Variables Differentiating Gifted/Special Talented Students’ Multiple Intelligence Areas and a Model Suggestion

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 32 - 71, 30.06.2017

Gamze Dolu Handan Ürek

Öz

Anahtar Kelimeler

Gifted/Special Talented, Multiple Intelligence Theory, SAC

Üstün/Özel Yetenekli Öğrencilerin Çoklu Zekâ Alanlarını Farklılaştıran Değişkenler ve Bir Model Önerisi

Öz

Bu çalışmada Bilim ve Sanat Merkezleri’ne (BİLSEM)
devam eden ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin çoklu zeka alanlarının (ÇZA) bazı
değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma 2013-2014 eğitim
öğretim yılı ikinci döneminde 30 farklı BİLSEM’e devam eden 750 öğrenci ile
gerçekleştirilmiştir. Çalışmada kullanılan veri toplama araçları, Kişisel Bilgi
Formu ve Çoklu Zekâ Kuramı Algı Ölçeği’dir. Çalışmanın verileri SPSS 16.0 ile
analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, öğrencilerin ÇZA’nın BİLSEM
memnuniyeti, cinsiyet, bölge gibi bazı değişkenlere göre farklılaşırken BİLSEM’e
devam süresi, kardeş sayısı, anne eğitim durumu gibi bazı değişkenler açısından
farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Bu farklılaşma bir model ile temsil
edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda ÇZA’nın belirlenmesinin,
üstün/özel yetenekli öğrencilerin tanılanma aşamasına ışık tutabileceği
dolayısıyla onlara verilecek bireysel eğitimin içeriğinin belirlenmesine
yardımcı olabileceği düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

BİLSEM, Çoklu Zekâ Alanları, Üstün/Özel Yetenekliler

Kaynakça

• Aydoğan, Y. & Koçak, N. (2003). Okul öncesi çocukların dil gelişimine etki eden faktörlerin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 159. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/159/aydogan-kocak.htm
• Akarsu, F. (2004). Üstün yetenekliler. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu & A. E. Bilgili (Der.), Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı (ss. 127-154). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Ankney, C. D. (1995). Sex differences in brain size and mental abilities: comments on R. Lynn and D. Kimura. Personality and Individual Differences, 18(3), 423-424.
• Ataman, A. (Ed.). (2014). Üstün zekâlılar ve üstün yetenekliler konusunda bilinmesi gerekenler. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Barber, N. (2005). Educational and ecological correlates of IQ: a cross-national investigation. Intelligence, 33, 273-284.
• Baykoç, N. (2014). Üstün akıl, zekâ, deha, yetenek, dâhiler-savantlar gelişimleri ve eğitimleri. Ankara:Vize Yayıncılık.
• Breslau, N., Chilcoat, H. D., Susser, E. S., Matte, T., Liang, K-Y. & Peterson, E. L. (2001). Stability and change in children’s intelligence quotient scores: a comparison of two socioeconomically disparate communities. American Journal of Epidemiology, 154(8), 711-717.
• Brinch, C. N. & Galloway, T. A. (2012). Schooling in adolescence raises IQ scores. PNAS, 109(2), 425–430.
• Brooks-Gunn, J., Klebanov, P. K. & Duncan, G. J. (1996). Ethnic differences in children's intelligence test scores: role of economic deprivation, home environment, and maternal characteristics. Child Development, 67, 396-408.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (6. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Cahan, S. & Cohen, N. (1989). Age versus schooling effects on intelligence development. Child Development, 60(5), 1239-1249.
• Chan, D. W. (2006). Perceived multiple intelligences among male and female Chinese gifted students in Hong Kong: the structure of the student multiple intelligences profile. Gifted Child Quarterly, 50(4), 325-338.
• Cliffordson, C. & Gustafsson, J-E. (2008). Effects of age and schooling on intellectual performance: estimates obtained from analysis of continuous variation in age and length of schooling. Intelligence, 36, 143-152.
• Colom, R. & Lynn, R. (2004). Testing the developmental theory of sex differences in intelligence on 12-18 year olds. Personality and Individual Differences, 36, 75-82.
• Çağlar, D. (2004). Üstün zekâlı çocukların özellikleri. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu & A. E. Bilgili (Der.), Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı (ss.111-125). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Dağlıoğlu, H. E. (2014). Erken çocuklukta üstün zeka/üstün yetenek. A. Ataman (Ed.) Üstün Zekâlılar ve Üstün Yetenekliler Konusunda Bilinmesi Gerekenler (ss.47-81). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Deary, J. & Johnson, W. (2010). Intelligence and education: causal perceptions drive analytic processes and therefore conclusions. International Journal of Epidemiology, 39, 1362–1369.
• Demirel, Ö., Başbay, A. & Erdem, E. (2006). Eğitimde çoklu zekâ kuram ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi. Dikici, A. (2002). Orff tekniği ile verilen müzik eğitiminin matematik yeteneğine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Dolu, G. & Ürek, H. (2014a). Üstün yetenekli öğrencilerin çoklu zeka alanları üzerine bir araştırma. IV. Ulusal Üstün Zekâlı ve Yeteneklilerin Eğitimi Kongresi, “Üstünler ve Gelecek”te sunulmuş sözlü bildiri, 22-25 Eylül, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Dolu, G. & Ürek, H. (2014b). A study related to the investigation of multiple intelligence profiles of gifted and talented children across turkey. Journal for the Education of the Young Scientist and Giftedness, 2(2), 58-66.
• Ercan, F. (2013). Fen alanında üstün yetenekli öğrencilerin tanılanmasına yönelik bir model geliştirme önerisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Ersoy, Ö. & Avcı, N. (2004). Üstün zekâlı ve üstün Yetenekliler. M.R. Şirin, A. Kulaksızoğlu & A.E. Bilgili (Der.). Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı (ss.195-210.). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Gardner, H. (1993). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. New York, NY: Basic Books.
• Gardner, H. (1999). Intelligence reframed: multiple intelligence for the 21st century. NY: Basic Books.
• Güneş Modiri, I. (2010). Okul öncesinde müzik aracılığı ile yabancı dil öğretimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 505-516.
• Haier, R. J., Jung, R. E., Yeo, R. A., Head, K. & Alkire, M. T. (2005). The neuroanatomy of general intelligence: sex matters. NeuroImage, 25, 320 – 327.
• Halpern, D. F. & LaMay, M. L. (2000). The smarter sex: a critical review of sex differences in intelligence. Educational Psychology Review, 12(2), 229-246.
• Liu, J. & Lynn, R. (2015). Chinese sex differences in intelligence: some new evidence. Personality and Individual Differences, 75, 90-93.
• Lynn, R. (1994). Sex differences in intelligence and brain size: a paradox resolved. Personality and Individual Differences, 17, 257-271.
• Kahraman, S. & Bulut Bedük, Ş. (2014). Üstün yetenekli/zekâlı 6., 7., 8. sınıf öğrencilerinin çoklu zekâ alanlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 58-73.
• Kaplan, A. (2008). Raven’in ilerleyen matrisler plus testinin 12-13 yaş çocukları üzerinde geçerlik, güvenirlik ve ön norm çalışmalarına göre üstün zekalı olan ve olmayan öğrencilerin mantıksal düşünme yeteneklerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kaplan Sayı, A. (2013). Farklılaştırılmış yabancı dil öğretiminin üstün zekâlı öğrencilerde erişiye, eleştirel düşünmeye ve yaratıcılığa etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Karşal, E. (2004). Okul öncesi dönemi çocuklarda müzik yeteneği ve matematik yeteneği ilişkisi ve müzik eğitiminin matematik performansı üzerine etkileri. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kura, K. (2013). Japanese north–south gradient in IQ predicts differences in stature, skin color, income, and homicide rate. Intelligence, 41, 512–516.
• Kurt, E. (2008). Raven spm plus testi 5.5–6.5 yaş geçerlik, güvenirlik, ön norm çalışmalarına göre üstün zekalı olan ve olmayan öğrencilerin erken matematik yeteneklerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• McDaniel, M. (2005). Big-brained people are smarter: a meta-analysis of the relationship between in vivo brain volume and intelligence. Intelligence, 33, 337-346.
• MEB Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi ile Bilim ve Sanat Merkezlerine Öğretmen Seçme ve Atama Kılavuzu. (2015, Kasım). Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, 78(2698), 1273-1297.
• MEB Eskişehir İl Milli Eğitim Müdürlüğü. (2016). http://eskisehir.meb.gov.tr/www/turkiyenin-ilk-yerli-zek-testi-asis-tanitildi/icerik/2130 sitesinden 04.01.2016 tarihinde erişilmiştir.
• Nyborg, H. (2005). Sex related differences in general intelligence g, brain size and social status. Personality and Individual Differences, 39, 497–509.
• Plomin, R. & Petrill, S. A. (1997). Genetics and intelligence: what’s new?. Intelligence, 24(1) 53-77.
• Saban, A. (2002a). Çoklu zekâ teorisi ve eğitim (2. Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
• Saban, A. (2002b). Toward a more intelligent school. Educational Leadership, 60(2), 71-73.
• Sak, U. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programları modeli (üyep) ve sosyal geçerliği. Eğitim ve Bilim, 36(161), 213-229.
• Sak, U. (2014). Üstün zekâlılar özellikleri tanılanmaları eğitimleri (4. Baskı). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Sak, U., Ayas, M. B., Sezerel, B. B., Öpengin, E., Özdemir, N. N. & Gürbüz, Ş. D. (2015). Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitiminin eleştirel bir değerlendirmesi. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 5(2), 110-132.
• Spinks, R., Arndt, S., Caspers, K., Yucuis, R., McKirgan, L. W., Pfalzgraf, C. & Waterman, E. (2007). School achievement strongly predicts midlife IQ. Intelligence, 35, 563-567.
• Tuğrul, B. & Duran, E. (2003). Her çocuk başarılı olmak için bir şansa sahiptir: zekânın çok boyutluluğu çoklu zekâ kuramı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 224-233.
• Tortop, H. S. (2013). A new model program for academically gifted students in turkey: overview of the education program for the gifted students’ bridge with university (epgbu). Journal for the Education of the Young Scientist and Giftedness, 1(2), 21-31.
• Ürek, H. (2012). Üstün zekâlı olan ve olmayan ilköğretim öğrencilerinin fene ve bilime karşı algı ve tutumlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• von Stumm, S. & Plomin, R. (2015). Socioeconomic status and the growth of intelligence from infancy through adolescence. Intelligence, 48, 30–36.
• Yılmaz, E. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 6 yaş çocuklarının sayı ve işlem kavramlarını kazanmalarında müzikli oyun etkinliklerinin kullanılmasının etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Yılmaz Bolat, E. & Dikici Sığırtmaç, A. (2006). Sayı ve işlem kavramı kazanımında müzikli oyunların etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 7(2), 43-56.