DEĞİŞEN İCRA MEKANLARI VE GELENEĞİN DÖNÜŞÜMÜ KARS AŞIKLIK GELENEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 14, 316 - 339, 24.06.2021

Elif Bektaş

Öz

Bir sözlü kültür ürünü olan aşıklık geleneğinin, Türk halk kültüründe hatırı sayılır bir yer tutan ozan-baksı edebiyat geleneğinin devamı olduğu, köklerinin Orta Asya’ya dayandığı konusunda pek çok araştırmacı hemfikirdir. 20. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren çoğunlukla aşık edebiyatının unsurları, aşık şiirinde türler, gelenek temsilcilerinin yaşamları ve eserleri ile ilgili çalışmalar yapılmıştır. Bunların dışında kalan az sayıda çalışma ise aşık müziği ile ilgilidir.
Bu çalışmada ise Kars Aşıklık Geleneği’nin geçmiş dönemde yaşadığı mekanları ve varoluşunu nitelemeyi değil, üretilen yeni mekanlar aracılığıyla geleneğin günümüzdeki değişimi yeniden tarif edilmeye çalışılacaktır. Böylelikle yörede devam etmekte olan geleneğin doğal akışı içerisinde boyut değiştirmekte olduğuna görünürlük kazandırılacaktır. Mekan-müzik arasındaki ilişki probleminden hareket eden bu çalışmada öncelikle pratikte öne çıkan geleneğin temel unsurları üzerinde durularak, çoğunlukla icra mekanlarının dönüşüm dinamiklerine odaklanılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aşık, Aşıklık Geleneği, Müzik, Mekan, Kars

Kaynakça

• Ahmetov, Z. (1996). Jambıl'ın Şiirdeki Ustalığı. (Kazak Türkçesinden Aktaran: Mine Baykal- Banu Mukayeva). (ss. 107-112). Bilig-2.
• Alvan,T.- Alvan, M. H. (2016). Saz ve Söz Meclisi. İstanbul: Şule Yayınları.
• Balaban, A. R. (1981). Geleneksel Yaşamda Kültürlenme (Toplumsallaşma) Süreci. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi. (Ss. 169- 176). İzmir.
• Balkaya, A. (2011). Göl Yeri Susuz Kalmaz; Aşıklık Geleneği Bağlamında Kağızman. Geçmişten Geleceğe Her Yönüyle Kağızman Sempozyumu. Kars: 24- 26 mayıs 2012.
• Çobanoğlu, Ö. (2000). Aşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (2007). Aşık Tarzı Edebiyat Geleneği ve İstanbul. İstanbul: 3F Yayınları.
• Demirel, Ö. (2009). Öğretim İlke ve Yöntemleri-Öğretme Sanatı (14. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Doytcheva, M. (2016). Çokkültürlülük (3. Baskı). (Çev. T. Akıncılar Onmuş). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Durbilmez, B. (2010). Aşıklık Geleneklerinde Saz. Milli Folklor. (ss.148-158). 22 (85).
• Düzgün, D.- Oğuz, Ö. – Ekici, M.- Aça, M.- Akarpınar, B.- Arslan, M.- Yılmaz, A. M.- Öğüt Eker,G.- Özkan, T. (2013). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı (10. Baskı) Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ekici, M. (2008). Geleneksel Kültürü Güncellemek Üzerine Bir Değerlendirme. Milli Folklor. Cilt I Sayı: 80.
• Emeksiz, A. (2009). Karaların Ve Denizlerin Sultanı İstanbul Cilt II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Erdener, Y. (2019). Kars’ta Çobanoğlu Kahvehanesi’nde Aşık Atışmaları. İstanbul: Yapı kredi Yayınları.
• Erkenekli, M. (2012). Kültürel Değer Çalışmalarında Yöntem ve Sosyolojik Araştırmalar İçin Bir Model Önerisi. (ss. 221-230). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
• Fidan, S. (2017). Aşıklık Geleneği ve Medya Endüstrisi. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Lefebvre, H. (2016). Mekanın Üretimi (4.baskı). (Çev. Işık E.). İstanbul: Sel Yayınları.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü (Çev. Osman A., Derya K.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Ong, W. J. (2012). Sözlü ve Yazılı Kültür Sözün Teknolojileşmesi (6. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Özyakışır, D. (2017). Göç Olgusuna Etnik Kimlik Açısından Bir Yaklaşım: Kars Örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. (ss. 1130-1138). 10 (52).
• Parekh, B. (2009). Çokkültürlülük nedir? (Çev. Özge O.). Dans, Müzik, Kültür Folklora Doğru Çeviri ve Araştırma Dergisi. Sayı 66. (ss. 131-139). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Reichl, K. (2014). Türk Boylarının Destanları (Gelenekler, Şekiller, Şiir Yapısı). (Çev. Metin E.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Reinhard, K.-U. (2007). Türkiye’nin Müziği. (Çev. Sinemis S.) Cilt II. Ankara: Sun Yayınevi.
• Urry, J. (2015). Mekanları Tüketmek (2. Baskı) (Çev. Rahmi G. Ö.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Aşık Bilal Ersarı, Kafkas Üniversitesi Devlet Konservatuarı/ Kars, 17. 11. 2013
• Aşık Ensar Şahbazoğlu, Kafkas Üniversitesi Devlet Konservatuarı/ Kars, 01. 18. 2020 Kafkas Üniversitesi Devlet Konservatuarı/ Kars, 04. 03. 2016
• Aşık İlgar Çiftçioğlu, Namık Kemal Toplum Merkezi/ Kars, 25. 06. 2020
• Aşık Mahmut Karataş, Devlet Konservatuarı/ Kars, 15. 09. 2018