AN EVALUATION ON THE CONTRIBUTION OF THE DOCTORAL THESIS WRITTEN IN THE FIELD OF EDUCATIONAL ADMINISTRATION IN TURKEY

Yıl 2023, Eğitim Yönetimi Alanında Üretilen Bilimsel Bilginin Eleştirisi, 9 - 20, 10.04.2023

Kürşad Yılmaz

https://doi.org/10.59320/alanyazin.1172239

Öz

It is aimed to make an evaluation on the contribution of doctoral theses written in the field of educational administration in Turkey to the field in this study. Within the scope of the research, were examined the findings of studies examined doctoral theses, doctoral dissertations, and other studies dealing with the field of educational administration. Accordingly, the problem areas are grouped under the following headings related to doctoral dissertations in the field of educational administration in Turkey: 1) Studies that Distribute Western Knowledge and Disregard Culture and Context, 2) Using Business Concepts without Adaptation to Educational Organizations, 3) Educational Administration as a Methodolatory Field, 4) Without Paradigm with a Positivist Appearance The Field, 5) Popular, Disconnected from the Practice, and Repetitive Studies. However, it has been determined that there has been a significant change and original theses have been prepared as a subject or method in recent years.

Anahtar Kelimeler

Educational administration, doctorate, dissertations, information production, Turkey

TÜRKİYE'DE EĞİTİM YÖNETİMİ ALANINDA YAZILAN DOKTORA TEZLERİNİN ALANA KATKISI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de eğitim yönetimi alanında yazılan doktora tezlerinin alana katkısı üzerine bir değerlendirme yapılması amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında, doktora tezlerini inceleyen çalışmalar, doktora tezleri ve eğitim yönetimi alanını ele alan diğer çalışmaların bulguları incelenmiştir. Buna göre Türkiye’de eğitim yönetimi alanındaki doktora tezleri ile ilgili sorun alanları şu başlıklarda toplanmıştır: 1) Batılı Bilginin Dağıtımını Yapan, Kültürü ve Bağlamı Dikkate Almayan Araştırmalar, 2) İşletme Kavramlarının Eğitim Örgütlerine Uyarlamadan Kullanılması, 3) Yöntemperest Bir Alan Olarak Eğitim Yönetimi, 4) Pozitivist Görünümlü Paradigmasız Alan, 5) Popüler, Uygulamadan Kopuk ve Birbirini Tekrarlayan Çalışmalar. Ancak son yıllarda önemli bir değişim yaşandığı ve konu veya yöntem olarak özgün tezler hazırlandığı da belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim yönetimi, doktora, tezler, bilgi üretimi, Türkiye

Kaynakça

• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Ceylan, M., Kesim. E ve Madden, T. (2008). Okul yönetimi alanında yapılmış araştırmaların değerlendirilmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Aksu, M. (2020). Eğitim yönetimi alanında teori-uygulama boşluğu (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Armağan, Y. ve Yıldırım, N. (2015). Okul yönetiminde araştırma-uygulama sorunu: Okul müdürleri ve eğitim araştırmaları. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 4(1), 33-60.
• Atmaca, T. (2019). Eğitimde toplumsal eşitsizliğin kültürel sermayenin aktarımıyla yeniden üretilmesi (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Aydın, A. ve Uysal, Ş. (2011). Evaluation of doctoral theses on educational administration in Turkey and abroad, in terms of subjects, methods, and results. Eğitim Araştırmaları, 42, 1-14.
• Aydın, A., Erdağ, C. ve Sarıer, Y. (2010). Eğitim yönetimi alanında yayınlanan makalelerin konu, yöntem ve sonuçlar açısından karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları, 39, 37-58.
• Aydın, A., Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2013). Eğitim yönetiminde pozitif psikoloji. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 10(1), 1470-1490.
• Aydın, İ. ve Bozgeyik, B. (2015). Yönetim modaları. İçinde İ. Aydın ve Ş. Çınkır (Edt.), Prof. Dr. İbrahim Ethem Başaran’a armağan: Eğitimde 52 yıl (ss. 117-134). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aydoğdu-Özoğlu, E. (2015). Okul kültürünün sembolik açıdan çözümlenmesi: Etnografik bir çalışma (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Badavan, Y. (1985). Üniversitelerde eğitim yönetimi ve denetimi alanlarında yapılmış tez çalışmaları (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Balcı, A. (1990b). Türkiye’de eğitim araştırmalarının durumu: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi örneği. Eğitim bilimleri birinci ulusal kongresi bildirileri III: Eğitim yönetimi ve planlaması ve halk eğitimi (ss. 89-120). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Balcı, A. (2008). Türkiye’de eğitim yönetiminin bilimleşme düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 181-209.
• Balcı, A. ve Apaydın, Ç. (2009). Türkiye’de eğitim yönetimi araştırmalarının durumu: Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi dergisi örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 325-343.
• Balcı, A., Şimşek, H., Gümüşeli, A. İ. ve Tanrıöğen, A. (2009). Eğitim yönetimi araştırmaları ve yayın hakkında rapor. EYEDDER Rapor Serisi. http://eyedder.org/belgeler/Egitim-Yonetimi-Arastirmalari-Yayin-Hakkinda-Rapor.pdf adresinden 18.04.2010 tarihinde alındı.
• Baudrillard, J. (2008). Simülakrlar ve simülasyon (Çev: O. Adanır). Ankara: Doğu Batı.
• Baykara, B. (2019). Türkiye'deki eğitim yönetimi programlarının ontolojik eleştirisi (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Beycioğlu, K. ve Dönmez, B. (2006). Eğitim yönetiminde kuramsal bilginin üretimine ve uygulanmasına ilişkin bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 47, 317-342.
• Bourdieu, P. (2013). Bilimin toplumsal kullanımları (Çev: L. Ünsaldı). Ankara: Heretik Basın Yayın.
• Bridges, E. (1982). Research on the school administrator: The state of the Art, 1967-1980. Educational Administration Quarterly, 18(3), 12-33.
• Çelik, M. (2020). Türkiye ve Amerika’da eğitim yönetimi alanında hazırlanan doktora tezlerinin incelenmesi (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çınkır, Ş. (2016). Türkiye’de eğitim yönetimi ve denetimi bilim dalında yapılan tezlere ilişkin bir inceleme. İçinde A. Balcı ve İ. Aydın (Edt.), Prof. Dr. Ziya Bursalıoğlu’na armağan (ss. 303-336). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Demirhan, G. (2015). Türkiye’de eğitim yönetimi alanında araştırma geleneği ve paradigmaların gömülü teori bağlamında değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Er, E. (2018). İlköğretim kurumlarında yönetici ve öğretmen ilişkilerinin sosyal ağ analizi (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erol, E. ve Tüzel, E. (2015). Türkiye’de eğitim yönetimi teftişi planlaması ve ekonomisi anabilim dalı doktora programlarında tamamlanan tezlerin eğitim sosyolojisi kapsamında değerlendirilmesi. Sosyoloji Dergisi, 3(30), 297-316.
• Foskett, N., Lumby, J. ve Fidler, B. (2005). Evolution or extinction? Reflections on the future of research in educational leadership and management. Educational Management, Administration and Leadership, 33(2), 245-253.
• Greenfield, T. ve Ribbins, P. (2005). Greenfield on educational administration: Towards a humane science. London: Taylor & Francis.
• Greenfield, W. D. (2005). Postscript: where have we been? Where are we going in the study of educational organizations? Journal of Educational Administration, 43(1), 121-6.
• Güngör, S. (2016). Eğitim yönetimini yeniden inşa etmek: Eleştirel eğitim yönetimi kuramının olabilirliği üzerine. İçinde K. Yılmaz (Edt.), Eleştirel eğitim yönetimi yazıları (ss. 35-63). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Güven, İ. ve Tunç, B. (2007). Lisansüstü öğretim öğrencilerinin akademik sorunları: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü örneği. Milli Eğitim Dergisi, 173, 157-172.
• Haller, E. J. (1979). Questionnaires and the dissertation in educational administration. Educational Administration Quarterly, 15(1), 47-66.
• Haller, E. J. ve Knapp, T. R. (1985). Problems and methodology in educational administration. Educational Administration Quarterly, 21(3), 157-168.
• Hallinger, P. (2001). The principal’s role as instructional leader: A review of studies using the Principal Instructional Management Rating Scale. Annual Meeting of the American Educational Research Association. American Educational Research Association, Seattle, Washington.
• Hallinger, P. (2011). A review of three decades of doctoral studies using the principal instructional management rating scale: A lens on methodological progress in educational leadership. Educational Administration Quarterly, 47(2), 271-306.
• Heck, R. H. ve Hallinger, P. (2005). The study of educational leadership and management. Educational Management Administration and Leadership, 33(2), 229-244.
• İşçi, S. (2013). Türkiye’de eğitim yönetimi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin tematik, metodolojik ve istatistiksel açıdan incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Karaca, O. (2018). Türkiye’de eğitim yönetimi alanında yazılan lisansüstü tezlerin metodolojik incelemesi (Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Karataş, İ. H., Alymidin Kyzy, J. ve Topuz, C. (2015). Okul yöneticileri ile eğitim yönetimi alanında yapılan bilimsel araştırmalar ve çalışan bilim insanları arasındaki ilişki. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 125-152.
• Kazancı-Tınmaz, A. (2019). Eğitim yönetiminde kuram, araştırma ve uygulama bütünlüğünün incelenmesi (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kızılçelik, S. (2011). Batı barbarlığı I: Rousseau, Marx ve Nietzsche üzerine. Ankara: Anı.
• Ogawa, R. T., Goldring, E. B. ve Conley, S. (2000). Organizing the field to improve research on educational administration. Educational Administration Quarterly, 36(3), 340-57.
• Oplatka, I. (2009). The field of educational administration: A historical overview of scholarly attempts to recognize epistemological identities, meanings and boundaries from the 1960s onwards. Journal of Educational Administration, 47(1), 8-35.
• Oyman, N. (2016). Türk yükseköğretim kurumlarındaki güç ilişkilerinin alan kuramı ve dramaturjik yaklaşım bağlamında incelenmesi (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Ödemiş-Keleş, N. (2020). Türkiye’de eğitim yönetimi anabilim dalında tamamlanan doktora tezlerindeki bilgi üretiminin, tezlerin incelenmesi ve katılımcı görüşleri üzerinden değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Örücü, D. (2006). Ankara`daki eğitim yönetimi akademisyenlerinin algılarından eğitim yönetiminin akademik bir alan olarak Türkiye’deki güncel durumunun irdelenmesi (Doktora Tezi). ODTÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öz, M. (2018). Eğitimi kurgu-dışı süreçlerde aramak: Bir mahal(le) etnografisi (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özdem, G. (2016). Eğitim yönetimi ve politikası alanyazınında oluşturulmaya çalışılan bu tarz kimin? İçinde K. Yılmaz (Edt.), Eleştirel eğitim yönetimi yazıları (ss. 115-144). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özdemir, S., Köse, M. F. ve Kavgacı, H. (2014). Türkiye'de eğitim yönetimi alanındaki yüksek lisans programlarının okul liderliği standartları çerçevesinde değerlendirilmesi. Mukaddime, 5(1), 1-26.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş (Çev: D. Bayrak vd.). Ankara: Siyasal.
• Riehl, C., Larson, C. L., Short, P. M. ve Reitzug, U. C. (2000). Re-conceptualizing research and scholarship in educational administration: Learning to know, knowing to do, doing to learn. Educational Administration Quarterly, 36(3), 391-427.
• Sezgin, F., Kavgacı, H. ve Kılınç, A. Ç. (2011). Türkiye’de eğitim yönetimi ve denetimi lisansüstü öğrencilerinin öz değerlendirmeleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(3), 161-169.
• Şahin, F. (2018). Eğitim yönetiminin bilimsel sınırları: Alan kitapları bağlamında epistemolojik bir karşılaştırma (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şimşek, H. (1995). Pozitivizm ötesi paradigmatik dönüşüm ve eğitim yönetiminde teori ve uygulamada yeni yaklaşımlar. II. Eğitim Bilimleri Kongresi. 6-8 Eylül 1995. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Şişman, M. (1998). Eğitim yönetiminde kuram ve araştırmada alternatif paradigma ve yaklaşımlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(16), 395-422.
• Şişman, M. (2001). Eğitimin yönetimindeki kriz: I. eğitim yönetimi toplantısı açılış konuşması. I. Eğitim Yönetimi Toplantısı. 31 Ağustos-2 Eylül 2001. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2002). Dünyada eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesine ilişkin başlıca yönelimler ve Türkiye için çıkarılabilecek bazı sonuçlar. İçinde C. Elma ve Ş. Çınkır (Edt.), 21. yüzyıl eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi sempozyumu bildiri kitabı (ss. 239-253). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Turan, S. (2006). Eğitim yönetiminde paradigmatik dönüşümler? [Dönüşen bir şey yok]. Türkiye’de Eğitim Yönetimi ve Denetimi Sorunları ve Çözüm Önerileri Toplantısı. 27-28 Nisan 2006. AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
• Turan, S. ve Şişman, M. (2013). Eğitim yönetimi alanında üretilen bilimsel bilgi ve batılı biliş tarzının eleştirisine giriş. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(4), 505-514.
• Turan, S., Bektaş, F. ve Yalçın, M. (2016). Türkçe çeviriye önsöz. Eğitim Yönetiminin Mirası (Çev: S. Turan, F. Bektaş, M. Yalçın). Ankara: Pegem Akademi. ss. v-vi.
• Turan, S., Bektaş, F., Yalçın, M. ve Armağan, Y. (2016). Eğitim yönetimi alanında bilgi üretim süreci: Eğitim yönetimi kongrelerinin rolü ve serüveni üzerine bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(1), 81-108.
• Turan, S., Karadağ, E., Bektaş, F. ve Yalçın, M. (2014). Türkiye’de eğitim yönetiminde bilgi üretimi: Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi 2003-2013 yayınlarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(1), 93-119.
• Uysal, Ş. (2013). Türkiye’de eğitim yönetimi teftişi planlaması ve ekonomisi alanındaki doktora tezlerinin incelenmesi (Doktora Tezi). Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Ünsaldı, L. (2013). Takdim. Bilimin toplumsal kullanımları (Çev: L. Ünsaldı). Ankara: Heretik. ss. 11-51.
• Üstüner, M. ve Cömert, M. (2008). Eğitim yönetimi teftişi planlaması ve ekonomisi anabilim dalı lisansüstü dersleri ve tezlerine ilişkin bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 497-515.
• Yalçın, M. (2015). Batı kaynaklı bilginin Türk akademisindeki rolü: Eğitim yönetimi alanının değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yılmaz, K. (2015). Türkiye'de eğitim araştırmalarının ürettiği Batıcı söylem üzerine. Felsefe, Eğitim ve Bilim Tarihi Sempozyumu. 12-14 Kasım 2015. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Muğla.
• Yılmaz, K. (2016a). Türkiye’de eğitim yönetimi alanındaki batı etkisi üzerine bir değerlendirme. İçinde K. Yılmaz (Edt.), Eleştirel eğitim yönetimi yazıları (ss. 65-114). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2016b). Türkiye’deki eğitim liderliği makaleleri ile ilgili bir değerlendirme. İçinde A. Balcı ve İ. Aydın (Edt.), Prof. Dr. Ziya Bursalıoğlu’na armağan (ss. 369-393). Ankara: AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Yılmaz, K. (2017a). Türkiye'de yapılan örgütsel güç çalışmaları ile ilgili bir meta değerlendirme çalışması. İçinde A. Bozkurt-Bostancı ve S. Koçak (Edt.), Eğitim araştırmaları ve öğretmen eğitimi (ss. 33-49). Ankara: EYUDER Yayınları.
• Yılmaz, K. (2017b). Türkiye’de eğitim yönetimi alanının kurumsallaşması üzerine bir değerlendirme. I. Uluslararası Eğitim Araştırmaları ve Öğretmen Eğitimi Kongresi. 14-16 Eylül 2017. Eğitim Liderleri Derneği - Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Yılmaz, K. (2018). Türkiye’deki eğitim yönetimi alanı ile ilgili çalışmalara eleştirel bir bakış. Journal of Human Sciences, 15(1), 123-154.
• Yılmaz, K. (2019). Türkiye’de eğitim yönetimi alanında yapılan örgütsel davranış makalelerindeki yönelimler. Türkiye Eğitim Dergisi, 4(2), 81-103.
• Yılmaz, K. (2021a). Türkiye’de eğitim yönetiminde araştırma ve güncel tartışmalar. İçinde S. Turan (Edt.), Eğitim yönetimi: Teori-araştırma-uygulama (ss. 445-470). Elazığ: Asos Yayınları.
• Yılmaz, K. (2021b). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490.
• Yılmaz, K. (2021c). Şemsiye bir alan olarak eğitim yönetimi. III. Uluslararası Eğitim Araştırmaları ve Öğretmen Eğitimi Kongresi. 1-3 Aralık 2021. Eğitim Liderleri Derneği - Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y., Erol, E. ve Çelik, M. (2013). Eğitim yönetimi, teftişi, ekonomisi ve planlaması lisansüstü öğretim programlarında temel dersler sorunu. 4. Eğitim Yönetimi Forumu. 3-5 Ekim 2013. EYUDER - Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi. Balıkesir.