleyişi, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir.
• AYTEKİN, İ., & KAYA, M. V. (2022). “Investigation of the Effects of Digital Money Bitcoin and Electronic Funds Transfers on Electric Energy Consumption”, 24thRSEP International Conference on Economics, Finance & Business, Vienna, Austria, 149-155.
• CHOUDHRY, T. (2001). “Inflation and Rates of Return on Stocks: Evidence From High Inflation Countries”, Journal of International Financial Markets, 11(1): 75-96.
• ÇARIKCI, E. (2004). Türk Dünyasında Ekonomik Gelişmeler ve Türkiye-AB İlişkileri, Akçağ Yayınları, Ankara.
• DICKEY, D. A., & FULLER, W. A. (1981). “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, 49(4): 1057-1072.
• ERTUĞRUL, M., SAYILIR, Ö., & ULUTEKİN, M. (2012). Menkul Kıymet Yatırımları, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir.
• EYÜBOĞLU, S., & EYÜBOĞLU, K. (2018). Enflasyon Oranı ile Borsa İstanbul Sektör Endeks Getirileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4): 89-100.
• GHOSH, D., LEVIN, E., MACMILLAN., P., & WRIGHT, R. (2004). “Gold as an Inflation Hedge? Studies in Economics and Finance, 22(1): 1-25.
• HATİPOĞLU, M. (2021). “Hisse Seendi Getirileri ve Enflasyon İlişkisi: Gelişmiş Ülke Borsalarından Kanıtlar”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21): 155-173.
• ILGIN, K., & SARI, S. (2020). “Döviz Kuru, Faiz Oranı ve Enflasyon ile BİST Tüm ve BİST Sektörel Endeksler Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi”, Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 5(3): 485-510.
• IŞIK, N., ACAR, M., & IŞIK, H., B. (2004). “Enflasyon ve Döviz Kuru İlişkisi: Bir Eşbütünleşme Analizi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2): 325-340.
• İLKHAN, C., ÇEVİKGİL, D., AYDIN, B., & EREN, F. (2022). “Altın Fiyatları, ABD Doları ve BIST 100 Endeksi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği”, Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1): 46-53.
• JUNG, C., SHAMBORA, W., & CHOI, K. (2007). “The Relationship Between Stock Returns and Inflation in Four European Markets”, Applied Economics Letters, 14(8): 555-557.
• LIN, S. (2009). “Inflation and Real Stock Returns Revisited”, Economic Inquiry, 47(4): 783-795.
• LIU, J., & SERLETIS, A. (2021). “The Complex Relationship Between Inflation and Equity Returns”, Journal of Economic Studies, 48(4): 77-98.
• KARAMUSTAFA, O., & KARAKAYA, A. (2004). “Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7): 23-35.
• MADENOĞLU, D. (2020). “Türkiye'de Kullanılan Ödeme ve Finansal Yatırım Araçları Üzerinde Kuşaklar Arası Farklılığın Analizi”, Yüksek Lisans Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• MAHDAVI, S., & ZHOU, S. (1997). “Gold and Commodity Prices as Leading Indicators of Inflation: Tests of Long-Run Relationship and Predictive Performance”, Journal of Economics and Business, 49: 475-489.
• PESARAN, M., & SHIN, Y. (1999). “An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis. Chapter 11 in Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium, Strom S (ed.). Cambridge University Press: Cambridge.
• PESARAN, M., SHIN, Y., & SMITH, R. (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16: 289 326.
• PHILLIPS, P. C. B., & PERRON, P. (1988). “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, 75(2): 335-346.
• ÖNİŞ, Z., & ÖZMUCUR, S. (1990). “Exchange Rates, Inflation and Money Supply in Turkey: Testing the Vicious Circile Hypothesis”, Journal of Development Economics, (32): 1333-154.
• SÖNMEZ, S., & NOYAN, E. (2022). “Türkiye’de Hisse Senedi Getirileri, Enflasyon ve Büyüme İlişkileri: Wavelet Uyum Analizi”, Maliye Dergisi, 183: 49-68.
• SÜSLÜ, C. (2011). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme (Yayımlanmış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• TCMB, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, “Tüketici Fiyatları İndeksi”, https://www.tcmb.gov.tr/ 05.03.2023
• TERZİ, H., & ZENGİN, H. (1996). “Türkiye'de Kur ve Enflasyon Arasındaki Nedensellik İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”, Marmara Üniversitesi İstatistik ve Ekonmetrik Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 1: 3-15.
• TODA, H. Y., & YAMAMOTO, T. (1995). “Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes”, Journal of Econometrics, 66: 225-250.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu, “Finansal Yatırım Araçları”, http://www.tuik.gov.tr/, 05.03.2023
• ÜNSAL, U. (2014). Sermaye Piyasası Araçlarının Dünya'da ve Türkiye'de Gelişimi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• YILMAZ, M. (2016). Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki İlişki (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.